Ù…Øسن سراجي شاعر Ùˆ نويسنده خوبي است. در كار هاي اجرايي هم دست توانايي دارد.
قصد دارم به زودي مصاØبه اي با او داشته باشم در باره جشنواره داستان هاي ايراني كه براي بسياري از داستان نويسان داخل كشور آشناست. پيش در امد اين مقاله را با هم مطالعه مي كنيم .
جوایز ادبی خصوصی ØŒ ظرÙیت گمشده
Ù…Øسن سراجی / دبیر نخستین جایزه ÛŒ ادبی ایران
یکی از بزرگترین مشکلاتی Ú©Ù‡ در این چند سال اخیر دامن ادبیات کشور را ÙراگرÙته است Ù†Øوه ÛŒ برخورد دولت با جوایز ادبی خصوصی است Ùˆ اگر شما در یکی از همین جوایز ادبی خصوصی – Ú©Ù‡ تعدادشان زیاد هم نیست – شرکت کرده باشید یا پیگیر اخبار این جوایز باشید ØŒ Øتما متوجه این مشکلات شده اید . نبودن Ù…ØÙ„ برگزاری برای اختتامیه ÛŒ جوایز ادبی ØŒ مرموز بودن Ùعالیت های برگزارکنندگان این جوایز ØŒ غیر قانونی بودن آنها Ùˆ بالاخره منتسب کردن آنها به یک جریان Ùکری Ùˆ یا سیاسی خاص قسمتی از مشکلاتی است Ú©Ù‡ گریبان برگزارکنندگان جوایز ادبی خصوصی در کشور را Ù…ÛŒ گیرد . اما به راستی آیا همه ÛŒ جوایز ادبی خصوصی کشور دچار انØرا٠هستند ØŸ سیاست مشت آهنین دولت در مقابل جوایز ادبی خصوصی به Ú†Ù‡ دلیلی است ØŸ
من در این یادداشت به مشکلات جوایز ادبی خصوصی کشور با دولت Ù…ÛŒ پردازم ØŒ Ùˆ بررسی Ù†Øوه ÛŒ رÙتار Ùˆ سیستم های داوری جوایز ادبی خصوصی - Ú©Ù‡ خود نیز موضوعی قابل بØØ« Ùˆ قابل تامل است – را به Ùرصتی دیگر موکول Ù…ÛŒ کنم .
معتقدم هر وقت دولت با موضع تصدی گری وارد Øوزه ای شد یقینا با مشکلات سیستمی Ùˆ در نهایت با شکست مواجه خواهد شد . چون هم شرایط رقابتی را از دست خواهد داد Ùˆ هم دچار رکود خواهد شد ØŒ مخصوصا اگر این Øوزه ØŒ Øوزه ÛŒ Ùرهنگ Ùˆ هنر باشد . البته مساله آن قدر هم پیچیده نیست . بررسی آمار آثار رسیده به جوایز ادبی دولتی در مقایسه با جوایز ادبی خصوصی مصداق کاملی بر همین موضوع است . ضمن اینکه به نظر من بودجه ای Ú©Ù‡ به جوایز ادبی دولتی تعلق Ù…ÛŒ گیرد رقم غیر قابل مقایسه ای نسبت به آنچه Ú©Ù‡ در جوایز ادبی خصوصی خرج Ù…ÛŒ شود هست . بنابراین من معتقدم اگر بر اساس داشته های دولت Ùˆ آنچه Ú©Ù‡ بهتر است بگویم نداشته های جوایز ادبی خصوصی وجود دارد قضاوت کنیم جوایز ادبی دولتی بازنده ÛŒ این قضاوت خواهند بود .
مهمترین مشکلی Ú©Ù‡ بر سر راه جوایز ادبی خصوصی Ùˆ برگزارکنندگان آن وجود دارد نبودن ساز Ùˆ کار منظمی برای قانونمند کردن Ùعالیت های جوایز ادبی خصوصی است Ùˆ برگزارکنندگان در برگزاری این جوایز باید پاسخگوی گروه های مختلÙÛŒ باشند Ú©Ù‡ علاوه بر نداشتن تخصص در این Øوزه ØŒ عامل اصلی سنگ اندازی در برگزاری این جوایز نیز هستند . مبهم بودن این شرایط ØŒ Ùرصت را ایجاد Ù…ÛŒ کند تا متولیان ارائه ÛŒ مجوزهای قانونی به جوایز خصوصی در یک بازی از پیش طراØÛŒ شده مسئولیت صدور مجوزها را به گردن نهادهای موازی بیاندازند تا ضمن وقت Ú©Ø´ÛŒ در این Øیطه نهایتا از ارائه ÛŒ مجوز سر باز بزنند .
بنابراین جوایز ادبی خصوصی Ú©Ù‡ Ùرصتی مناسب برای ØÙظ Ùˆ اØیا Ùˆ اعتلای Ùرهنگ هر جامعه ای هستند روز به روز ضعی٠تر Ù…ÛŒ شوند Ùˆ هر روز اخباری از Øذ٠شدن Ùˆ برگزار نشدنشان Ù…ÛŒ شنویم . در اکثر کشورهای توسعه یاÙته قسمتی از درآمدهای دولت به جوایز ادبی خصوصی تعلق Ù…ÛŒ گیرد . Øمایت بدون چشم داشتی Ú©Ù‡ Ùقط با هد٠پیشرÙت Ùرهنگ جامعه انجام Ù…ÛŒ شود . اتÙاقی Ú©Ù‡ ماهیت آن در ایران مسئله ÛŒ رد شده ای است Ùˆ ما هنوز – شاید – در پله ای اول مانده ایم .
دولت اگر نگاه کنترل کننده به جوایز دارد باید Øتما بر یک مبنای مشخص Ùˆ علمی این کار را انجام دهد . اول از همه Ù…Øدودیت ها Ùˆ نگاه بد بینانه اش را Ú©Ù… کند - تا به Øال چند جایزه ÛŒ ادبی در کشور چالش جدی برای جریان Ùرهنگی کشور ایجاد کرده اند – به نظر من از پشت عینک دودی به برگزارکنندگان این جوایز نگاه کردن نه اینکه مشکلی را ØÙ„ Ù…ÛŒ کند بلکه شرایط را برای آن دسته از کسانی Ú©Ù‡ دنبال Ùرصت Ù…ÛŒ گرددند تا از این Ùضا استÙاده های شخصی ببرند را بیشتر مهیا Ù…ÛŒ کند . ضمن اینکه مخاطب اکثر این جوایز ادبی نخبگان Ùˆ بزرگان Ùˆ Ùعالان Øوزه ÛŒ Ùرهنگ هستند Ùˆ این تصدی گری به نوعی بی اØترامی به یکی از مهمترین قشرهای تاثیر گذار در اجتماع Ù…ÛŒ باشد .
معتقدم اگر Ú©Ù‡ دولت در نگاه به آنچه Ú©Ù‡ به تعبیر من تصدی گری در برگزاری جوایز ادبی است تجدید نظر نکند ØŒ به اهداÙÛŒ Ú©Ù‡ در نظر گرÙته است نخواهد رسید . جوایز ادبی دولتی زمانی اعتبار پیدا Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ جوایز ادبی خصوصی در کنار آنها Ùرصت رقابت Ùˆ ارائه ÛŒ خودشان را داشته باشند Ùˆ گرنه آن Ú†Ù‡ Ú©Ù‡ به Ùضای Ùرهنگی وارد Ù…ÛŒ شود همین رکودی است Ú©Ù‡ سالهاست گریبان ادبیات کشور را گرÙته است .
در پایان معتقدم اگر جوایز ادبی خصوصی از مدیریت قوی برخوردار باشند Ùˆ مخاطب داشته باشند تØت هر شرایطی – Øتی با برگزارنشدن مراسم اختتامیه - به کار خودشان ادامه خواهند داد . اما آنچه مهم است تغییر نگاه دولت به جوایز ادبی خصوصی به عنوان ظرÙیت گمشده ÛŒ ادبیات کشور Ù…ÛŒ باشد . اتÙاقی Ú©Ù‡ شاید به این زودی ها Ù†ÛŒÙتد ... !