روزمرگي، اومانيسم و قرن بيست ويكم / هيوا مجيدزاده
به Øقيقت قرن بيست Ùˆ يكم بايد قرن تجديد نظر اومانيسم در راهكارهاي استراتژيك Ùˆ تاكتيكي خويش باشد.
.......
روزمرگي، اومانيسم و قرن بيست ويكم
هيوا مجيدزاده
انسان روزمره شده یا انسان غرق شده در روزمرگی انسانی ست Ú©Ù‡ نمی تواند موقعیت خود را بر پهنه هستی درک کند Ùˆ به خواستگاه وجودی خود Ù¾ÛŒ برد؛ قل Ùˆ زنجیرهای آویخته ÛŒ روزمرگی بر پیکرش او را از Ùراتر رÙتن Ùˆ ایستادن بالای خویشتن خویش سخت باز Ù…ÛŒ دارند Ùˆ هرگز توان به آسمان رÙتن زمین وجود خویش را ندارند Ùˆ این نوع انسان هیچ وقت از آزادی واقعی در زندگی اش نصیبی نمی برد چون در برابر اعمالش غیر مسئول است Ùˆ نسبت به انجام مسئولیت هایش نيز غیر متعهد .
بهره مندی از آزادی به معنای واقعی کلمه لازمه Ø·Ø±Ø Ø§Ùکندن در زیست جهان خویش Ùˆ Ùراتر رÙتن از وضعیت موجود است ØŒ به طوری Ú©Ù‡ در متØول ساختن Ùضا-زمانی Ú©Ù‡ در آن قرار داریم Ùˆ Ø¢Ùرینش Ùضا-زمان های دیگر موثر باشیم.
انسان روزمره شده ØŒ در بهترین Øالت ممکن نسبت به وضعیت موجود Ú©Ù‡ سد راهش قرار Ù…ÛŒ گیرد غرولند Ù…ÛŒ كند ØŒ Ùˆ تنها نق نارضایتی زده، چرا كه وضعیت موجود را طبیعی Ù…ÛŒ پندارد.
انسانی Ú©Ù‡ به خویشتن انسانی خویش رجوع کند Ùˆ بر قدرت درونی خویش آگاه شود خود را خالق Ùضا-زمان های موجود Ù…ÛŒ یابد ØŒ خالقی Ú©Ù‡ هر وقت اراده کند Ù…ÛŒ تواند دست به تغییر Ùˆ ویرایش این Ùضا-زمان ها بزند Ùˆ زیست تکاملی خویش را در Ù¾ÛŒ گیرد . زیستی Ú©Ù‡ Ú©Ù„ گستره ÛŒ آن پویا است Ùˆ هیچ نمودی از ایستایی در آن نیست.
لازمه اومانیسم همین زیست پویا است. اومانیسم ایستایی را بر نمی تابد. در اومانیسم ایدئولوژی(جهان بینی) یا هر امری Ú©Ù‡ غایتی برای خود تعری٠کرده باشد جایی ندارد Ùˆ ايدئولوژي اصولاً نمي تواند خود را برخواسته از اومانيسم بداند ØŒ چون اومانيسم بر اساس خصلت زيستي انسان مبتني بر پويايي Ùˆ نسبي بودن است در Øالي كه ايدئولوژي با ايستايي Ùˆ مطلق نگاه كردن به امرهاي طبيعي Ùˆ اجتماعي سروكار دارد.
اومانیسم و چالش های آن در قرن بیست ویکم
در Øال Øاضر Ù…Ùاهيمي در ادبيات Ú¯Ùتاري Ùˆ نوشتاري روزمره اغلب روشنÙكران معاصر به طور برجسته نمود كرده است كه بعضاً خود را وامدار اومانيسم Ùˆ دغدغه هاي آن مي دانند ،در Øالي كه ناخودآگاه با اين نوع ادبيات Ú¯Ùتاري Ùˆ نوشتاري دست به طبقه بندي جغراÙيايي جامعه بشري مي زنند.
آري، غربی بودن یا شرقی بودن Ùˆ شق سومی Ú©Ù‡ خود را Ùرای این دو Ù…Øدوده Ùˆ در تقابل با آنها Ù…ÛŒ داند اصلی ترین Ù…Ùاهیمی هستند Ú©Ù‡ در قرن Øاضر تÙکر اومانیستی را با چالش مواجهه کرده اند. ما در هر Øوزه ای از علم Ùˆ دانش بشری Ú©Ù‡ وارد Ù…ÛŒ شویم به ناچار باید با این Ù…Ùاهیم Ú©Ù‡ به جزیی ضروری از ادبیات نوشتاری Ùˆ Ú¯Ùتاری در آمده اند ØŒ روبرو شویم. با Ù…Ùاهیمی همچون ÙلسÙÙ‡ غرب Ùˆ شرق، سیاست غرب Ùˆ شرق یا Ùرهنگ شرق Ùˆ غرب مواجهه Ù…ÛŒ شویم Ùˆ در همه جا در مقابل این دو Øد شق سومی با پسوند اسلامی یا خاورمیانه ای رخ Ù…ÛŒ نمایاند همچون ÙلسÙÙ‡ اسلامی /سیاست اسلامی Ùˆ Ùرهنگ اسلامی ...
Øال هر یک از این گونه ها Ùˆ Ù†Øله های جغراÙیایی همواره در تلاش است برتری خود را بر Ù†Øله های دیگر به اثبات برساند Ùˆ Øر٠خود را به کرسی بنشاند.
Ùˆ اینک Ù…Ùاهیم نژادپرستانه Ú©Ù‡ در گذشته با تÙاوت رنگ پوست انسان نمود پیدا Ù…ÛŒ کرد در قرن بیست Ùˆ یکم جای خود را به نژادپرستی جغراÙیایی داده است Ùˆ Ù…ØÙ„ جغراÙیایی سکونت انسان نژادپرستی مدرن را رقم زده است.
در این Ùرایند سرمایه داری متأخر Ùˆ بنیادگرایی مذهبی هر Ú†Ù‡ بیشتر همت به گسترش این نوع نژادپرستی Ùˆ در تقابل قرار دادن اعضای جامعه جهانی گمارده اند.
پس یکی از مهم ترین مسایل Ùˆ مشکلاتی Ú©Ù‡ اومانیسم در معنای اصیل خود با آن مواجهه است گام نهادن در راه تنش زایی Ùˆ آشتی Ù†Øله های Ùکری این مناطق است . البته این راه سختی هایی همچون مبارزه با نهادهای سردمدار سرمایه داری Ùˆ بنیادگرایی مذهبی دارد .
نهادهای سرمایه داری مقاومت Ù…ÛŒ کنند چون نمی خواهند سودهای Øاصل از تقابل این Ù†Øله های جغراÙیایی را از دست بدهند. بنیاد گرایی مذهبی هم Ú©Ù‡ اثرگذاری روی آنها سخت تر Ùˆ طاقت Ùرساتر است به دلیل ذهنیت بسته (ذهنیتی Ú©Ù‡ خود را مقید کرده از چارچوب یک سری اصول Ú©Ù‡ برخواسته از مذهب است Ùراتر نرود) Ùˆ تاکید بیش از Øد بر اصالت سنت از جانب نهادهای متولی این تÙکر است Ùˆ مهم تر از همه اعضای این نوع تÙکر منشأ رÙتار Ùˆ Ú¯Ùتار خود را رضايت معبود Ùˆ خداي خويش اظهار مي كنند Ùˆ بقيه Ù†Øله هاي Ùكري را در برابر خود پست مي دانند.
به Øقيقت قرن بيست Ùˆ يكم بايد قرن تجديد نظر اومانيسم در راهكارهاي استراتژيك Ùˆ تاكتيكي خويش باشد.