آنÙولانزای مرغی Ùˆ نگرانی جهانی- ÙØ±Ø³ØªÙ†Ø¯Ù‡ Ø§ÙØ´ÛŒÙ† عطارزاده
نظر به اينكه بر اساس خبر موثق، يك مورد مرگ بر اساس آنÙولانزاي مرغي در تهران مشاهده شده است Ùˆ اطلاع‌رساني در اين مورد نيز بسيار اندك است، متن ذيل را به دقت مطالعه كنيد Ùˆ از خوردن مرغ به صورت جوجه‌كباب يا سوخاري Ùˆ تخم مرغ نيمرو كه امكان نيم‌پز بودن آنها وجود دارد، جداً خودداري كنيد
آنÙولانزاي مرغي ماكيان را مبتلا مي‌كند Ùˆ عامل مولد آن ويروسي است كه با ساختار Ùيزيكي پرندگان سازگار شده است. با وجود اينكه اين بيماري مخصوص ماكيان است، اما در سالهاي اخير ظاهرا اين ويروس به گونه‌هاي ديگر جانداران نيز منتقل شده Ùˆ موجب ابتلاي انسان‌ها به اين بيماري شده است.
در مقابل، ويروس آنÙولانزاي ÙØµÙ„ÙŠ بويژه با بدن انسان سازگار مي‌شود. بر خلا٠آنÙولانزاي مرغي، آنÙولانزاي ÙØµÙ„ÙŠ به آساني از ÙØ±Ø¯ÙŠ Ø¨Ù‡ ÙØ±Ø¯ ديگر منتقل مي‌شود Ùˆ هر ساله جان صدها هزار تن را مي‌گيرد.
ويروس آنÙولانزاي مرغي اغلب در ÙØ¶ÙˆÙ„ات پرندگان ÙŠØ§ÙØª مي‌شوند Ùˆ مرغداراني كه اين ويروس را ØªÙ†ÙØ³ مي‌كنند به آن مبتلا مي‌شوند.انتقال بيماري از انسان به انسان بسيار به ندرت Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ù…ÙŠâ€ŒØ§ÙØªØ¯. آنچه اين بيماري را براي انسان خطرناك مي‌كند; اينست كه ويروس آن به شكلي دچار جهش ژنتيكي Ùˆ تغيير Ø±ÙØªØ§Ø± شود كه بتواند از انساني به انسان ديگر منتقل شود.
در نتيجه اين امر، شيوع بيماري بسيار گسترده خواهد شد. خطرناكتر از اين وضعيت آنست كه ويروس مرغي بتواند ÙØ±Ø¯ÙŠ Ø±Ø§ آلوده كند كه همزمان به بيماري آنÙولانزاي انساني مبتلاست.
در صورتي كه ژن‌هاي ويروس‌هاي مرغي Ùˆ انساني در اين شرايط با يكديگر تركيب شوند ويروس مي‌تواند از ÙØ±Ø¯ÙŠ Ø¨Ù‡ ÙØ±Ø¯ ديگر منتقل شود Ùˆ در نتيجه يك آنÙولانزاي عالم‌گير شايع خواهد شد.
تقريبا هيچ ÙØ±Ø¯ÙŠ Ø¨Ù‡ طور طبيعي در برابر ويروس جديد مصونيت نخواهد داشت. در ØØ§Ù„ÙŠ كه اين ويروس مي‌تواند ظر٠6 ماه به همه مناطق جهان برسد.
هيچ كس نمي‌داند ما چقدر به زمان اين اپيدمي Ø§ØØªÙ…الي جهاني نزديك هستيم، اما بسياري از دانشمندان مي‌گويند كه ما به اين نقطه خواهيم رسيد، چرا كه به نظر مي‌رسد همه‌گيري آنÙولانزا در سيكل‌هاي 25 ساله به وقوع مي‌پيوندد Ùˆ آخرين دوره آن در سال 1968 بوده است.
آنچه نگراني‌ها را در اين اواخر بيشتر كرده; اينست كه آنÙولانزاي مرغي آلوده كردن پستانداران از جمله پلنگ‌ها Ùˆ ببرها را آغاز كرده است.
يك بررسي اخير آزمايشگاهي نشان داده ويروس آنÙولانزاي مرغي مي‌تواند در ميان گربه‌ها نيز رد Ùˆ بدل شود. همچنين اين ويروس توانسته اردك‌ها را بدون بروز بيماري Ùˆ علائم ظاهري آن آلوده كند.
اين امر خطر آلودگي مرغداران را Ø§ÙØ²Ø§ÙŠØ´ مي‌دهد. در مورد علائم بيماري بايد يادآور شد كه ابتدا با يك تب Ø®ÙÙŠÙØŒ سردرد Ùˆ درد Ù…ÙØ§ØµÙ„ آغاز مي‌شود.
تب بيمار ممكنست به مدت يك روز ÙØ±ÙˆÙƒØ´ كند. بيمار به سختي ØªÙ†ÙØ³ مي‌كند Ùˆ به تدريج سرÙه‌ها آغاز مي‌شود. همزمان با كم رسيدن اكسيژن به مغز در اثر اشكال در ØªÙ†ÙØ³ ØØ§Ù„ت كما Ùˆ مرگ به همراه خواهد داشت. از آنجا كه علائم آنÙولانزاي مرغي بسيار مشابه آنÙولانزاي معمولي است، خطر آن اينست كه ممكنست پزشكان نتوانند ØªÙØ§ÙˆØª آنها را تشخيص دهند.
اما در صورتي كه اين بيماري ظر٠48 ساعت تشخيص داده شود Ùˆ بيمار ØªØØª درمان خاص بيماري مانند مصر٠داروي ضد ويروسي Tamiflu قرار گيرد، بيمار معمولا بهبودي كامل بدست مي‌آورد.
تا كنون به منظور توق٠اين بيماري ميليون‌ها مرغ، جوجه و اردك در كشورهاي آلوده شده آسيايي و تركيه به منظور كاهش خطر ابتلا در ميان پرندگان و انسان‌هاي سالم، كشتار شده‌اند.
نجات Ùˆ پاكسازي در مناطق مستعد Ùˆ آسيب‌پذير مانند مرغداري‌ها Ùˆ مزارع Ø§ÙØ²Ø§ÙŠØ´ ÙŠØ§ÙØªÙ‡ است.
همچنين از پزشكان خواسته شده تا نسبت به علائم بيماري در بيماران كنجكاوتر بوده Ùˆ آنها را ØªØØª كنترل دقيق داشته باشند.
با اين ØØ§Ù„ سازمان بهداشت جهاني هشدار داده است كه اگر در ØØ§Ù„ ØØ§Ø¶Ø± اين بيماري شايع شود، هيچ كشوري براي مقابله با آن Ú†Ù‡ به Ù„ØØ§Ø¸ دارويي Ùˆ Ú†Ù‡ به Ù„ØØ§Ø¸ واكسينه كردن آماده نيست.
امكان انتقال بيماري از راه خوردن گوشت مرغ آلوده وجود ندارد اما اين در صورتي است كه گوشت كاملا پخته شده و خام نباشد، در غير اينصورت اين امكان وجود خواهد داشت.
در زمينه تهيه واكسن اين بيماري لازم به ذكرست كه دانشمندان در مراØÙ„ بسيار اوليه از آزمايش يك واكسن آزمايشي عليه زنجيره H5N1 از آنÙولانزاي مرغي هستند كه در آسيا در ØØ§Ù„ گردش است.
اگر يك ØØ§Ù„ت عالم‌گير از اين زنجيره در سال آينده Ùˆ سالهاي آتي بروز كند، ميليونها تن در اروپا Ùˆ آمريكا Ùˆ ميلياردها تن ديگر در ساير نقاط جهان به اين واكسن دسترسي نخواهند داشت.
به علاوه دولت‌هاي هر كشور بايد تصميم بگيرند Ú†Ù‡ گروهي از جامعه براي تزريق اين واكسن در اولويت قرار دارند كه اين تصميم بستگي به اين دارد كه آنها بخواهند مرگ Ùˆ مير Ø§ØØªÙ…الي را كاهش دهند، آسيب جوامع را به ØØ¯Ø§Ù‚Ù„ برسانند Ùˆ يا آسيب اقتصادي از اين اپيدمي را كاهش دهند.
در خصوص يك تلاش بين‌المللي براي مقابله با اين ويروس بايد متذكر شد كه نوامبر سال 2004، سازمان جهاني بهداشت در يك درخواست قطعي از دولت‌ها خواست تا در جهت توليد و توزيع واكسن بيماري اقدام كنند.
ظاهرا تاكيد آمريكا در اين زمينه در رأس كشورهاي اروپايي قرار داشته است.
هم اكنون Ø¯Ø±ØØ¯ÙˆØ¯ 10 شركت در ØØ§Ù„ كار كردن بر روي تهيه واكسن اين بيماري هستند Ùˆ بسيار انتظار مي‌رود كه در سال جاري آزمايشهاي باليني در اين زمينه را آغاز كنند.
در مقايسه با سارس بايد Ú¯ÙØª آنÙولانزاي مرغي برخلا٠سارس به صورت دوره‌اي در ØØ§Ù„ گردش است، اما سارس را مي‌توان براي مدتي ØªØØª كنترل قرار داده Ùˆ شيوع آن را متوق٠كرد.
براي Ø±ÙØ¹ وجود Ø§ØØªÙ…الي ويروس آنÙلوآنزاي پرندگان، بايد غذاهاي ØØ§ÙˆÙŠ Ú¯ÙˆØ´Øª ماكيان رابا‪۷۰درجه سانتيگراد Ùˆ ØØ¯Ø§Ù‚Ù„ به مدت۳۰ ‪ دقيقه طبخ كنيد. Ùˆ براي پيشگيري از بيماري آنÙلوآنزاي پرندگان از مصر٠تخم‌مرغ نيم‌پز Ùˆ خام نيز پرهيز شود. همچنين در صورت ديدن پرنده تل٠شده درمØÙ„ زندگي خود، Ø¨Ù„Ø§ÙØ§ØµÙ„Ù‡ آن را به نزديكترين مركز بهداشتي درماني Ùˆ ياخانه بهداشت اطلاع دهيد.
آنÙولانزاي مرغي ماكيان را مبتلا مي‌كند Ùˆ عامل مولد آن ويروسي است كه با ساختار Ùيزيكي پرندگان سازگار شده است. با وجود اينكه اين بيماري مخصوص ماكيان است، اما در سالهاي اخير ظاهرا اين ويروس به گونه‌هاي ديگر جانداران نيز منتقل شده Ùˆ موجب ابتلاي انسان‌ها به اين بيماري شده است.
در مقابل، ويروس آنÙولانزاي ÙØµÙ„ÙŠ بويژه با بدن انسان سازگار مي‌شود. بر خلا٠آنÙولانزاي مرغي، آنÙولانزاي ÙØµÙ„ÙŠ به آساني از ÙØ±Ø¯ÙŠ Ø¨Ù‡ ÙØ±Ø¯ ديگر منتقل مي‌شود Ùˆ هر ساله جان صدها هزار تن را مي‌گيرد.
ويروس آنÙولانزاي مرغي اغلب در ÙØ¶ÙˆÙ„ات پرندگان ÙŠØ§ÙØª مي‌شوند Ùˆ مرغداراني كه اين ويروس را ØªÙ†ÙØ³ مي‌كنند به آن مبتلا مي‌شوند.انتقال بيماري از انسان به انسان بسيار به ندرت Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ù…ÙŠâ€ŒØ§ÙØªØ¯. آنچه اين بيماري را براي انسان خطرناك مي‌كند; اينست كه ويروس آن به شكلي دچار جهش ژنتيكي Ùˆ تغيير Ø±ÙØªØ§Ø± شود كه بتواند از انساني به انسان ديگر منتقل شود.
در نتيجه اين امر، شيوع بيماري بسيار گسترده خواهد شد. خطرناكتر از اين وضعيت آنست كه ويروس مرغي بتواند ÙØ±Ø¯ÙŠ Ø±Ø§ آلوده كند كه همزمان به بيماري آنÙولانزاي انساني مبتلاست.
در صورتي كه ژن‌هاي ويروس‌هاي مرغي Ùˆ انساني در اين شرايط با يكديگر تركيب شوند ويروس مي‌تواند از ÙØ±Ø¯ÙŠ Ø¨Ù‡ ÙØ±Ø¯ ديگر منتقل شود Ùˆ در نتيجه يك آنÙولانزاي عالم‌گير شايع خواهد شد.
تقريبا هيچ ÙØ±Ø¯ÙŠ Ø¨Ù‡ طور طبيعي در برابر ويروس جديد مصونيت نخواهد داشت. در ØØ§Ù„ÙŠ كه اين ويروس مي‌تواند ظر٠6 ماه به همه مناطق جهان برسد.
هيچ كس نمي‌داند ما چقدر به زمان اين اپيدمي Ø§ØØªÙ…الي جهاني نزديك هستيم، اما بسياري از دانشمندان مي‌گويند كه ما به اين نقطه خواهيم رسيد، چرا كه به نظر مي‌رسد همه‌گيري آنÙولانزا در سيكل‌هاي 25 ساله به وقوع مي‌پيوندد Ùˆ آخرين دوره آن در سال 1968 بوده است.
آنچه نگراني‌ها را در اين اواخر بيشتر كرده; اينست كه آنÙولانزاي مرغي آلوده كردن پستانداران از جمله پلنگ‌ها Ùˆ ببرها را آغاز كرده است.
يك بررسي اخير آزمايشگاهي نشان داده ويروس آنÙولانزاي مرغي مي‌تواند در ميان گربه‌ها نيز رد Ùˆ بدل شود. همچنين اين ويروس توانسته اردك‌ها را بدون بروز بيماري Ùˆ علائم ظاهري آن آلوده كند.
اين امر خطر آلودگي مرغداران را Ø§ÙØ²Ø§ÙŠØ´ مي‌دهد. در مورد علائم بيماري بايد يادآور شد كه ابتدا با يك تب Ø®ÙÙŠÙØŒ سردرد Ùˆ درد Ù…ÙØ§ØµÙ„ آغاز مي‌شود.
تب بيمار ممكنست به مدت يك روز ÙØ±ÙˆÙƒØ´ كند. بيمار به سختي ØªÙ†ÙØ³ مي‌كند Ùˆ به تدريج سرÙه‌ها آغاز مي‌شود. همزمان با كم رسيدن اكسيژن به مغز در اثر اشكال در ØªÙ†ÙØ³ ØØ§Ù„ت كما Ùˆ مرگ به همراه خواهد داشت. از آنجا كه علائم آنÙولانزاي مرغي بسيار مشابه آنÙولانزاي معمولي است، خطر آن اينست كه ممكنست پزشكان نتوانند ØªÙØ§ÙˆØª آنها را تشخيص دهند.
اما در صورتي كه اين بيماري ظر٠48 ساعت تشخيص داده شود Ùˆ بيمار ØªØØª درمان خاص بيماري مانند مصر٠داروي ضد ويروسي Tamiflu قرار گيرد، بيمار معمولا بهبودي كامل بدست مي‌آورد.
تا كنون به منظور توق٠اين بيماري ميليون‌ها مرغ، جوجه و اردك در كشورهاي آلوده شده آسيايي و تركيه به منظور كاهش خطر ابتلا در ميان پرندگان و انسان‌هاي سالم، كشتار شده‌اند.
نجات Ùˆ پاكسازي در مناطق مستعد Ùˆ آسيب‌پذير مانند مرغداري‌ها Ùˆ مزارع Ø§ÙØ²Ø§ÙŠØ´ ÙŠØ§ÙØªÙ‡ است.
همچنين از پزشكان خواسته شده تا نسبت به علائم بيماري در بيماران كنجكاوتر بوده Ùˆ آنها را ØªØØª كنترل دقيق داشته باشند.
با اين ØØ§Ù„ سازمان بهداشت جهاني هشدار داده است كه اگر در ØØ§Ù„ ØØ§Ø¶Ø± اين بيماري شايع شود، هيچ كشوري براي مقابله با آن Ú†Ù‡ به Ù„ØØ§Ø¸ دارويي Ùˆ Ú†Ù‡ به Ù„ØØ§Ø¸ واكسينه كردن آماده نيست.
امكان انتقال بيماري از راه خوردن گوشت مرغ آلوده وجود ندارد اما اين در صورتي است كه گوشت كاملا پخته شده و خام نباشد، در غير اينصورت اين امكان وجود خواهد داشت.
در زمينه تهيه واكسن اين بيماري لازم به ذكرست كه دانشمندان در مراØÙ„ بسيار اوليه از آزمايش يك واكسن آزمايشي عليه زنجيره H5N1 از آنÙولانزاي مرغي هستند كه در آسيا در ØØ§Ù„ گردش است.
اگر يك ØØ§Ù„ت عالم‌گير از اين زنجيره در سال آينده Ùˆ سالهاي آتي بروز كند، ميليونها تن در اروپا Ùˆ آمريكا Ùˆ ميلياردها تن ديگر در ساير نقاط جهان به اين واكسن دسترسي نخواهند داشت.
به علاوه دولت‌هاي هر كشور بايد تصميم بگيرند Ú†Ù‡ گروهي از جامعه براي تزريق اين واكسن در اولويت قرار دارند كه اين تصميم بستگي به اين دارد كه آنها بخواهند مرگ Ùˆ مير Ø§ØØªÙ…الي را كاهش دهند، آسيب جوامع را به ØØ¯Ø§Ù‚Ù„ برسانند Ùˆ يا آسيب اقتصادي از اين اپيدمي را كاهش دهند.
در خصوص يك تلاش بين‌المللي براي مقابله با اين ويروس بايد متذكر شد كه نوامبر سال 2004، سازمان جهاني بهداشت در يك درخواست قطعي از دولت‌ها خواست تا در جهت توليد و توزيع واكسن بيماري اقدام كنند.
ظاهرا تاكيد آمريكا در اين زمينه در رأس كشورهاي اروپايي قرار داشته است.
هم اكنون Ø¯Ø±ØØ¯ÙˆØ¯ 10 شركت در ØØ§Ù„ كار كردن بر روي تهيه واكسن اين بيماري هستند Ùˆ بسيار انتظار مي‌رود كه در سال جاري آزمايشهاي باليني در اين زمينه را آغاز كنند.
در مقايسه با سارس بايد Ú¯ÙØª آنÙولانزاي مرغي برخلا٠سارس به صورت دوره‌اي در ØØ§Ù„ گردش است، اما سارس را مي‌توان براي مدتي ØªØØª كنترل قرار داده Ùˆ شيوع آن را متوق٠كرد.
براي Ø±ÙØ¹ وجود Ø§ØØªÙ…الي ويروس آنÙلوآنزاي پرندگان، بايد غذاهاي ØØ§ÙˆÙŠ Ú¯ÙˆØ´Øª ماكيان رابا‪۷۰درجه سانتيگراد Ùˆ ØØ¯Ø§Ù‚Ù„ به مدت۳۰ ‪ دقيقه طبخ كنيد. Ùˆ براي پيشگيري از بيماري آنÙلوآنزاي پرندگان از مصر٠تخم‌مرغ نيم‌پز Ùˆ خام نيز پرهيز شود. همچنين در صورت ديدن پرنده تل٠شده درمØÙ„ زندگي خود، Ø¨Ù„Ø§ÙØ§ØµÙ„Ù‡ آن را به نزديكترين مركز بهداشتي درماني Ùˆ ياخانه بهداشت اطلاع دهيد.