خوشا به بشریت Ú©Ù‡ کورش دارد / دکتر اØمد پناهنده
بی سبب نیست که امروز خانه ی ملل جهان با منشور کسی مزین شده است که بنیان گذار پادشاهی هخامنشی در پهن دشت ایرانزمین است.
هر ملتی در تاریخ دور و نزدیکش الگوهایی دارد که سرمایه ی آن ملت بشمار می رود. اما از میان ٠همه ی این الگوها همیشه یکی از همه برجسته تر و تابناک تر است. بطوریکه همه الگوها در مقیاس ٠ارزشها، در زیر مجموعه ی آن قرار می گیرند و یا از وجود آن هویت می یابند.
ایران در میان کشورهای کهنسال از Ùرهنگ Ùˆ تاریخ ٠ممتازی برخوردار است. تاریخ Ùˆ Ùرهنگی Ú©Ù‡ امروز نه Ùقط ایرانیان بلکه جهانیان به آن اÙتخار Ù…ÛŒ کنند.
بی سبب نیست که امروز خانه ی ملل جهان با منشور کسی مزین شده است که بنیان گذار پادشاهی هخامنشی در پهن دشت ایرانزمین است.
این پادشاه Ùˆ الگوی ٠ایرانزمین، نامش کورش است Ùˆ در زمانی Ú©Ù‡ آدمخواری، برده داری Ùˆ خشونت بی Øد Ùˆ Øصر همتایانش، در کشورهای همسایه بی داد Ù…ÛŒ کرد، راه تسامع در کشورداری Ùˆ برخورد ٠مدارا با انسان Ùˆ مذهب را پیش گرÙت Ùˆ بذری در آن سرزمینهای خون Ùˆ جنون پاشید Ú©Ù‡ پس از قرنها Ùˆ در دنباله ÛŒ دو جنگ خانمان برانداز Ùˆ انسانسوز ٠جهانی، در قرن ٠بیستم، جوانه اش در قامت اعلامیه ÛŒ Øقوق بشر سبز شد Ùˆ سپس چون درختی استوار ریشه Ù…ØÚ©Ù… کرد Ùˆ ثبت گردید.
امروز هر ایرانی، Øتا در این زمانه ÛŒ عسرت Ùˆ درد Ùˆ با این همه زخم ٠خنجر بر تن تاریخ Ùˆ Ùرهنگ ٠نیاکان، به خود Ù…ÛŒ بالد Ú©Ù‡ از چنین تاریخ انسانمدار Ùˆ Ùرهنگ ٠انسان سالار برخوردار بوده است Ùˆ Ù…ÛŒ تواند سرش را در مجامع جهانی بالا بگیرد Ùˆ به تاریخ Ùˆ تمدن Ùˆ Ùرهنگش اÙتخار کند.
هر چند در سرزمین کورش امروز کسانی بر تختش تکیه زده اند Ú©Ù‡ بویی از انسانیت Ùˆ Øقوقش نبرده اند Ú©Ù‡ هیچ
Øتی نام بالا بلندش را خوار Ùˆ مزارش را عار Ù…ÛŒ پندارند.
و راستی چرا؟
زیرا این گنده واشها* Ú©Ù‡ امروز بر سریر کورش Ùˆ دارا تکیه زده اند، هر چند در ایران متولد شدند Ùˆ به ظاهر ایرانی هستند اما تاریخ ایران را بر نمی تابند Ùˆ Ùرهنگ ایرانی ندارند Ùˆ مبداء تاریخیشان را نه 559 سال قبل از میلاد بلکه از زمان هجرت Ù…Øمد Ú©Ù‡ یک تاریخ Ùˆ تمدن ناداشته ÛŒ عرب است، Ù…ÛŒ دانند.
به عبارت دیگر خودشان را امت ٠اسلامی می پندارند که در ایران زندگی می کنند.
در Øالی Ú©Ù‡ ما Ùˆ همه ÛŒ ما ایرانی هستیم Ùˆ تاریخ ما از 559 قبل از میلاد شروع Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ بنیان گذار آن پادشاه بزرگ ایرانزمین، کورش کبیر است.
کورش نمونه ÛŒ Ùرد یا پادشاه ٠بی همتایی است Ú©Ù‡ تا کنون تاریخ بشریت به خود دیده است. برای Ùهم این ادعا کاÙÛŒ است با نگاه Ùˆ ذهن امروزی به منشوری Ú©Ù‡ او در بیست Ùˆ پنج سده پیش برای عدالت گستری Ùˆ Øقوق انسانها انتشار داد، مقایسه کنیم با قوانینی Ú©Ù‡ امروز در پیشرÙته ترین کشورها اجرا Ù…ÛŒ شود.
و یا مقایسه کنیم با تمامی قوانینی که پس از مرگ او و سقوط هخامنشیان به اجرا در آمد، آنوقت خواهیم دید که این بزرگ مرد و بزرگ پادشاه با چه وسعت نظر و اندیشه ی انسان سالاری به بشریت می نگریست.
این مرد بزرگ وقتی بابل را گشود، در نهایت عطوÙت با مردمان امپراتوری ٠مغلوب رÙتار کرد.
اÙسرای یهود را Ú©Ù‡ از زمان بخت النصر در بابل در زندان بسر Ù…ÛŒ بردند، آزاد نمود Ùˆ معبد Ùˆ اماکن دینی Ùˆ مذهبی شان را مرمت کرد Ùˆ در مقابل مردوخ خدای بابل سر تعظیم Ùرود آورد Ùˆ وقتی Ú©Ù‡ بر Ú©Ù„ ٠امپراتوری بابل تسلط یاÙت در روز 29 اکتبر سال 539 پیش از میلاد پس از بیست سال پادشاهی اعلامیه ÛŒ تاریخی خود را Ú©Ù‡ امروز از آن به عنوان نخستین منشور Øقوق بشر یاد Ù…ÛŒ شود روی سÙالتبشته ای Ú©Ù‡ به استوانه ÛŒ کورش معرو٠شد، ØÚ© کرد.
این استوانه ÛŒ سÙالین به تاریخ 1878 میلادی در Ù¾ÛŒ کاوش در Ù…Øوطه ÛŒ باستانی بابل کش٠شد.
این سند ٠نخستین Øقوق بشر، در سال 1971 میلادی توسط سازمان ملل به زبانهای گوناگون ترجمه Ùˆ منتشر شد.
نمونه ی کپی برداری شده ی این استوانه در مقر سازمان ملل در نیویورک نگه داری می شود.
Ùˆ امروز جای بسی خوشØالی است Ú©Ù‡ پس از Øمله ÛŒ تازیان به ایران Ùˆ لگد کوب کردن Ùرهنگ Ùˆ تمدنی Ú©Ù‡ کورش سنگ بنایش را گذاشته بود Ùˆ داریوش بزرگ آن را وسعت داد Ùˆ ساسانیان با همه ÛŒ توان ادامه داده بودند، پس از قرنها Ùراموشی Ùˆ پاک شدن از ذهن Ùˆ ضمیر ایرانی Ùˆ ایرانیان، پادشاهان پهلوی دوباره نام Ùˆ یادگارشان را از خاکروبه های قرون اعصار در آوردند Ùˆ در دل Ùˆ جان هر ایرانی آینه کاشتند.
جشن با شکوه Ùˆ در خور ٠سزاوار ٠کورش Ùˆ همه ÛŒ ایرانیان پاک سرشت برای بزرگداشت Ùˆ پاسداشت ٠دو هزار Ùˆ پانصد سال پادشاهی در ایران، در دوران ٠پادشاهی Ù Ù…Øمد رضا پهلوی، اوج این شناسایی ٠پدر Ù Øقوق ٠بشر به تمامی ٠مردم ایران Ùˆ جهان بود Ùˆ با این جشن شکوهمند Ùˆ شور Ùˆ شادی Ø¢Ùرین، ایرانیان را به خویشتن ایرانی Ùˆ هویت ملی خود Ùرا خواند.
از این پس است که کورش در قلب هر ایرانی منزلگه جاویدان پیدا می کند.
خوش باد به Øال ٠ما Ú©Ù‡ کورش داریم
در قلب و خرد، سایه ی نورش داریم
اÙسوس Ú©Ù‡ ددان به سرزمینش تاختند
با جهل و جنون به گورش آب انداختند
با این همه او بزرگ در قلب ٠جهان
اما، ددان، همه، تو چاه ٠جمکران
Øال در پایان این نوشته در این روز ٠صدور اعلامیه ÛŒ تاریخی کورش، منشورش را Ú©Ù‡ سنگ بنای قوانین Øقوق بشر امروز گردید، با هم بخوانیم.
اينك كه به ياري مزدا ، تاج سلطنت ايران و بابل و كشورهاي جهات اربعه را به سر گذاشته ام ، اعلام مي كنم :
كه تا روزي كه من زنده هستم Ùˆ مزدا توÙيق سلطنت را به من مي دهد
دين Ùˆ آيين Ùˆ رسوم ملتهايي كه من پادشاه آنها هستم ØŒ Ù…Øترم خواهم شمرد Ùˆ نخواهم گذاشت كه Øكام Ùˆ زير دستان من ØŒ دين Ùˆ آئين Ùˆ رسوم ملتهايي كه من پادشاه آنها هستم يا ملتهاي ديگر را مورد تØقير قرار بدهند يا به آنها توهين نمايند .
من از امروز كه تاج سلطنت را به سر نهاده ام ØŒ تا روزي كه زنده هستم Ùˆ مزدا توÙيق سلطنت را به من مي دهد ØŒ
هر گز سلطنت خود را بر هيچ ملت تØميل نخواهم كرد
و هر ملت آزاد است ، كه مرا به سلطنت خود قبول كند يا ننمايد
و هر گاه نخواهد مرا پادشاه خود بداند ، من براي سلطنت آن ملت مبادرت به جنگ نخواهم كرد .
من تا روزي كه پادشاه ايران و بابل و كشورهاي جهات اربعه هستم ، نخواهم گذاشت ،
كسي به ديگري ظلم كند Ùˆ اگر شخصي مظلوم واقع شد ØŒ من ØÙ‚ وي را از ظالم خواهم گرÙت
و به او خواهم داد و ستمگر را مجازات خواهم كرد .
من تا روزي كه پادشاه هستم ØŒ نخواهم گذاشت مال غير منقول يا منقول ديگري را به زور يا به Ù†ØÙˆ ديگر
بدون پرداخت بهاي آن Ùˆ جلب رضايت صاØب مال ØŒ تصر٠نمايد
من تا روزي كه زنده هستم ، نخواهم گذاشت كه شخصي ، ديگري را به بيگاري بگيرد
و بدون پرداخت مزد ، وي را بكار وادارد .
من امروز اعلام مي كنم ، كه هر كس آزاد است ، كه هر ديني را كه ميل دارد ، بپرسد
و در هر نقطه كه ميل دارد سكونت كند ،
مشروط بر اينكه در آنجا ØÙ‚ كسي را غضب ننمايد ØŒ
Ùˆ هر شغلي را كه ميل دارد ØŒ پيش بگيرد Ùˆ مال خود را به هر Ù†ØÙˆ كه مايل است ØŒ به مصر٠برساند ØŒ
مشروط به اينكه لطمه به Øقوق ديگران نزند .
من اعلام مي كنم ، كه هر كس مسئول اعمال خود مي باشد و هيچ كس را نبايد به مناسبت تقصيري كه يكي از خويشاوندانش كرده ، مجازات كرد ،
مجازات برادر گناهكار و برعكس به كلي ممنوع است
Ùˆ اگر يك Ùرد از خانواده يا طايÙÙ‡ اي مرتكب تقصير ميشود ØŒ Ùقط مقصر بايد مجازات گردد ØŒ نه ديگران
من تا روزي كه به ياري مزدا ØŒ سلطنت مي كنم ØŒ نخواهم گذاشت كه مردان Ùˆ زنان را بعنوان غلام Ùˆ كنيز بÙروشند
Ùˆ Øكام Ùˆ زير دستان من ØŒ مكل٠هستند ØŒ كه در Øوزه Øكومت Ùˆ ماموريت خود ØŒ مانع از Ùروش Ùˆ خريد مردان Ùˆ زنان بعنوان غلام Ùˆ كنيز بشوند
Ùˆ رسم بردگي بايد به كلي از جهان براÙتد .
Ùˆ از مزدا خواهانم ØŒ كه مرا در راه اجراي تعهداتي كه نسبت به ملتهاي ايران Ùˆ بابل Ùˆ ملتهاي ممالك اربعه عهده گرÙته ام ØŒ موÙÙ‚ گرداند .
روز جهانی ٠بنیانگذار Øقوق بشر کورش بزرگ بر همه ÛŒ جهانیان بویژه ملت ٠شری٠ایران خجسته باد
* گنده واش در لهجه Ùˆ گویش گیلکی، عل٠هرزه را گویند Ú©Ù‡ در مزارع Ùˆ باغ Ùˆ باغچه ها مزاØÙ… نشاط Ùˆ طراوت Ú¯Ù„ Ùˆ سبزه Ùˆ گیاه Ù…ÛŒ شود. در واقع وجودشان زاید Ùˆ کدر کننده ÛŒ زیبایی است.
apanahan@t-online.de
a_panahan@yahoo.de
تارا نوشت