سیامک ستوده / دکتر هلاکوئی و تئوری عضلانی سلطه مرد بر زن
Øقیقت اش را بخواهید این یکی از دست راستی ترین استدلالاتی است Ú©Ù‡ همواره از جانب Ù…ØاÙÙ„ Ù…ØاÙظه کار، Ùˆ در واقع Ù…ØاÙظه کارترین آنها، برای ØÙظ سلطه مرد بر زن پیش کشیده Ù…ÛŒ شده است، Ùˆ همانطور Ú©Ù‡ Ú¯Ùتم Ø·Ø±Ø Ø¢Ù† از جانب ایشان برای من بسیار تعجب آور Ùˆ Øیران کننده بود. اجازه بدهید ابتدا غیرعلمی Ùˆ غیر واقعی بودن این نظریه را برای شما Ø´Ø±Ø Ø¨Ø¯Ù‡Ù….
------
دکتر هلاکوئی و تئوری عضلانی سلطه مرد بر زن
اواخر ماه گذشته در یکی از روزها در Øالیکه Øین کار پیچ رادیو را باز گذاشته بودم Ùˆ جسته Ùˆ گریخته به مطالب آن گوش Ù…ÛŒ دادم، ناگهان مطلبی از آقای دکتر هلاکوئی شنیدم Ú©Ù‡ در جای خود خشگم زد. راستش را بخواهید، از ایشان Ú©Ù‡ در نظر من Ùرد بهرØال منورالÙکری میباشند Ú©Ù‡ سالهاست به زدودن عادات Ùˆ سنن کهنه از رÙتار Ùˆ اذهان ایرانیان خارج از کشور Ùˆ ارتقاء اجتماعی آنان به Ø³Ø·Ø Ø±Ø§ÛŒØ¬ در کشورهای غربی Ùˆ پیشرÙته مشغول هستند، ابراز نظریه ای چنین غیر علمی، کهنه Ùˆ مردسالارانه را انتظار نداشتم. داستان از اینقرار بود Ú©Ù‡ در برنامه رادیوئی ایشان یکی از شنوندگان زن این پرسش را Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ø±Ø¯ Ú©Ù‡ علت تسلط مردان بر زنان در طول تاریخ Ú†Ù‡ بوده است، Ùˆ ایشان جواب داد Ú©Ù‡ علت سلطه Ùˆ کنترل مردان بر زنان در دو چیز بوده است. اول قدرت عضلانی Ùˆ جسمی مردان، Ùˆ دیگری مسئله Øاملگی Ùˆ عدم تØرک زنان Ú©Ù‡ بخاطر بارداری Ùˆ نگهداری از کودکان نمیتوانسته اند از Ù…ØÙ„ خود دور شوند. ایشان در ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ù¾Ø§Ø³Ø® خود زن را به Ú¯Ù„ÛŒ تشبیه کرد Ú©Ù‡ در خاک Ù…ØÙ„ سکونت خود کاشته شده Ùˆ Ùرو رÙته است، Ùˆ بهمین خاطر این مردان اند Ú©Ù‡ بخاط تØرک Ùˆ عدم وابستگی شان به خاک Ùˆ خانه نان آور خانه Ùˆ کاشانه Ù…ÛŒ باشند.
Øقیقت اش را بخواهید این یکی از دست راستی ترین استدلالاتی است Ú©Ù‡ همواره از جانب Ù…ØاÙÙ„ Ù…ØاÙظه کار، Ùˆ در واقع Ù…ØاÙظه کارترین آنها، برای ØÙظ سلطه مرد بر زن پیش کشیده Ù…ÛŒ شده است، Ùˆ همانطور Ú©Ù‡ Ú¯Ùتم Ø·Ø±Ø Ø¢Ù† از جانب ایشان برای من بسیار تعجب آور Ùˆ Øیران کننده بود. اجازه بدهید ابتدا غیرعلمی Ùˆ غیر واقعی بودن این نظریه را برای شما Ø´Ø±Ø Ø¨Ø¯Ù‡Ù….
اول اینکه از یک میلیون سال Ú©Ù‡ از تاریخ بشر Ù…ÛŒ گذرد Ùقط در شش هزار سال اخیر است Ú©Ù‡ مردان توانسته اند بر زنان مسلط گردند. این Øقیقت در اروپا در قرون 19 Ùˆ اوائل بیست Ú©Ù‡ دانشمندان برای اولین بار با اقوامی مواجه شدند Ú©Ù‡ هنوز به شیوه ÛŒ ماقبل تاریخ میزیسته Ùˆ در میان آنها زن Ùˆ مرد برابر بوده Ùˆ هیچ سلطه ای از جانب مردان بر زنان وجود نداشت، کش٠شد. تا آن موقع دانشمندان Ùˆ Ú©Ù„ جامعه بشری در این مورد همانطور Ùکر میکرد Ú©Ù‡ اقای هلاکوئی امروزه Ùکر Ù…ÛŒ کند. یعنی چون دانشمندان تا کنون با هیچ نمونه ÛŒ دیگری جز نمونه رایج خانواده پدرسالار آشنائی نداشتند، از اینرو تصور بر این بود Ú©Ù‡ همیشه از روز ازل مرد نان آور خانه بوده Ùˆ بدلیل برتری عضلانی Ùˆ عقلائی بر زن ØÙ‚ تسلط Ùˆ نگهبانی داشته است. تقریبا تمامی دانشمندان اروپا Ùˆ جهان تا قبل از کش٠این نوع جوامع اولیه Ùˆ ماقبل تاریخ اینطور Ùکر میکردند. ما همین عقیده ابدی سروری مرد بر زن را در سوره های قران نیز Ù…ÛŒ یابیم. ولی با کش٠جدید مطالعه در مورد اقوام ماقبل تاریخ شروع شده Ùˆ برای اولین بار معلوم میگردد Ú©Ù‡ بشر تاریخ ناشناخته ÛŒ بس طولانی تری از آنچه Ú©Ù‡ تاکنون Ùکر Ù…ÛŒ شده است Ùˆ منجمله دوره هائی Ú©Ù‡ در آن بر اساس قوانین Ùˆ سننن کاملا متÙاوتی عمل Ù…ÛŒ کرده است. بنابراین، اولین سؤال از آقای هلاکوئی اینست Ú©Ù‡ اگر قدرت عضلانی علت تسلط مرد بر زن بوده است، پس چرا Ø·ÛŒ یک دوران طولانی Ú©Ù‡ این برتری عضلانی Øتی بیشتر از Øال Øاضر هم بوده، مرد بر زن سلطه Ú©Ù‡ نداشته، از اØترام بیشتری هم برخوردار بوده است.
دومین سؤالی Ú©Ù‡ باید از آقای هلاکوئی کرد اینست Ú©Ù‡ بنظر شما علت اصلی برتری Ùˆ سلطه ÛŒ یک Ùرد بر Ùرد دیگر چیست؟ قدرت عضلانی یا قدرت اقتصادی؟ آیا قدرت سرمایه داران، شاهان Ùˆ دیکتاتورها بر دیگران ناشی از قدرت عضلانی شان بوده است؟ مثلا ناپلئون یا آقا Ù…Øمد خان قاجار با آن قد کوتاه Ùˆ جثه ÛŒ Ú©ÙˆÚ†Ú© چگونه میتوانسته اند دیگران را بزور بازو تابع خود گردانند؟ ممکن است بگوئید بزور ارتش Ùˆ قدرت نظامی. آیا شاهان قدیم با زر Ùˆ سیم Ùˆ قدرت اقتصادی نبوده است Ú©Ù‡ برای خود سرباز اجیر کرده، ارتش تشکیل Ù…ÛŒ داده اند. اگر Øقوق سربازان آمریکائی پرداخت نگردد، آیا یک Ù„Øظه هم Ùرامین پنتاگون را اجرا Ù…ÛŒ کنند؟ پس در اینجا هم Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ قدرت نظامی هم ناشی از قدرت اقتصادی بوده Ùˆ هست. این قدرت اقتصادی است Ú©Ù‡ به صاØب آن اجازه Ù…ÛŒ دهد نیروی عضلانی دیگران را نیز به خود ملØÙ‚ ساخته Ùˆ با خرید Ùˆ تابع کردن دیگران بر قدرت خود الی غیر النهایه بیاÙزاید.
نکته دیگر ایشان هم در این مورد Ú©Ù‡ زن Ú¯Ù„ است Ú©Ù‡ در خاک Ùرو رÙته Ùˆ نتایج بعدی آن با واقعیات تاریخی نمی خواند. درست است Ú©Ù‡ در اولین تقسیم کار اجتماعی Ú©Ù‡ تقسیم کاری جنسی بوده است، زنان به دلیل مشکل زایمان Ùˆ بچه داری قادر به شرکت در امر شکار نبوده Ùˆ به کار جمع آوری دانه های گیاهی اشتغال Ù…ÛŒ یابند، اما این تقسیم کار بر خلا٠نظر آقای هلاکوئی نه تنها باعث این نمیشود Ú©Ù‡ مردان نان آور خانه Ùˆ از اینطریق مسلط بر زنان گردند، بلکه بالعکس باعث برتری نقش زنان در تولید Ùˆ موقعیت بالاتر آنان در جامعه Ù…ÛŒ شود. چرا سهم دانه های گیاهی در تامین غذای قبیله بیشتر از سهم گوشت ناشی از شکار بوده Ùˆ زنان بیش از مردان نان آور قبیله بوده اند. باید توجه داشت Ú©Ù‡ در دورانهای بسیار اولیه، هنگامیکه این تقسیم کار بوجود Ù…ÛŒ آید، ابزار شکار بسیار ابتدائی بوده، چنانکه گاهی شکار یک Øیوان بزرگ ماهها طول Ù…ÛŒ کشیده Ùˆ لذا شکار نقش کمتری از جمع آوری دانه های گیاهی داشته است. Øتی بعدا هم Ú©Ù‡ زنان با کش٠کشاورزی بیشتر در خاک Ùرو رÙته وابسته به زمین Ùˆ Ù…ØÙ„ سکونت خود Ù…ÛŒ شوند، این امر برخلا٠نظر آقای هلاکوئی نه تنها منجر به سلطه مردان بر زنان نمیگردد، بلکه موقعیت اجتماعی زنان Ùˆ نقش آنان در تولید را به اوج خود Ù…ÛŒ برد. چنانکه ستایش الاهه های زن به همین دوران مربوط Ù…ÛŒ گردد.
Ù…ÛŒ بینید Ú©Ù‡ از هر طر٠که به مسئله نگاه کنید نظریه آقای هلاکوئی ره بجائی نمی برد. به نظر Ù…ÛŒ رسد Ú©Ù‡ ایشان بدون اینکه در این مورد یعنی در رشته آنتروپولوژی مطالعه ای داشته باشند، به چنین اظهار نظرهای مغشوش Ùˆ گمراه کننده ای پرداخته اند. البته این امر بخودی خود مسئله مهمی نیست. چون با وسعتی Ú©Ù‡ دامنه دانش بخود گرÙته، بهرØال، هر Ùرد تنها در رشته ای توان تخصص یاÙته، Ùˆ انتظار عالم جامع بودن از کسی درست نیست. با این وجود مسئله تنها در اینجا اشکال پیدا Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ ابراز بعضی نظرات بلاÙاصله در مبارزه روزمره ای Ú©Ù‡ توسط گروه های اجتماعی جریان دارد تاثیر گذارده Ùˆ به آن زیان Ù…ÛŒ رساند. از جمله ابراز چنین نظریاتی از طر٠شخص بانÙوذی مانند ایشان Ú©Ù‡ هر روز صدها Ù†Ùر به Ú¯Ùتارهای ÙˆÛŒ گوش Ùرا داده Ùˆ از آن تاثیر Ù…ÛŒ گیرند، میتواند باعث گمراهی بسیاری از زنان در Ùهم علت وابستگی های خود به مردان شده به تلاش آنان برای کسب برابری Ùˆ آزادی لطمه بزند. چرا Ú©Ù‡ نظریه قدرت عضلانی ایشان جز آنکه موقعیت مردان را در امر توجیه سرکوب Ùˆ سلطه خود بر زنان تقویت Ù…ÛŒ نماید، ابدی کردن این سلطه Ùˆ چاره ناپذیری آن را نیز توجیه Ù…ÛŒ نماید.
واقعی اینست Ú©Ù‡ همانطور Ú©Ù‡ من در نوشته های خود Ù…Ùصلا ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¯Ø§Ø¯Ù‡ ام، تسلط مردان بر زنان از زمانی شروع شد Ú©Ù‡ بدنبال پیدایش مالکیت خصوصی، برای اولین بار در تاریخ بشر، مردان صاØب ثروت Ùˆ قادر به خرید زنان شدند. با رواج زن خری Ú©Ù‡ در شش هزار قبل یعنی همزمان با پیدایش مالکیت خصوصی بوجود آمد، برای اولین بار زن به مایملک مرد در آمد Ùˆ تØت کنترل آو قرار گرÙت. برای همین است Ú©Ù‡ هرجا Ú©Ù‡ زن صاØب استقلال Ùˆ قدرت اقتصادی شده است، توانسته خود ار از سلطه ÛŒ مرد خارج سازد.
بنابراین، Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ نظریه آقای هلاکوئی نه تنها با واقعیات تاریخی نمی خواند، بلکه نظریه متعلق به دویست سال قبل است Ú©Ù‡ مدتها رد شده Ùˆ به زباله دانی تاریخ ریخته شده است. چرا ایشان به چنین مسئله ÙˆØ§Ø¶Ø Ùˆ بدیهی واق٠نیستند، من نمیدانم! سیامک ستوده
مسعود نوشت