رمان و وام ضروری - عباس موذن
رمان و وام ضروري
عباس موذن
به زمين نگاه مي‌كنم. به آجرهاي تكه پريده‌ي پياده‌رو. آسمان پيدا نيست، سخت است ديدنش. اصلا، آسماني نيست كه بتوانم نگاهش‌كنم، شايد كه زيبايي در چشمانم تداعي شود. توي مردم هيچ چيز تازه‌اي نيست! Ùريبا مي‌گويد:
«موژان‌كيه؟»
مي‌گويم:« موژان؟!»
مي‌گويد:«چند روزه مي‌بينم، اسمشو مياري. Øتا توي خواب!»
سرم را تكان مي‌دهم و پوزخندي مي‌زنم. چه بايد بگويم!؟ او مي‌داند كه من گاهي مي‌نويسم ‌ولي هنوز بعضي وقت‌ها مي‌خواهد با من كلنجاركند. دوست دارد از من نقطه ضع٠بگيرد. مي‌گويد:
«مثل Ù†Ùس لوامه‌ات وظيÙÙ‡ دارم مراقبت باشم. براي‌ اين‌كه گناه نكني بايد هميشه به‌روزباشي.»
مي‌گويم:«به روز باشم!»
مي‌گويد:«جرو بØØ« من، باعث مي‌شود تا يك ماه واكسينه بشوي Ùˆ به Ùكر تنبان دومي نياÙتي!»
اين را به شوخي مي‌گويد، ولي من مي دانم كه عادت خانم هاست،كاري هم نمي‌شودكرد. بايد اوقات بيكاري‌‌شان را پركنند. هم‌كارانم مي‌گويند، به او جازه بده‌كاركند. اولين منÙعت‌اش اين است كه ديگر پاپيچ‌ات نمي‌شود. تازه، اين‌همه درس خوانده Ùˆ تو باعث شده‌اي مخ او در خانه Ùسيل شود.
ولي‌من اعتقاد دارم، اگر كاركند آن‌وقت هرشب بايد هر دوي ما مثل برج زهر مار رو به روي هم بنشينيم. اما Øالا وقتي از سر كار بر مي‌گردم كسي هست تا خنده را روي لب‌هايش ببينم! باعث مي‌شود ØµØ¨Ø Ø¨Ø§ انرژي بيشتري بتوانم سگ‌دو بزنم. دوم آن‌كه، سه مانده تا Ùارغ ‌شود، بچه‌ي توي راه چه‌گناهي‌كرده‌كه بايد از اول زندگي‌اش اسير مهدكودك بشود؟! بچه‌ي مهدكودكي هم، بزرگ كه بشود، هار مي‌اÙتد به جانمان! به Ùريبا مي‌گويم:
يكي ازشخصيت‌هاي رمان است، دختري‌ست كه راوي دارد تعريÙØ´ مي‌كند. در زندگي‌اش بوده، از او خاطره دارد.»
مي‌گويد: «چشمم روشن، از او چه خاطره اي دارد!؟»
مي‌گويم:«نامزد قاتل بوده.»
مي گويد:« آخه سال گذشته هم اسمشو با خودت زمزمه مي‌كردي.»
مي‌گويم:«يك‌سال است كه دارم روي اين رمان كار مي‌كنم. بايد بالا Ùˆ پايينش كنم Ùˆ بارش بياورم. اصلا بگو ببينم، تو چطور از پارسال تا Øالا يادت مانده كه من Ú†Ù‡ كلمه‌هايي را زمزمه كرده‌ام؟»
قوري چاي را از آشپزخانه مي‌آورد و توي اتاق، روي بخاري مي‌گذارد، مي‌‌گويد:
«مردها هميشه دير بالغ مي‌شوند Ùˆ مثل بچه‌ها Ùكر مي‌كنند. تصور مي‌كنند مي‌توانند چيزي را از ما پنهان‌كنند. بايد بدانم در سر تو Ú†Ù‡ مي‌گذرد يا نه! نكند راس راستكي دوست دختر داشته اي Ùˆ من نمي‌دانستم! راستش را بگو، راوي اين رماني‌كه مي‌نويسي خودت هستي؟»
مي گويم:« مردها دير بالغ مي‌شوند اما تا وقتي كه بميرند عاقل مي‌مانند.»
مي‌گويد:« جوابم را ندادي!»
مي‌گويم:« كدام جواب؟»
مي‌گويد:« Ù†Ú¯Ùتم عاشق پيشه‌اي. راوي را مي‌گويم، خودت هستي؟»
باز هم با Øالت شوخي مي‌گويد.
مي‌گويم:«راوي خودم هستم اما شخصيت راوي آدم مستقلي‌ است. تو باورت مي‌شود كه من آدم كشته باشم؟»
البته باورش نمي‌شود اما باز هم به جر Ùˆ بØØ« ادامه مي‌دهد:
«كور بشه زني كه شوهر خودش را نشناسد.»
مكاÙات‌كم دارم، اين هم شده قوز بالا قوز! چشمم به ديوار مي‌اÙتد:
«خنجرم، خنجرم كجاست؟»
مي‌گويد:« ورش داشتم.»
مي‌گويم:« ورش داشتي؟!»
مي‌گويد:« ها، چيه؟ تو كه آدم كش نيستي.»
مي‌گويم:« آدم كشتن چه ربطي به خنجر من دارد؟ يادگاري‌ام را كجا گذاشته‌اي؟»
مي‌گويد:« يادگاري يك كارد زنگ زده چه معني مي‌دهد؟»
مي‌گويم:« با من بØØ« نكن،كجاست؟»
مي‌گويد:« نمي‌گويم.»
به طرÙØ´ هجوم مي‌برم، مي‌گريزد. تعجب مي‌كنم. از عصبانيتم تعجب مي‌كنم. اولين باري‌ست كه اين‌طور عصباني مي‌شوم! وقتي Ùرارش را از جلوام ديدم از خودم خجالت كشيدم. از پشت در اتاق خواب با گريه مي‌گويد:
« Ù†Ú¯Ùتم، تو چيزي‌ات مي‌شود! از اول ازدواجمان تا Øالا هركجا كه اسباب كشي مي‌كنيم، اولين كاري كه مي‌كني، به جاي گذاشتن قرآن Ùˆ آينه روي تاقچه، ميخ‌كوب كردن اين كارد بي ريخت آهني روي ديوار است.»
اشتباه مي‌گويد، به شكل اوريب روي ديوار نصب‌اش مي‌كنم.
مي‌گويم:«متاسÙÙ… Ùريبا! بيا بيرون‌،كاري باهات ندارم.گور باباي خنجر. Ùقط براي اينكه روبرويم باشد، همين. باعث مي‌شود بهتر روي آن تمركز كنم.»
هيچ ØرÙÙŠ نمي‌زند. مي‌گويم:
«خنجري كه تو قايمش كرده‌اي به تنهايي يكي از شخصيت‌هاي رمان است. قبل از ازدواجمان،خريده‌ام، دو سال مي‌شود.»
اصلا Ùكر اوليه‌ رمان، با ديدن همين خنجر در ذهنم تكان خورد. شبيه سرنيزه‌ي تÙÙ†Ú¯ كلاشينكوÙي‌ست كه در جبه داشتم،كمي‌كوتاه‌تر. مهرداد هم داشت. سرنيزه‌اش باعث شد تا از ماموري‌اتش سالم برگردد.
هنوز آن‌جاست، پشت در اتاق! عادت بدي دارد. قهر كه مي‌كند تا يك ماه روزه‌ي سكوت مي‌گيرد Ùˆ Ø®Ùقانش اعصابم را خرد مي‌كند.كاش، مهرداد اين‌جا بود تا سرش را گوش تا گوش مي‌بريد! اَه ... باز عصباني شدم! خوب كه Ùكر مي‌كنم مي‌بينم هيچ زني مثل او نمي‌توانست مرا تØمل‌كند. تمام Ùˆ كمال يك زن ايراني‌ست. به قول مادرم، Øتا بايد يك ليوان آب را بدهد دستم. Ùقط بلدم كتاب بخوانم Ùˆ Ùيلم ببينم Ùˆ سيگار بكشم. البته Ùريبا خودش مي‌گويد:
«دوست ندارم شوهرم در خانه داري دخالت كند.»
نوشتن سخت است. تازه بعد از اين همه وقت، نمي‌دانم خوب از آب در مي‌آيد يا نه؟ Ùريبا مي‌گويد:
« تو چطور اين همه آدم با خصوصيت هاي گوناگون درست مي‌كني؟ خدا هم چنين كاري نمي‌كند كه تو مي‌كني. مگر مي‌شود نديده Ùˆ نشناخته صØنه‌ي كشتن كسي را نوشت، تازه منطقي هم باشد؟ بالاخره Øسي را كه به Ù…Øسن، پس از بوسيدن دختر عمويش به او دست مي دهد، بايد ابتدا تجربه كرده باشي يا نه؟!»
مي‌گويم:
« چرا نشود؟ در اين دنيا همه چيز امكان دارد. همان طور كه امكان داشته از سال گذشته تا Øالا تو يادت باشد، من Ú†Ù‡ كارهايي كرده Øتا درون ذهنم Ú†Ù‡ Ùكرهايي آمده Ùˆ رÙته‌اند. Øتمان كه نبايد چيزي اتÙاق بياÙتد تا نويسنده آن را بنويسد. اصلا كار نويسنده به روز كردن جريان‌هايي‌ست كه هنوز رخ نداده ولي ممكن است در سال‌هاي آينده اتÙاق بياÙتد. بايد بتوان جريان هاي روزمره را به معادله تبديل كرد، مثل كاري كه جامعه شناس Ùˆ يا روان‌شناس مي‌كند،‌ البته كمي بيشتر. جواب هر معادله هم خب معلوم است. نه نياز به امداد غيبي دارد، نه سØر Ùˆ جادو Ùˆ يا طالع بيني. در اين دنيا همه چيز مشخص است. نشنيده‌اي كه مولوي رومي مي‌گويد، دنيا مانند كوهستان است Ùˆ اعمال انسان‌ها مثل صدايي كه انعكاسش به ما به مي‌گردد؟»
مي‌گويد:« اين Ú†Ù‡ قاتلي‌ست كه به قرباني‌اش اجازه‌ي صØبت كردن نمي‌دهد؟»
مي گويم:« نيازي نمي‌بيند. قاتل كارش كشتن است، نه بيشتر.»
مي گويد:« پس چرا اينقدر Ù„Ùتش مي‌دهد؟»
مي‌گويم:«عادت دارد. دوست دارد اول با او Øر٠بزند.آدم با سوادي‌ست.»
مي‌گويد:« چطور يك Ù†Ùر باسواد به كشتن دست مي‌زند؟»
مي‌گويم:« درجبهه. اولين آدم را در جبهه‌ي جنگ كشته است. آدم متعصبي‌ست. به نظر او قرباني‌هايش، همه تروريست‌اند. مردم را مي‌كشند. براي جان مردم ارزش قائل است.»
مي‌گويد:« Ú†Ù‡ Ùرقي مي‌كند؟ كشتن،كشتن است ديگر!»
مي‌گويم:« او هيچ‌وقت به خاطر پول‌كسي را نمي‌كشد. به خاطر اين‌كه به وظيÙه‌ي شرعي خود عمل كرده باشد، مي‌كشد. او مجري‌ست. يك مجري خودآگاه Ùˆ مؤمن. مردم‌اش را دوست دارد.»
مي‌گويد:« پس Ù…Øسن، همان قاتل است؟»
مي‌گويم:« نه، Ù…Øسن مقتول است. Ù…Øسن Ùˆ مهرداد پسر عموي هم هستند كه پس از سال‌ها دوري، Øكم اعدام Ù…Øسن را به مهرداد مي‌دهند. Ùˆ Øالا توي ويلاي ساØلي،آخرين ديدارشان پس از سال هاست.»
مي‌گويد:«اين مهرداد چه دلي دارد!»
مي گويم:« خوبي داستان همين‌جاست. هر دو هم‌ديگر را مي‌شناسند. Ù…Øسن دوست دارد خودش را معرÙي‌كند ولي مهرداد دهانش را بسته است.»
مي‌گويد:« پس قاتل چه؟»
مي‌گويم:« مهرداد هم او را مي‌شناسد ولي از بچه‌‌گي خاطره‌ي خوبي از او ندارد چون Ù…Øسن باعث شده تا موژان با مرد ديگري ازدواج‌كند. از قصد دهانش را بسته است تا Ùقط خودش بتواند صØبت كند.»
مي‌گويد:« Ú†Ù‡ موجود بي‌رØمي!»
مي گويم:« چرا بي‌رØم؟ چرا Ùكر مي‌كني‌كشتن، بي رØمي‌ست؟»
مي گويد:« كشتن بي رØمي‌ست Øتا اگر براي هد٠مقدسي باشد.»
مي‌گويم:« هيچ مي‌داني آدم‌ها تا دو سه قرن پيش، Ùقط به خاطر زنده ماندن، يا بهتر زندگي‌كردن، خيلي راØت‌تر از Øالا، دست به‌كشتن هم‌ديگر مي‌زدند؟ شهر نشيني، Ùˆ شروع سرمايه‌داري شهري باعث شد تا آدم‌ها بين خودشان قانون وضع كنند Ùˆ براي هم، Øقوق Ùردي در جامعه‌شان تعيين‌كنند Ùˆ به آن عمل كنند، زماني‌‌كه علم اقتصاد موÙÙ‚ شد ارزش انسان را به ريال تبديل كند Ùˆ گرنه جامعه‌ي بدون كشتن، مي‌شود جامعه‌ي بدون رقابت.كه Ùقط Ùرشته‌ها به آن عمل مي‌كنند.»
مي‌گويد:« اما باز هم در آن زمان اين‌كار، ÙˆØشتناك بوده.»
مي گويم:« ÙˆØشتش بيشتر از دروغ Ú¯Ùتن نبوده. Øالا آدما بهتر Ùˆ شيك‌تر يك‌‌ديگر را تكه پاره مي‌كنند Ùˆ الا مگر Ù†Ùس كشتن چيست؟ يكي را از Øق‌اش Ù…Øروم مي‌كنند Ùˆ آن‌را از او مي‌دزدند؟»
به ØرÙ‌هايي‌كه مي‌زنم اعتقاد ندارم. شايد به خاطر رهايي از دست Ùريبا، اين‌ جمله‌ها را ردي٠مي‌كنم.جواب‌هايي‌كه به او مي‌گويم، استدلال‌هاي مهرداد است، نه من. زندگي پر از Ùراز Ùˆ نشيبش باعث شده تا به اطراÙØ´ اين‌طوري نگاه كند. نكند مشكلات روزمرگي‌ام، باعثش اين رمان باشد!‌ چون من هم در بعضي موارد به او ØÙ‚ مي‌دهم‌كه آدم بكشد. شايد مثل خيابان‌هاي اين شهر لكني، دارم طاقتم را از دست مي‌دهم! شايد خدا دوباره بايد مرا با Øجم٠بي نهايت بياÙريند.
توي پياده رو هستم. هوا سوز دارد. قدم هايم را تند بر مي‌دارم تا گرم شوم. مي‌خواهم به همايشي كه شهرداري برگزار مي‌كند برسم. وقتي كارت دعوت را ديدم با خودم Ú¯Ùتم، شايدكمي در روØيه‌ام تاثير بگذارد. دوستان Ú¯Ùتند برو كمي بخند! شهردار هم هست. او هم مي‌آيد.
به زمين نگاه مي‌كنم. انگار دارم سينه خيز مي‌روم. صداي مردي را مي‌شنوم. يكي‌گÙت:
«... زهر مار!»
سرم را بلند مي‌كنم، پيرمردي داشت به زنش مي‌گÙت.
نه سرشان پيداست Ùˆ نه ته‌Ùشان.
يكي ديگر مي‌گويد:«Ùيلم دختراي جردن، پاسور، شو خارجي...»
سيگار مي‌كشد و اين پا و آن پا مي‌كند.
صداي ديگري مي‌گويد: «بسم الله...»
يكي ديگر: «...جمعه اس، مي‌بينمش، تو هم بيا خوش مي‌گذره.»
صداي ديگر:«آبجو تركيه، قوطي پايه بلندش هست.بيارم؟»
صداي ديگري Ú¯Ùت:«تموم شده، قرص دارم، توپ‌Ùتوپ!»
براي نوشتن نيازي به نگاه كردن ندارم. چشم‌هايم اضاÙي‌ست! بايد گوش‌هايم را تيز كنم، به چشمايم اعتمادي ندارم، Øالاديگر ندارم. ايراد از من است. شايد نگاه من عوض شده. از خواب‌هايم پيداست‌كه چيزي، درونم دارد تغيير مي‌كند.
وقتي به‌ خانه مي‌رسم هيچ كس نيست. انتظار داشتم كه باشد. نه اين‌كه ترسيده‌ام، نه! چون نمي‌توانم خودم را به رخ اين Ùˆ آن بكشم، ناراØتم. مادرم Ú¯Ùت:«الله Ùˆ اكبر.»
به اين طر٠و آن طر٠نگاه مي‌‌كنم. خبري نيست. آسمان سق٠خانه‌ام شده ولي سق٠خانه‌ي من آسمان نيست.خوب كه نگاه مي‌كنم، اژده‌هايي شده‌ام با دو بال كوچك روي بدنش، درست روي دو پهلوي‌ش. مردم زير پايم هستند Ùˆ نگاهم مي‌كنند. چقدرخوب است! اولين باري‌ست كه مردم را پايين‌ مي‌بينم. توي اتاقم جمع شده‌اند. وقتي پايين هستم، آنها را نمي‌بينم. اولش نبودند. به سق٠كه مي‌رسم سروكله‌شان پيدا مي‌شود. عزيزم Ú¯Ùت: «سبØان الله.»
سعي دارم بالاتر بروم اما به سق٠مي‌خورم Ùˆ همان‌جا مي‌مانم. سق٠اتاقي كه در آن‌جا هستم به اندازه‌ي يك بال پروانه از خانه‌ي قبلي بلندتر است، اجاره‌اش هم بيشتر است. Øالا Ùهميدم! يادم آمد! مي‌دانم چرا نمي‌توانم بالاتر پروازكنم. اژده‌هايي هستم كه دو بال پروانه دارد. مهردادگÙت:
«چه مرد كوچكي هستي تو!»
شايد به خاطرگÙتگوي ديشب‌مان بود، چون من‌گÙتم:
« بزرگي‌آدم‌ها به آرزوهايي‌ست كه در دلشان دارند.»
ته دلم نمي‌خواهم بزرگ باشم. وقتي پايين هستم از دست Øمله‌هاي ديگران در امانم. قدرتم را به آنها نشان نمي‌دهم به همين خاطر است كه Ùكر مي‌كنند بزرگند Ùˆ همين باعث مي‌شود تا اØساس لذت كنند، مي‌گذارم بكنند. همين ديشبي داشتم اين ØرÙ‌ها را به مهرداد مي‌گÙتم.
عزيز جان Ú¯Ùت: «اياك نعبد Ùˆ اياك نستعين.»
آن پايين، درست درگوشه‌اي از سمت راست٠جمعيتي كه نگاهم مي‌كنند او را مي‌بينم. پوزخندي مي‌زند Ùˆ بيرون مي‌رود. وقتي به كوچه مي‌رسد،گريه اش مي‌گيرد. سرخ مي‌شود بعد مي‌زند زير گريه. مي‌دانم چرا گريه مي‌كند. او هم مثل من ØرÙ‌هايي كه زد مال خودش نبود. بايد اژده‌ها باشي تا بÙهمي دركجاي ØرÙ‌هايي كه مي‌زني، يا ديگران مي‌زنند قرار داري.كاش، بال‌هايم به قد Ùˆ اندازه خودم بود. اژده‌ها بودن چقدرخوب است! مي‌توانم ببينم كه اين آدم‌ها چقدركوچكند! براي دست تكان دادن جان خودشان را هم مي‌دهند. توي خيابان به شهردار بد Ùˆ بيراه مي‌گويند Ùˆ اينجا، يك شير هم كه باشي بايد چند بيت Ù…Ø¯Ø Ùˆ ثنا بيشتر بگويي تا مجوز شغل تازه‌ات را بگيري. شهردار Ùˆ خدا را يكي مي‌كني! براي اين‌كار ساخته شده اند. خوشØال مي‌شوند وقتي ديگران را خوشØال مي‌بينند. غريبه را بيشتر از خودشان مي‌پرستند Øتا اگر براي غارتشان آمده باشد. هميشه يادشان مي‌اÙتد بگويند: مزه‌ي لوطي خاكه...
مادرجان به سجده رÙته Ùˆ من مي‌توانم او را ببوسم.Ú¯Ùت:«الله اكبر.»
دنيا، روي سجاده‌ي او خلاصه شده است. وقتي نماز مي‌خواند مي‌توانم كائنات را آنجا ببينم. هيچ چيز٠Øقيقي بيرون از سجاده‌ي نماز نيست، وجود ندارد. هرچه هست سايه است. پايم مي رود توي چاله آب. از سردي آن‌،كه توي ÙƒÙش‌هايم مي‌رود اذيت مي‌شوم. زيبايي آدم‌ها روي آسÙالت خيابان بريده بريده Ùˆ سرازيرند، جان مي‌كنند.
Ùريبا Ú†Ù‡ مي‌داند؟ درست است كه او هم Ùشار زندگي را تØمل مي‌كند ولي مسئوليت خانه با من است. من بايد به غر Ùˆ لندهاي صاØب‌خانه گوش كنم وقتي يك روز اجاره خانه عقب مي‌اÙتد.
مي‌گويم: «ببخشيد جناب قاسمي‌، هنوز Øقوق‌ام را نداده‌اند. بايد چند روز صبر كنيد. مي‌گويد:
« بايد صبركنم!؟»
روي "بايد" تاكيد مي كند.
مي‌گويم:« اگر امكان دارد. عوضش ماه آينده اجاره‌تان را زودتر پرداخت مي‌كنم.»
مي‌گويد:« آقا... اين‌كه نمي‌شود. من هم خرج دارم. من هم دختر دم بخت دارم Ùˆ پسر دانشجو. روي پولي‌كه از شما مي‌گيرم Øساب مي‌كنم. تازه، بايد صدهزارتومان به آن اضاÙه‌كنم، بدهم دانشگاه براي ترم ‌زمستان‌اش. شما كه تØصيل‌كرده‌ايد، بايد بهتر بدانيد!»
مي‌گويم:« قبول مي‌كنيد پول پيش را اضاÙه‌كنم؟»
مي گويد:« براي من Ùرقي ندارد. Øالا، مي‌خواهيد چقدر اضاÙÙ‡ بكنيد؟»
مي‌گويم:« يك و نيم ميليون تومان٠ديگر به شما مي‌دهم، از اجاره شما كم مي‌كنم.»
مي گويد: هرچند كه بازار وضع‌اش خراب است و كار و كاسبي تعطيل شده ولي خب، چاره چيست؟»
قبول مي‌كند.
به خيلي‌ها رو انداختم ولي همه از من بدتر بودند! با وامي‌كه شش ماه پيش از اداره درخواست كرده بودم هم مواÙقت نشد. مديرصندوق اداره‌گÙت:
« هنوز تعدادي از پرسنل، دوسال است‌كه توي نوبت‌اند.»
Ú¯Ùتم:« آقاي تهراني، به من Ú†Ù‡ كه هنوز از دو سال پيش تعدادي از كارمندان وام نگرÙته‌اند! اين اشكال به شما بر مي‌گردد. شش ماه است‌كه من به اميد وام ضروري، به صاØب‌خانه قول داده‌ام.»
Ú¯Ùت:« خب، به من Ú†Ù‡ كه شما به صاØب خانه‌تان قول داده‌ايد؟»
Ú¯Ùتم:« اجاره‌ها چند برابر بالا رÙته Ùˆ Øقوق ما هنوز همان است كه بود! به خدايي كه شما مي‌پرستيد، اجاره خانه سنگين است. كمرم را شكسته است. سر برج بايدكل Øقوقم را دو دستي بريزم توي دهان صاØب‌خانه‌. بابت سير شدن خانواده‌، چقدر بايد از اين Ùˆ آن قرز Ùˆ قولز كنم؟»
عصباني مي‌شود. مي‌گويد:
«بÙرماييد آقا، بÙرماييد سركارتان. شما كه تاÙته‌ي جدا باÙته نيستيد.»
بايد به او ØÙ‚ بدهم؟ خب البته، راست مي‌گويد، من‌كه تاÙته‌ي جدا باÙته از ديگران نيستم. من هم يكي مثل همه. تازه جرات بگو مگوي بيشتر با او را هم ندارم. اگر با من لج اÙتد كه بدتر مي‌شود!
به ساعتم نگاه مي‌كنم. ساعت هشت شب است. نيم ساعت ديگر بايد بروم پيش آقاي عبدي. اسمش را توي آگهي‌هاي روزنامه پيدا كردم. قرار است از او وام بگيرم. مغازه‌اش ته٠پاساژ است. روي شيشه‌ي مغازه‌اش نوشته «طلاي ايران»، ولي چيزي توي ويترينش نيست. داخل مغازه Ùقط يك ميز است Ùˆ او پشت آن زونكن بزرگي را باز كرده Ùˆ چك‌هاي مشتري‌هايش را با ماشين Øساب جمع مي‌زند. سلام مي‌كنم. نگاهم مي‌كند Ùˆ بلاÙاصله مي‌گويد:« بنويس!»
تعجب مي‌كنم. اولين باري‌ست كه او را مي‌بينم. ØµØ¨Ø Ø¨Ø§ تلÙÙ† با او صØبت كردم Ùˆ Øالا...
مي‌گويم: «چه بنويسم؟»
مي گويد: «چك‌هايت را بنويس. دوازده تا به اضاÙه‌ي يكي به مبلغ كل وامي‌كه از من مي‌گيري. البته با سودش. شناسنامه‌ات را كه با خودت آوردي؟»
مي‌گويم« بله.»
مچ دستم خسته شده است. به شاگردش مي‌گويد: « يه آبميوه بده خدمت آقا.»
مي‌گويم: « ممنون، نمي‌خورم.»
مي‌گويد:« نترس، پولش را از تو نمي‌خواهم!»
هر دو مي‌خنديم. يك ميليون و پانصد هزارتومان تراول چك را در كشويش مي‌شمارد و به من مي‌دهد.
دوباره شروع مي‌كنم به نوشتن. دوازده برگ چك، هركدام به مبلغ دويست و پنج هزار تومان. آخر سر، يك چك به مبلغ دو ميليون و چهارصدهزارتومان به عنوان ضمانت به او مي‌دهم. مي‌گويد:
«ننويسي بابت ضمانت، بنويس بابت خريد طلا.»
مي گويم:« به من بابت اين برگ چك، رسيد كه مي‌دهيد؟»
زونكن را جلويم مي‌گذراد و مي‌گويد:
« ببنيد، اين‌ها همه چك‌هاي مشتري‌هايي مثل شماست. من كاسبم. كاسب كه خودش را به خاطر يكي، دوميليون تومان خراب نمي‌كند. اصلاٌ ØŒ تا Øالا شما توانسته‌ايد در مدت نيم ساعت، يك Ùˆ نيم ميليون تومان وام بگيريد؟»
مي‌گويم:« چطور به من اعتماد مي‌كنيد؟»
مي‌گويد: «براي رضاي خدا. دوست دارم كار خلق‌الله راه بياÙتد والا ØŒ چه‌كسي در ازاي چند برگ Ú†Ùƒ- پول بي‌زبان را عوض مي‌كند؟ تازه، مگركارمند دولت نيستي؟»
مي‌گويم:« چرا،كارمندم.»
يك ميليون Ùˆ پانصدهزارتومان مي‌گيرم. دارم خدا ØاÙظي مي‌كنم كه مي‌گويد:
«Øواس‌ات به جيب‌هايت باشد.»
از مغازه بيرون مي‌آيم. توي اين Ùكرم كه چطور از بانكي كه در آن Øساب دارم دسته Ú†Ùƒ جديد بگيرم. Øداقل بايد بيست برگش را بانك، پاس كرده باشد. Ùقط ده برگ برايم مانده . چاره‌اي نيست بايد تا آخر سال با آن‌ها سركنم. عوضش، امشب‌كار Ù…Øسن را يك‌سره مي‌كنم.
عباس موذن
به زمين نگاه مي‌كنم. به آجرهاي تكه پريده‌ي پياده‌رو. آسمان پيدا نيست، سخت است ديدنش. اصلا، آسماني نيست كه بتوانم نگاهش‌كنم، شايد كه زيبايي در چشمانم تداعي شود. توي مردم هيچ چيز تازه‌اي نيست! Ùريبا مي‌گويد:
«موژان‌كيه؟»
مي‌گويم:« موژان؟!»
مي‌گويد:«چند روزه مي‌بينم، اسمشو مياري. Øتا توي خواب!»
سرم را تكان مي‌دهم و پوزخندي مي‌زنم. چه بايد بگويم!؟ او مي‌داند كه من گاهي مي‌نويسم ‌ولي هنوز بعضي وقت‌ها مي‌خواهد با من كلنجاركند. دوست دارد از من نقطه ضع٠بگيرد. مي‌گويد:
«مثل Ù†Ùس لوامه‌ات وظيÙÙ‡ دارم مراقبت باشم. براي‌ اين‌كه گناه نكني بايد هميشه به‌روزباشي.»
مي‌گويم:«به روز باشم!»
مي‌گويد:«جرو بØØ« من، باعث مي‌شود تا يك ماه واكسينه بشوي Ùˆ به Ùكر تنبان دومي نياÙتي!»
اين را به شوخي مي‌گويد، ولي من مي دانم كه عادت خانم هاست،كاري هم نمي‌شودكرد. بايد اوقات بيكاري‌‌شان را پركنند. هم‌كارانم مي‌گويند، به او جازه بده‌كاركند. اولين منÙعت‌اش اين است كه ديگر پاپيچ‌ات نمي‌شود. تازه، اين‌همه درس خوانده Ùˆ تو باعث شده‌اي مخ او در خانه Ùسيل شود.
ولي‌من اعتقاد دارم، اگر كاركند آن‌وقت هرشب بايد هر دوي ما مثل برج زهر مار رو به روي هم بنشينيم. اما Øالا وقتي از سر كار بر مي‌گردم كسي هست تا خنده را روي لب‌هايش ببينم! باعث مي‌شود ØµØ¨Ø Ø¨Ø§ انرژي بيشتري بتوانم سگ‌دو بزنم. دوم آن‌كه، سه مانده تا Ùارغ ‌شود، بچه‌ي توي راه چه‌گناهي‌كرده‌كه بايد از اول زندگي‌اش اسير مهدكودك بشود؟! بچه‌ي مهدكودكي هم، بزرگ كه بشود، هار مي‌اÙتد به جانمان! به Ùريبا مي‌گويم:
يكي ازشخصيت‌هاي رمان است، دختري‌ست كه راوي دارد تعريÙØ´ مي‌كند. در زندگي‌اش بوده، از او خاطره دارد.»
مي‌گويد: «چشمم روشن، از او چه خاطره اي دارد!؟»
مي‌گويم:«نامزد قاتل بوده.»
مي گويد:« آخه سال گذشته هم اسمشو با خودت زمزمه مي‌كردي.»
مي‌گويم:«يك‌سال است كه دارم روي اين رمان كار مي‌كنم. بايد بالا Ùˆ پايينش كنم Ùˆ بارش بياورم. اصلا بگو ببينم، تو چطور از پارسال تا Øالا يادت مانده كه من Ú†Ù‡ كلمه‌هايي را زمزمه كرده‌ام؟»
قوري چاي را از آشپزخانه مي‌آورد و توي اتاق، روي بخاري مي‌گذارد، مي‌‌گويد:
«مردها هميشه دير بالغ مي‌شوند Ùˆ مثل بچه‌ها Ùكر مي‌كنند. تصور مي‌كنند مي‌توانند چيزي را از ما پنهان‌كنند. بايد بدانم در سر تو Ú†Ù‡ مي‌گذرد يا نه! نكند راس راستكي دوست دختر داشته اي Ùˆ من نمي‌دانستم! راستش را بگو، راوي اين رماني‌كه مي‌نويسي خودت هستي؟»
مي گويم:« مردها دير بالغ مي‌شوند اما تا وقتي كه بميرند عاقل مي‌مانند.»
مي‌گويد:« جوابم را ندادي!»
مي‌گويم:« كدام جواب؟»
مي‌گويد:« Ù†Ú¯Ùتم عاشق پيشه‌اي. راوي را مي‌گويم، خودت هستي؟»
باز هم با Øالت شوخي مي‌گويد.
مي‌گويم:«راوي خودم هستم اما شخصيت راوي آدم مستقلي‌ است. تو باورت مي‌شود كه من آدم كشته باشم؟»
البته باورش نمي‌شود اما باز هم به جر Ùˆ بØØ« ادامه مي‌دهد:
«كور بشه زني كه شوهر خودش را نشناسد.»
مكاÙات‌كم دارم، اين هم شده قوز بالا قوز! چشمم به ديوار مي‌اÙتد:
«خنجرم، خنجرم كجاست؟»
مي‌گويد:« ورش داشتم.»
مي‌گويم:« ورش داشتي؟!»
مي‌گويد:« ها، چيه؟ تو كه آدم كش نيستي.»
مي‌گويم:« آدم كشتن چه ربطي به خنجر من دارد؟ يادگاري‌ام را كجا گذاشته‌اي؟»
مي‌گويد:« يادگاري يك كارد زنگ زده چه معني مي‌دهد؟»
مي‌گويم:« با من بØØ« نكن،كجاست؟»
مي‌گويد:« نمي‌گويم.»
به طرÙØ´ هجوم مي‌برم، مي‌گريزد. تعجب مي‌كنم. از عصبانيتم تعجب مي‌كنم. اولين باري‌ست كه اين‌طور عصباني مي‌شوم! وقتي Ùرارش را از جلوام ديدم از خودم خجالت كشيدم. از پشت در اتاق خواب با گريه مي‌گويد:
« Ù†Ú¯Ùتم، تو چيزي‌ات مي‌شود! از اول ازدواجمان تا Øالا هركجا كه اسباب كشي مي‌كنيم، اولين كاري كه مي‌كني، به جاي گذاشتن قرآن Ùˆ آينه روي تاقچه، ميخ‌كوب كردن اين كارد بي ريخت آهني روي ديوار است.»
اشتباه مي‌گويد، به شكل اوريب روي ديوار نصب‌اش مي‌كنم.
مي‌گويم:«متاسÙÙ… Ùريبا! بيا بيرون‌،كاري باهات ندارم.گور باباي خنجر. Ùقط براي اينكه روبرويم باشد، همين. باعث مي‌شود بهتر روي آن تمركز كنم.»
هيچ ØرÙÙŠ نمي‌زند. مي‌گويم:
«خنجري كه تو قايمش كرده‌اي به تنهايي يكي از شخصيت‌هاي رمان است. قبل از ازدواجمان،خريده‌ام، دو سال مي‌شود.»
اصلا Ùكر اوليه‌ رمان، با ديدن همين خنجر در ذهنم تكان خورد. شبيه سرنيزه‌ي تÙÙ†Ú¯ كلاشينكوÙي‌ست كه در جبه داشتم،كمي‌كوتاه‌تر. مهرداد هم داشت. سرنيزه‌اش باعث شد تا از ماموري‌اتش سالم برگردد.
هنوز آن‌جاست، پشت در اتاق! عادت بدي دارد. قهر كه مي‌كند تا يك ماه روزه‌ي سكوت مي‌گيرد Ùˆ Ø®Ùقانش اعصابم را خرد مي‌كند.كاش، مهرداد اين‌جا بود تا سرش را گوش تا گوش مي‌بريد! اَه ... باز عصباني شدم! خوب كه Ùكر مي‌كنم مي‌بينم هيچ زني مثل او نمي‌توانست مرا تØمل‌كند. تمام Ùˆ كمال يك زن ايراني‌ست. به قول مادرم، Øتا بايد يك ليوان آب را بدهد دستم. Ùقط بلدم كتاب بخوانم Ùˆ Ùيلم ببينم Ùˆ سيگار بكشم. البته Ùريبا خودش مي‌گويد:
«دوست ندارم شوهرم در خانه داري دخالت كند.»
نوشتن سخت است. تازه بعد از اين همه وقت، نمي‌دانم خوب از آب در مي‌آيد يا نه؟ Ùريبا مي‌گويد:
« تو چطور اين همه آدم با خصوصيت هاي گوناگون درست مي‌كني؟ خدا هم چنين كاري نمي‌كند كه تو مي‌كني. مگر مي‌شود نديده Ùˆ نشناخته صØنه‌ي كشتن كسي را نوشت، تازه منطقي هم باشد؟ بالاخره Øسي را كه به Ù…Øسن، پس از بوسيدن دختر عمويش به او دست مي دهد، بايد ابتدا تجربه كرده باشي يا نه؟!»
مي‌گويم:
« چرا نشود؟ در اين دنيا همه چيز امكان دارد. همان طور كه امكان داشته از سال گذشته تا Øالا تو يادت باشد، من Ú†Ù‡ كارهايي كرده Øتا درون ذهنم Ú†Ù‡ Ùكرهايي آمده Ùˆ رÙته‌اند. Øتمان كه نبايد چيزي اتÙاق بياÙتد تا نويسنده آن را بنويسد. اصلا كار نويسنده به روز كردن جريان‌هايي‌ست كه هنوز رخ نداده ولي ممكن است در سال‌هاي آينده اتÙاق بياÙتد. بايد بتوان جريان هاي روزمره را به معادله تبديل كرد، مثل كاري كه جامعه شناس Ùˆ يا روان‌شناس مي‌كند،‌ البته كمي بيشتر. جواب هر معادله هم خب معلوم است. نه نياز به امداد غيبي دارد، نه سØر Ùˆ جادو Ùˆ يا طالع بيني. در اين دنيا همه چيز مشخص است. نشنيده‌اي كه مولوي رومي مي‌گويد، دنيا مانند كوهستان است Ùˆ اعمال انسان‌ها مثل صدايي كه انعكاسش به ما به مي‌گردد؟»
مي‌گويد:« اين Ú†Ù‡ قاتلي‌ست كه به قرباني‌اش اجازه‌ي صØبت كردن نمي‌دهد؟»
مي گويم:« نيازي نمي‌بيند. قاتل كارش كشتن است، نه بيشتر.»
مي گويد:« پس چرا اينقدر Ù„Ùتش مي‌دهد؟»
مي‌گويم:«عادت دارد. دوست دارد اول با او Øر٠بزند.آدم با سوادي‌ست.»
مي‌گويد:« چطور يك Ù†Ùر باسواد به كشتن دست مي‌زند؟»
مي‌گويم:« درجبهه. اولين آدم را در جبهه‌ي جنگ كشته است. آدم متعصبي‌ست. به نظر او قرباني‌هايش، همه تروريست‌اند. مردم را مي‌كشند. براي جان مردم ارزش قائل است.»
مي‌گويد:« Ú†Ù‡ Ùرقي مي‌كند؟ كشتن،كشتن است ديگر!»
مي‌گويم:« او هيچ‌وقت به خاطر پول‌كسي را نمي‌كشد. به خاطر اين‌كه به وظيÙه‌ي شرعي خود عمل كرده باشد، مي‌كشد. او مجري‌ست. يك مجري خودآگاه Ùˆ مؤمن. مردم‌اش را دوست دارد.»
مي‌گويد:« پس Ù…Øسن، همان قاتل است؟»
مي‌گويم:« نه، Ù…Øسن مقتول است. Ù…Øسن Ùˆ مهرداد پسر عموي هم هستند كه پس از سال‌ها دوري، Øكم اعدام Ù…Øسن را به مهرداد مي‌دهند. Ùˆ Øالا توي ويلاي ساØلي،آخرين ديدارشان پس از سال هاست.»
مي‌گويد:«اين مهرداد چه دلي دارد!»
مي گويم:« خوبي داستان همين‌جاست. هر دو هم‌ديگر را مي‌شناسند. Ù…Øسن دوست دارد خودش را معرÙي‌كند ولي مهرداد دهانش را بسته است.»
مي‌گويد:« پس قاتل چه؟»
مي‌گويم:« مهرداد هم او را مي‌شناسد ولي از بچه‌‌گي خاطره‌ي خوبي از او ندارد چون Ù…Øسن باعث شده تا موژان با مرد ديگري ازدواج‌كند. از قصد دهانش را بسته است تا Ùقط خودش بتواند صØبت كند.»
مي‌گويد:« Ú†Ù‡ موجود بي‌رØمي!»
مي گويم:« چرا بي‌رØم؟ چرا Ùكر مي‌كني‌كشتن، بي رØمي‌ست؟»
مي گويد:« كشتن بي رØمي‌ست Øتا اگر براي هد٠مقدسي باشد.»
مي‌گويم:« هيچ مي‌داني آدم‌ها تا دو سه قرن پيش، Ùقط به خاطر زنده ماندن، يا بهتر زندگي‌كردن، خيلي راØت‌تر از Øالا، دست به‌كشتن هم‌ديگر مي‌زدند؟ شهر نشيني، Ùˆ شروع سرمايه‌داري شهري باعث شد تا آدم‌ها بين خودشان قانون وضع كنند Ùˆ براي هم، Øقوق Ùردي در جامعه‌شان تعيين‌كنند Ùˆ به آن عمل كنند، زماني‌‌كه علم اقتصاد موÙÙ‚ شد ارزش انسان را به ريال تبديل كند Ùˆ گرنه جامعه‌ي بدون كشتن، مي‌شود جامعه‌ي بدون رقابت.كه Ùقط Ùرشته‌ها به آن عمل مي‌كنند.»
مي‌گويد:« اما باز هم در آن زمان اين‌كار، ÙˆØشتناك بوده.»
مي گويم:« ÙˆØشتش بيشتر از دروغ Ú¯Ùتن نبوده. Øالا آدما بهتر Ùˆ شيك‌تر يك‌‌ديگر را تكه پاره مي‌كنند Ùˆ الا مگر Ù†Ùس كشتن چيست؟ يكي را از Øق‌اش Ù…Øروم مي‌كنند Ùˆ آن‌را از او مي‌دزدند؟»
به ØرÙ‌هايي‌كه مي‌زنم اعتقاد ندارم. شايد به خاطر رهايي از دست Ùريبا، اين‌ جمله‌ها را ردي٠مي‌كنم.جواب‌هايي‌كه به او مي‌گويم، استدلال‌هاي مهرداد است، نه من. زندگي پر از Ùراز Ùˆ نشيبش باعث شده تا به اطراÙØ´ اين‌طوري نگاه كند. نكند مشكلات روزمرگي‌ام، باعثش اين رمان باشد!‌ چون من هم در بعضي موارد به او ØÙ‚ مي‌دهم‌كه آدم بكشد. شايد مثل خيابان‌هاي اين شهر لكني، دارم طاقتم را از دست مي‌دهم! شايد خدا دوباره بايد مرا با Øجم٠بي نهايت بياÙريند.
توي پياده رو هستم. هوا سوز دارد. قدم هايم را تند بر مي‌دارم تا گرم شوم. مي‌خواهم به همايشي كه شهرداري برگزار مي‌كند برسم. وقتي كارت دعوت را ديدم با خودم Ú¯Ùتم، شايدكمي در روØيه‌ام تاثير بگذارد. دوستان Ú¯Ùتند برو كمي بخند! شهردار هم هست. او هم مي‌آيد.
به زمين نگاه مي‌كنم. انگار دارم سينه خيز مي‌روم. صداي مردي را مي‌شنوم. يكي‌گÙت:
«... زهر مار!»
سرم را بلند مي‌كنم، پيرمردي داشت به زنش مي‌گÙت.
نه سرشان پيداست Ùˆ نه ته‌Ùشان.
يكي ديگر مي‌گويد:«Ùيلم دختراي جردن، پاسور، شو خارجي...»
سيگار مي‌كشد و اين پا و آن پا مي‌كند.
صداي ديگري مي‌گويد: «بسم الله...»
يكي ديگر: «...جمعه اس، مي‌بينمش، تو هم بيا خوش مي‌گذره.»
صداي ديگر:«آبجو تركيه، قوطي پايه بلندش هست.بيارم؟»
صداي ديگري Ú¯Ùت:«تموم شده، قرص دارم، توپ‌Ùتوپ!»
براي نوشتن نيازي به نگاه كردن ندارم. چشم‌هايم اضاÙي‌ست! بايد گوش‌هايم را تيز كنم، به چشمايم اعتمادي ندارم، Øالاديگر ندارم. ايراد از من است. شايد نگاه من عوض شده. از خواب‌هايم پيداست‌كه چيزي، درونم دارد تغيير مي‌كند.
وقتي به‌ خانه مي‌رسم هيچ كس نيست. انتظار داشتم كه باشد. نه اين‌كه ترسيده‌ام، نه! چون نمي‌توانم خودم را به رخ اين Ùˆ آن بكشم، ناراØتم. مادرم Ú¯Ùت:«الله Ùˆ اكبر.»
به اين طر٠و آن طر٠نگاه مي‌‌كنم. خبري نيست. آسمان سق٠خانه‌ام شده ولي سق٠خانه‌ي من آسمان نيست.خوب كه نگاه مي‌كنم، اژده‌هايي شده‌ام با دو بال كوچك روي بدنش، درست روي دو پهلوي‌ش. مردم زير پايم هستند Ùˆ نگاهم مي‌كنند. چقدرخوب است! اولين باري‌ست كه مردم را پايين‌ مي‌بينم. توي اتاقم جمع شده‌اند. وقتي پايين هستم، آنها را نمي‌بينم. اولش نبودند. به سق٠كه مي‌رسم سروكله‌شان پيدا مي‌شود. عزيزم Ú¯Ùت: «سبØان الله.»
سعي دارم بالاتر بروم اما به سق٠مي‌خورم Ùˆ همان‌جا مي‌مانم. سق٠اتاقي كه در آن‌جا هستم به اندازه‌ي يك بال پروانه از خانه‌ي قبلي بلندتر است، اجاره‌اش هم بيشتر است. Øالا Ùهميدم! يادم آمد! مي‌دانم چرا نمي‌توانم بالاتر پروازكنم. اژده‌هايي هستم كه دو بال پروانه دارد. مهردادگÙت:
«چه مرد كوچكي هستي تو!»
شايد به خاطرگÙتگوي ديشب‌مان بود، چون من‌گÙتم:
« بزرگي‌آدم‌ها به آرزوهايي‌ست كه در دلشان دارند.»
ته دلم نمي‌خواهم بزرگ باشم. وقتي پايين هستم از دست Øمله‌هاي ديگران در امانم. قدرتم را به آنها نشان نمي‌دهم به همين خاطر است كه Ùكر مي‌كنند بزرگند Ùˆ همين باعث مي‌شود تا اØساس لذت كنند، مي‌گذارم بكنند. همين ديشبي داشتم اين ØرÙ‌ها را به مهرداد مي‌گÙتم.
عزيز جان Ú¯Ùت: «اياك نعبد Ùˆ اياك نستعين.»
آن پايين، درست درگوشه‌اي از سمت راست٠جمعيتي كه نگاهم مي‌كنند او را مي‌بينم. پوزخندي مي‌زند Ùˆ بيرون مي‌رود. وقتي به كوچه مي‌رسد،گريه اش مي‌گيرد. سرخ مي‌شود بعد مي‌زند زير گريه. مي‌دانم چرا گريه مي‌كند. او هم مثل من ØرÙ‌هايي كه زد مال خودش نبود. بايد اژده‌ها باشي تا بÙهمي دركجاي ØرÙ‌هايي كه مي‌زني، يا ديگران مي‌زنند قرار داري.كاش، بال‌هايم به قد Ùˆ اندازه خودم بود. اژده‌ها بودن چقدرخوب است! مي‌توانم ببينم كه اين آدم‌ها چقدركوچكند! براي دست تكان دادن جان خودشان را هم مي‌دهند. توي خيابان به شهردار بد Ùˆ بيراه مي‌گويند Ùˆ اينجا، يك شير هم كه باشي بايد چند بيت Ù…Ø¯Ø Ùˆ ثنا بيشتر بگويي تا مجوز شغل تازه‌ات را بگيري. شهردار Ùˆ خدا را يكي مي‌كني! براي اين‌كار ساخته شده اند. خوشØال مي‌شوند وقتي ديگران را خوشØال مي‌بينند. غريبه را بيشتر از خودشان مي‌پرستند Øتا اگر براي غارتشان آمده باشد. هميشه يادشان مي‌اÙتد بگويند: مزه‌ي لوطي خاكه...
مادرجان به سجده رÙته Ùˆ من مي‌توانم او را ببوسم.Ú¯Ùت:«الله اكبر.»
دنيا، روي سجاده‌ي او خلاصه شده است. وقتي نماز مي‌خواند مي‌توانم كائنات را آنجا ببينم. هيچ چيز٠Øقيقي بيرون از سجاده‌ي نماز نيست، وجود ندارد. هرچه هست سايه است. پايم مي رود توي چاله آب. از سردي آن‌،كه توي ÙƒÙش‌هايم مي‌رود اذيت مي‌شوم. زيبايي آدم‌ها روي آسÙالت خيابان بريده بريده Ùˆ سرازيرند، جان مي‌كنند.
Ùريبا Ú†Ù‡ مي‌داند؟ درست است كه او هم Ùشار زندگي را تØمل مي‌كند ولي مسئوليت خانه با من است. من بايد به غر Ùˆ لندهاي صاØب‌خانه گوش كنم وقتي يك روز اجاره خانه عقب مي‌اÙتد.
مي‌گويم: «ببخشيد جناب قاسمي‌، هنوز Øقوق‌ام را نداده‌اند. بايد چند روز صبر كنيد. مي‌گويد:
« بايد صبركنم!؟»
روي "بايد" تاكيد مي كند.
مي‌گويم:« اگر امكان دارد. عوضش ماه آينده اجاره‌تان را زودتر پرداخت مي‌كنم.»
مي‌گويد:« آقا... اين‌كه نمي‌شود. من هم خرج دارم. من هم دختر دم بخت دارم Ùˆ پسر دانشجو. روي پولي‌كه از شما مي‌گيرم Øساب مي‌كنم. تازه، بايد صدهزارتومان به آن اضاÙه‌كنم، بدهم دانشگاه براي ترم ‌زمستان‌اش. شما كه تØصيل‌كرده‌ايد، بايد بهتر بدانيد!»
مي‌گويم:« قبول مي‌كنيد پول پيش را اضاÙه‌كنم؟»
مي گويد:« براي من Ùرقي ندارد. Øالا، مي‌خواهيد چقدر اضاÙÙ‡ بكنيد؟»
مي‌گويم:« يك و نيم ميليون تومان٠ديگر به شما مي‌دهم، از اجاره شما كم مي‌كنم.»
مي گويد: هرچند كه بازار وضع‌اش خراب است و كار و كاسبي تعطيل شده ولي خب، چاره چيست؟»
قبول مي‌كند.
به خيلي‌ها رو انداختم ولي همه از من بدتر بودند! با وامي‌كه شش ماه پيش از اداره درخواست كرده بودم هم مواÙقت نشد. مديرصندوق اداره‌گÙت:
« هنوز تعدادي از پرسنل، دوسال است‌كه توي نوبت‌اند.»
Ú¯Ùتم:« آقاي تهراني، به من Ú†Ù‡ كه هنوز از دو سال پيش تعدادي از كارمندان وام نگرÙته‌اند! اين اشكال به شما بر مي‌گردد. شش ماه است‌كه من به اميد وام ضروري، به صاØب‌خانه قول داده‌ام.»
Ú¯Ùت:« خب، به من Ú†Ù‡ كه شما به صاØب خانه‌تان قول داده‌ايد؟»
Ú¯Ùتم:« اجاره‌ها چند برابر بالا رÙته Ùˆ Øقوق ما هنوز همان است كه بود! به خدايي كه شما مي‌پرستيد، اجاره خانه سنگين است. كمرم را شكسته است. سر برج بايدكل Øقوقم را دو دستي بريزم توي دهان صاØب‌خانه‌. بابت سير شدن خانواده‌، چقدر بايد از اين Ùˆ آن قرز Ùˆ قولز كنم؟»
عصباني مي‌شود. مي‌گويد:
«بÙرماييد آقا، بÙرماييد سركارتان. شما كه تاÙته‌ي جدا باÙته نيستيد.»
بايد به او ØÙ‚ بدهم؟ خب البته، راست مي‌گويد، من‌كه تاÙته‌ي جدا باÙته از ديگران نيستم. من هم يكي مثل همه. تازه جرات بگو مگوي بيشتر با او را هم ندارم. اگر با من لج اÙتد كه بدتر مي‌شود!
به ساعتم نگاه مي‌كنم. ساعت هشت شب است. نيم ساعت ديگر بايد بروم پيش آقاي عبدي. اسمش را توي آگهي‌هاي روزنامه پيدا كردم. قرار است از او وام بگيرم. مغازه‌اش ته٠پاساژ است. روي شيشه‌ي مغازه‌اش نوشته «طلاي ايران»، ولي چيزي توي ويترينش نيست. داخل مغازه Ùقط يك ميز است Ùˆ او پشت آن زونكن بزرگي را باز كرده Ùˆ چك‌هاي مشتري‌هايش را با ماشين Øساب جمع مي‌زند. سلام مي‌كنم. نگاهم مي‌كند Ùˆ بلاÙاصله مي‌گويد:« بنويس!»
تعجب مي‌كنم. اولين باري‌ست كه او را مي‌بينم. ØµØ¨Ø Ø¨Ø§ تلÙÙ† با او صØبت كردم Ùˆ Øالا...
مي‌گويم: «چه بنويسم؟»
مي گويد: «چك‌هايت را بنويس. دوازده تا به اضاÙه‌ي يكي به مبلغ كل وامي‌كه از من مي‌گيري. البته با سودش. شناسنامه‌ات را كه با خودت آوردي؟»
مي‌گويم« بله.»
مچ دستم خسته شده است. به شاگردش مي‌گويد: « يه آبميوه بده خدمت آقا.»
مي‌گويم: « ممنون، نمي‌خورم.»
مي‌گويد:« نترس، پولش را از تو نمي‌خواهم!»
هر دو مي‌خنديم. يك ميليون و پانصد هزارتومان تراول چك را در كشويش مي‌شمارد و به من مي‌دهد.
دوباره شروع مي‌كنم به نوشتن. دوازده برگ چك، هركدام به مبلغ دويست و پنج هزار تومان. آخر سر، يك چك به مبلغ دو ميليون و چهارصدهزارتومان به عنوان ضمانت به او مي‌دهم. مي‌گويد:
«ننويسي بابت ضمانت، بنويس بابت خريد طلا.»
مي گويم:« به من بابت اين برگ چك، رسيد كه مي‌دهيد؟»
زونكن را جلويم مي‌گذراد و مي‌گويد:
« ببنيد، اين‌ها همه چك‌هاي مشتري‌هايي مثل شماست. من كاسبم. كاسب كه خودش را به خاطر يكي، دوميليون تومان خراب نمي‌كند. اصلاٌ ØŒ تا Øالا شما توانسته‌ايد در مدت نيم ساعت، يك Ùˆ نيم ميليون تومان وام بگيريد؟»
مي‌گويم:« چطور به من اعتماد مي‌كنيد؟»
مي‌گويد: «براي رضاي خدا. دوست دارم كار خلق‌الله راه بياÙتد والا ØŒ چه‌كسي در ازاي چند برگ Ú†Ùƒ- پول بي‌زبان را عوض مي‌كند؟ تازه، مگركارمند دولت نيستي؟»
مي‌گويم:« چرا،كارمندم.»
يك ميليون Ùˆ پانصدهزارتومان مي‌گيرم. دارم خدا ØاÙظي مي‌كنم كه مي‌گويد:
«Øواس‌ات به جيب‌هايت باشد.»
از مغازه بيرون مي‌آيم. توي اين Ùكرم كه چطور از بانكي كه در آن Øساب دارم دسته Ú†Ùƒ جديد بگيرم. Øداقل بايد بيست برگش را بانك، پاس كرده باشد. Ùقط ده برگ برايم مانده . چاره‌اي نيست بايد تا آخر سال با آن‌ها سركنم. عوضش، امشب‌كار Ù…Øسن را يك‌سره مي‌كنم.