Ùرهاد عرÙانی – مزدک ---چرا آموزش همگانی باید به Ùارسی باشد؟
اخیرأ ناله هائی! با موتور Ù…Øرکهء استعمار، در گوشه Ùˆ کنار شنیده Ù…ÛŒ شود که؛ خواهان نظام آموزشی به زبانها Ùˆ گویشهای Ù…ØÙ„ÛŒ در ایران است!!! در این رابطه، نظریه پردازی Ù…ÛŒ شود، صÙØات Ùˆ پایگاههای اینترنتی به راه Ù…ÛŒ اÙتد، کارشناسانی Ú©Ù‡ بقول زنده یاد صادق چوبک؛ (( خودشان به خودشان مدال Ùˆ مدرک داده اند! ))
سلطهء نهصد سالهء ترکان Ùˆ مغولان Ùˆ ترکمن ها بر ایران، نتیجه ای جز Ùروپاشی مدنی جامعهء ایران، عقب ماندگی Ùˆ Ùقر Ùˆ گسترش جهل Ùˆ خراÙه، در بر نداشت Ùˆ اگر از رهگذر مقاومت Ùرهنگی ملت ایران Ú©Ù‡ در زبان Ùارسی Ùˆ ادبیات آن متجلی است، نبود، اینک هیچ نشانی از ایران Ùˆ ایرانی، نمی توانستیم بیابیم!
اخیرأ ناله هائی! با موتور Ù…Øرکهء استعمار، در گوشه Ùˆ کنار شنیده Ù…ÛŒ شود که؛ خواهان نظام آموزشی به زبانها Ùˆ گویشهای Ù…ØÙ„ÛŒ در ایران است!!! در این رابطه، نظریه پردازی Ù…ÛŒ شود، صÙØات Ùˆ پایگاههای اینترنتی به راه Ù…ÛŒ اÙتد، کارشناسانی Ú©Ù‡ بقول زنده یاد صادق چوبک؛ (( خودشان به خودشان مدال Ùˆ مدرک داده اند! )) به کالبد شکاÙÛŒ Øقوق تضییع شده اقوام، در آموزش به زبان مادری، Ù…ÛŒ پردازند Ùˆ چنان روضهء دو Ø·Ùلان مسلم Ù…ÛŒ خوانند که، واقعأ دل آدم کباب Ù…ÛŒ شود، از اینهمه ظلم Ú©Ù‡ به اقوام ایرانی Ù…ÛŒ شده است، Ùˆ این ملت، سه هزار سال از آن بی خبر بوده است! Ùˆ یکشبه Ùˆ همزمان با Ø·Ø±Ø Ø®Ø§ÙˆØ± میانهء بزرگ آقای بوش Ùˆ شرکاء، بخود آمده، Ùˆ از آن با خبر شده است!...
Ùˆ اما دم خروس قضایا، آنجا آشکار Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ شما، Ø·Ø±Ø Ø§ÛŒÙ† مسائل را، در رابطه با جوامعی مانند آمریکا Ùˆ انگلیس Ùˆ آلمان Ùˆ Ùرانسه Ùˆ بسیاری دیگر از کشورهای غربی، Ú©Ù‡ دارای اقلیتهای بزرگ زبانی هستند، هرگز نمی شنوید! یعنی جرأت نمی کنید بشنوید!! Ùˆ یا بهتر بگویم؛ اجازه نمی دهند Øتی در اینمورد Ø´Ú© هم بکنید!!! Ú†Ù‡ رسد Ú©Ù‡ بخواهید چنین درخواستهائی را Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ù†ÛŒØ¯!
مثلأ تصور کنید Ú©Ù‡ همین امروز، اقلیتهای چینی تبار، اسپانیائی تبار، Ùرانسوی تبار، ایتالیائی تبار Ùˆ مکزیکی تبار Ùˆ ... (( Ú©Ù‡ از نظر جمعیتی، تعدادشان، هر کدام به تنهائی، چند برابر اقلیتهای ترک زبان Ùˆ عرب زبان ایران است ))ØŒ خواهان به راه انداختن نظام آموزشی، به زبانهای خود، در خاک آمریکا شوند! Ùکر Ù…ÛŒ کنید با ایشان Ú†Ù‡ برخوردی خواهد شد ØŸ Ùˆ یا بیائید به این بیاندیشید که؛ چرا اصلأ تا کنون، چنین بØثهائی در ارتباط با جوامع بزرگی با اقلیتهای چند میلیونی دارای زبانهای متÙاوت، Ù…Ø·Ø±Ø Ù†Ø´Ø¯Ù‡ است ØŸ!
بگذریم! Ù…ÛŒ خواهیم به بØØ« اصلی خود باز گردیم. Ùقط در بستن Ø·Ø±Ø Ø§ÙˆÙ„ÛŒÙ‡Ø¡ این نوشتار، ذکر نکته ای لازم است Ùˆ آن اینستکه؛ جامعهء Ùرهنگی Ùˆ روشنÙکری ایران، در استعماری بودن Ø·Ø±Ø Ù†Ø¸Ø§Ù… آموزشی به زبانها Ùˆ گویشهای Ù…Øلی، کوچکترین Ø´Ú©ÛŒ نباید داشته باشد Ùˆ باید در نظر داشته باشد Ú©Ù‡ کوچکترین وجه اخلاقی Ùˆ Øقوقی بر Ø·Ø±Ø Ú†Ù†ÛŒÙ† خواسته ای، از جانب امپریالیسم Ùˆ گروههای داخلی وابسته به آن، ملØوظ نیست! به این دلیل ساده Ú©Ù‡ نظام آموزش هماهنگ، در زمان رضا خان Ø´Ú©Ù„ گرÙت (( البته سنگ بنا در زمان امیر کبیر گذاشته شده بود )) Ùˆ در دوران پهلوی هم تداوم یاÙت Ùˆ هرگز از جانب غرب، کوچکترین اعتراضی به کاربرد زبان مشترک، در این نظام آموزش سراسری وارد نشد !!! Ùˆ نمی توانست اعتراض هم شود، چراکه جدا از خواست غربی ها Ùˆ یا رضا خان Ùˆ پسرش، چنین اعتراضی، Ùقط Ù…ÛŒ توانست نشاندهندهء بلاهت معترضین باشد، Ú©Ù‡ اØیانأ نمی Ùهمیدند که؛ چرا نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری، باید به زبان مشترک،(( Ùˆ نه Ù…ØÙ„ÛŒ Ùˆ قومی! )) باشد؟!
****
پیش از وارد شدن به بØØ« اصلی، ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ùˆ ØªØ´Ø±ÛŒØ ÛŒÚ© نکته اساسی، ضرورتی انکار ناپذیر دارد، چرا Ú©Ù‡ سوء تÙاهم Ùˆ خلط مبØØ« در آن، باعث شده است Ú©Ù‡ نوکران استعمار، به راØتی به چشم مردم ایران خاک بپاشند. این نکته چیزی نیست جز تÙاوت؛ (( آموزش ٠زبان مادری )) با (( آموزش به! زبان مادری )).
آموزش Ùˆ Ùراگیری زبان مادری، ØÙ‚ انکار ناپذیری است Ú©Ù‡ تمامی مقاوله نامه های بین المللی Ùˆ همچنین Øقوق دمکراتیک Ùˆ شهر وندی، بر آن صØÙ‡ گذاشته Ùˆ آنرا تأیید Ùˆ Øتی تأکید Ù…ÛŒ نماید Ùˆ هیچ عقل سلیمی هم در Øقانیت آن Ø´Ú©ÛŒ ندارد. هر انسانی ØÙ‚ دارد زبان مادری خود را Ùرابگیرد ØŒ با آن بتواند بخواند Ùˆ بنویسد Ùˆ دنیای خود را توسط آن زبان، بیان کند ! یعنی آزادی آموختن زبان مادری Ùˆ آموزش دادن زبان مادری Ùˆ ابراز عقاید به زبان مادری!
بر این اساس، همهء اقلیتهای قومی Ùˆ Ù…ØÙ„ÛŒ در سراسر ایران بزرگ، Ùˆ نه تنها ایران، Ú©Ù‡ در همهء جهان، ØÙ‚ دارند زبان مادری خود را بیاموزند Ùˆ آنرا ØÙظ کنند Ùˆ دولتها نیز وظیÙÙ‡ دارند Ú©Ù‡ امکانات لازم در اینجهت را Ùراهم آورند!
این ØÙ‚ØŒ همانگونه Ú©Ù‡ Ú¯Ùتیم: (( ØÙ‚ Ùراگیری زبان مادری )) است Ùˆ در Ù…ØÙ‚ بودن آن، جای هیچگونه Ø´Ú© Ùˆ تردیدی نیست Ùˆ اقلیتهای غیر Ùارس زبان در ایران، ØÙ‚ دارند زبانها Ùˆ گویشهای خویش را Ùرا بگیرند، آنرا بخوانند Ùˆ بنویسند Ùˆ کتاب Ùˆ نشریه منتشر کنند Ùˆ ...
،
واما نظام آموزش به! زبان مادری، در کشوری Ùˆ یا کشورهائی همچون ایران، Ú©Ù‡ اکثریت کشورهای جهان را تشکیل Ù…ÛŒ دهند، بØØ«ÛŒ جدید Ùˆ استعماری است Ú©Ù‡ هیچ ربطی به Øقوق اقوام ندارد!!! Ùˆ تنها Ùˆ تنها به جهت تکه – پاره کردن کشورها Ùˆ قدرتهای بزرگ Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ شود Ùˆ هد٠از آن، برداشتن موانع، به جهت تسلط هر Ú†Ù‡ بیشتر بر جهان Ùˆ منابع آن است!
منظور از آموزش به ! زبان مادری، Ú©Ù‡ از جانب استعمارگران Ùˆ نوکران داخلی آنها Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ شود Ùˆ آنهم Ùقط! در رابطه با ایران ! Ùˆ نه کشورهای خودشان!!!ØŒ اینستکه اقلیتهای قومی Ùˆ زبانی در ایران، Ú©Ù‡ اگر همهء گویشهای Ù…ØÙ„ÛŒ را در نظر بگیریم، تعدادشان از صد Ù…ÛŒ گذرد! ØÙ‚ داشته باشند نظام آموزش عمومی به زبان Ùˆ گویش Ù…ØÙ„ÛŒ خود داشته باشند Ùˆ همه چیز خود را با زبان Ùˆ گویش Ù…ØÙ„ÛŒ خود، رتق Ùˆ Ùتق کنند!
بعنوان مثال، در اطرا٠ارومیه، بچه های ده دمیرچی، به زبان ترکی، Ùیزیک Ùˆ شیمی Ùˆ ریاضی بخوانند Ùˆ کتابهایشان به این زبان باشد Ùˆ رادیو Ùˆ تلویزیون Ùˆ روزنامه هم به همین زبان داشته باشند Ùˆ وقتی هم امور اداری دارند ØŸ! با همین زبان کارهای خود را انجام دهند Ùˆ ... Ùˆ بچه های روستای ارمنی نشین Ùˆ ارمنی زبان آرارات، به زبان ارمنی، Ùیزیک Ùˆ شیمی Ùˆ ریاضی بخوانند Ùˆ کتابهایشان به این زبان باشد Ùˆ رادیو Ùˆ تلویزیون Ùˆ روزنامه هم به همین زبان داشته باشند Ùˆ وقتی هم امور اداری دارند؟! با همین زبان کارهای خود را انجام دهند Ùˆ ... بچه ها ÛŒ روستای کرد نشین هژار، Ú©Ù‡ در همسایگی روستاهای دمیرچی Ùˆ آرارات قرار دارد ØŒ به زبان کردی، Ùیزیک Ùˆ شیمی Ùˆ ریاضی بخوانند Ùˆ کتابهایشان به این زبان باشد Ùˆ رادیو Ùˆ تلویزیون Ùˆ روزنامه به همین زبان داشته باشند Ùˆ وقتی هم امور اداری دارند؟! با همین زبان کارهای خود را انجام دهند Ùˆ بچه های روستای آسوری... روستای Ùارس .. روستای ... !!! مضØÚ© است ! نه؟!!! ولی Øقیقت دارد! آن ابلهانی Ú©Ù‡ چنین نسخه هائی برای مردم ایران Ù…ÛŒ پیچند،Ùکر اینجایش را نکرده اند! نه؟!
نه!ØŒ مجریان (( یعنی گروههای قومگرا Ùˆ نئو Ùاشیست ترک Ùˆ کرد Ùˆ عرب Ùˆ بلوچ ... )) عقل شان به این چیزها قد نمی دهد! اما امپریالیستها Ùکر مشکل چند گانگی قومی د رمناطق مختل٠را هم کرده اند! بله، درست است؛ (( قتل عام!!! ))ØŒ (( نسل Ú©Ø´ÛŒ !!! ))ØŒ به همین سادگی! کاری ندارد که؛ کاÙÛŒ ست در یک کشور بلبشوی جنگی، همچون آنچه د ر سارایوو اتÙاق اÙتاد، اهالی روستاهای ارمنی نشین، آسوری نشین، کرد نشین، Ùارس نشین Ùˆ ... را قتل عام کرد Ùˆ خانه هایشان را به آتش کشید Ùˆ بازمانده هاشان را وادار به مهاجرت به مناطق دیگر کرد!!! درست است، خوب Ùهمیدید ! این !ØŒ آن استراتژی Ú©Ø«ÛŒÙÛŒ است Ú©Ù‡ در پشت Ø·Ø±Ø Ø¨Ù‡ ظاهر زیبا Ùˆ انسانی (( آموزش به زبان مادری )) قرار دارد. هدÙØŒ نابودی یک ملت، بدست خود آن ملت است! هدÙØŒ چهل تکه کردن یک کشور واØد، با مردمانی است Ú©Ù‡ از گذر چند هزارسال زندگی با هم، عظیم ترین Ùرهنگ بشری را خلق کرده اند. ستون استوار چنین تمدنی، زبان Ùارسی بوده است. Ø·Ø±Ø Ø¢Ù…ÙˆØ²Ø´ به زبان مادری ((بخوان Ù…ØÙ„ÛŒ Ùˆ قومی ! ))ØŒ هدÙÛŒ جز Ùرو ریختن این ستون استوار را دنبال نمی کند!
،
نکتهء ظریÙÛŒ Ú©Ù‡ د ر اینجا بد نیست به آن اشاره شود اینستکه: ( اساسا وضعیت ایران، از نظر ترکیب قومی Ùˆ زبانی، از بنیاد با کشورهای تازه تأسیس غربی (( Ú©Ù‡ بجز معدودی، عمرشان به هزار سال نمی رسد )) تÙاوت دارد، همانگونه Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانید، Ù…ØÙ„ÛŒ Ú©Ù‡ در Øال Øاضر از منظر جغراÙیائی، به عنوان ایران Ù…ÛŒ شناسیم، تنها بخشی از سرزمینی بسیار پهناور، متشکل از تیره های مختل٠انسانی با گویشها Ùˆ زبانهای متÙاوت بوده، Ú©Ù‡ در Ø·ÛŒ هزاره ها، آنچنان در هم آمیخته است Ú©Ù‡ بسختی Ù…ÛŒ توان برای جمعیتی، شناسنامه هویتی بر اساس نژاد Ùˆ زبان Ùراهم آورد Ùˆ اگر کسی بدنبال چنین چیزی باشد یا اØمق است! یا ریگی به Ú©ÙØ´ دارد!!).
اما آن Øقیقتی Ú©Ù‡ در رابطه با این سرزمین Ùˆ تاریخ کهن آن وجود دارد Ùˆ هیچ عقل سلیمی نمی تواند آن را انکار کند Ùˆ شواهد آن هنوز ØÛŒ Ùˆ Øاضر بر دشتها Ùˆ کوههای این سرزمین وجود دارد، Øضور زبان Ùˆ Ùرهنگی ست، Ú©Ù‡ به اتÙاق، همهء اندیشمندان بزرگ ایران Ùˆ جهان، بر آن صØÙ‡ Ù…ÛŒ گذارند Ùˆ آدم اگر کور هم باشد، با دست کشیدن بر سنگ نبشته های هگمتانه Ùˆ یا کتیبه های تخت جمشید، Ù…ÛŒ تواند آنرا تأئید نماید. زبان Ùˆ Ùرهنگی Ú©Ù‡ نام پارسی به خود گرÙته است Ùˆ همچون Øلقه های زنجیر، مردمان گذشته های دور این سرزمین را، به گذشته ها ÛŒ نزدیک، Ùˆ زمان Øال Øاضر پیوند Ù…ÛŒ دهد، آنگونه Ú©Ù‡ Øتی اقوام مهاجم Ùˆ خونریز Ùˆ ÙˆØØ´ÛŒ ترک Ùˆ مغول Ùˆ عرب هم، بتدریج در آن ØÙ„ شده Ùˆ اگر بخواهند در جستجوی هویت خود باشند، لاجرم باید به شناخت این زبان Ùˆ Ùرهنگ دست یابند، Ùˆ بدون آن، بخش بزرگی از شناسنامه ایشان نیز، Ù…Ùقود خواهد شد!
بر اساس آنچه Ú¯Ùته شد، نمی توان چنین کشوری ( ایران ) را، با کشوری همچون کانادا، Ú©Ù‡ ساکنین اصلی اش سرخپوستان بوده اند، با زبان Ùˆ Ùرهنگ بکلی متÙاوت با مهاجرین جنایتکار اروپائی ! ولی اینک زبانهای Øاکم (( Ú†Ù‡ Ùرانسه Ùˆ Ú†Ù‡ انگلیسی Ú©Ù‡ هیچ ربطی به پیشینهء Ùرهنگی Ùˆ تاریخی آن سرزمین ندارند! ))ØŒ هر دو رسمیت دارند؟!ØŒ مقایسه کرد، چرا Ú©Ù‡ در اصل، نه Ùرانسوی زبانان Ùˆ نه انگلیسی زبانان ØŒ کانادائی نیستند Ùˆ کانادا سرزمینی اشغال شده است Ú©Ù‡ این استعمار گران، آنرا بین خود تقسیم کرده اند Ùˆ طبیعتأ زبانهای خود را نیز رسمیت داده اند، هر چند اگر زورشان Ù…ÛŒ رسید، تنها یک زبان را رسمی اعلام Ù…ÛŒ کردند !! یعنی همانکاری Ú©Ù‡ انگلیسی زبانان در بریتانیای کبیر ØŸ! کرده اند ! Ùˆ هرگز Øاضر نشده اند زبان اقلیتها را رسمیت بخشند!!!ØŒ ولی ایرانیان هرگز مکان زندگی ترکان Ùˆ مغولان یا اعراب را اشغال نکرده اند، بلکه این دوستان به میهمانی؟! آمده اند Ùˆ ملت میهمان نواز ایران هم به ایشان پناه داده است!... بگذریم ار اینکه به پاس میهمان نوازی، بخشهائی از ایران را نیز جدا Ùˆ بنام خود به ثبت رسانده اند!!!!
Ùˆ اما برای پاسخ به پرسش (( چرا نظام آموزش همگانی باید به Ùارسی باشد؟ ))ØŒ باید نخست دریابیم Ú©Ù‡ اساسا نظام آموزش هماهنگ چیست Ùˆ چرا ضرورت دارد؟ پیش از اینکه به این پرسش پاسخ دهم، بهتر است یک نکتهء تاریخی را روشن کنم. نکته ای Ú©Ù‡ دیده ام، اغلب با مغلطه در مورد آن، گروههای Ùاشیست پان ترکیست Ùˆ پان عرب Ùˆ سوسیال شوونیستهای کرد Ùˆ تجزیه طلبان بلوچ، تلاش Ù…ÛŒ کنند تا به چشم تودهء مردم عادی خاک بپاشند.
اغلب د رنوشته های این گروهها ÛŒ (( سیا ساخته ))ØŒ چنین ادعا Ù…ÛŒ شود که؛ زبان Ùارسی، از زمان رضا شاه رسمیت یاÙته!! Ùˆ پیش از آن، زبان Ùارسی در ایران رسمیت نداشته است، Ùˆ از Ø·Ø±Ø Ø§ÛŒÙ† دروغ بزرگ!ØŒ به این نتیجه Ù…ÛŒ رسند که؛ اساسأ هویت ملی ایرانیان، Ú©Ù‡ یکی از ارکان اصلی آن، زبان Ùارسی Ùˆ Ùرهنگ تولید شده توسط آن است را، Ù†ÙÛŒ کرده، Ùˆ بجای آن، هویت قومی ٠جعلی Ùˆ ساختگی ٠وابسته به یکی از همسایگان ایران را بنشانند، تا بتوانند توجیهی، هم در جهت Ù†ÙÛŒ هویت ایرانی اقوام مذکور بدست آورند، هم بتوانند گویشها Ùˆ زبانهای بدون شناسنامه Ùˆ هویت ایرانی ( مانند ترکی Ùˆ عربی ) را، بجای Ùارسی، به بخشهائی از ملت ایران (( تØمیل کنند )).
Ùˆ اما Øقیقت چیست؟ Øقیقت اینستکه زبان رسمی Ùˆ مشترک Ùˆ ملی ایران، یعنی زبان Ùارسی، از جهت رسمیت یاÙتن، هیچ ربطی به رضاخان ندارد. آنچه رضاخان به آن رسمیت داد Ùˆ برقرار ساخت؛ نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری بود، Ú©Ù‡ از ØÙ‚ نگذریم، اساسی ترین کاری بود Ú©Ù‡ در آخرین هزارهء تاریخ ایران صورت گرÙته است!! نظام آموزش هماهنگ، سراسری Ùˆ اجباری، آنچیزی بود Ú©Ù‡ رضاخان به آن رسمیت داد Ùˆ طبیعتا نمی توانست به زبانی غیر از Ùارسی باشد! چرا؟ نکتهء ظری٠در همینجاست! به این دلیل که؛
پیش از رضاشاه، یعنی در زمان نگارش اولین قانون اساسی ایران Ùˆ تصویب آن در مجلس اول مشروطه، Ùˆ به اتÙاق آراء، Ùˆ با Øضور آزادانهء همهء اقوام ایرانی، از جمله رهبران ترک زبان Ùˆ کرد Ùˆ گیلک Ùˆ مازندرانی Ùˆ لر Ùˆ بلوچ Ùˆ بختیاری Ù ... مشروطه، زبان Ùارسی، بعنوان زبان ملی Ùˆ مشترک ایرانیان، به رسمیت شناخته شده بود Ùˆ یک مصوبهء صد در صد قانونی Ùˆ دمکراتیک بود.
دقت شود Ú©Ù‡ بنده Ú¯Ùتم: (( به رسمیت شناخته شده بود )) Ùˆ Ù†Ú¯Ùتم: (( داده شده بود ! )) . Ù…ÛŒ دانید چرا؟ آری! بدین دلیل که؛ قانونگزاران مجلس اول مشروطه، در واقع، به آنچه هزاران سال در این سرزمین رسمیت داشت، Ø´Ú©Ù„ قانونی دادند! نه اینکه بدون هیچ پیشینه ای، قانونی جدید را وضع کنند !!
زبان Ùارسی، در عمل Ùˆ بدون اینکه از جانب هیچ Øکومتی، تØمیلی صورت گرÙته باشد، از جانب اقوام ایرانی Ùˆ در Ø·ÛŒ زمان نسبتا طولانی هزاره ها، بعنوان زبان ملی Ùˆ مشترک Ùˆ پل ارتباطی تمدن بزرگ Ùˆ تاریخی ایران، انتخاب شده Ùˆ بکار بسته شده بود. وجود هزاران دیوان شعر Ùˆ Øکایت Ùˆ کتب تاریخی Ùˆ علمی Ùˆ اسناد دولتی Ùˆ سکه Ùˆ کتیبه Ùˆ سنگ نبشته Ùˆ Øجاری بر روی صخره های کوه به Ùارسی Ùˆ... در گوشه Ùˆ کنار کشور، Ú©Ù‡ خالق آنها، اقوام گوناگون با گویشهای متÙاوت هستند، اما به زبان Ùارسی خلق اثر کرده اند، Øکایت از رسمیت داشتن این زبان Ùˆ ملی بودن آن در Ø·ÛŒ Øیات ملت ایران دارد Ùˆ ربطی به رضاخان Ùˆ قانون مشروطه هم ندارد ! در واقع، رهبران مشروطه، آنچه را Ú©Ù‡ به عینه وجود داشت، به روی کاغذ آورده Ùˆ Ø´Ú©Ù„ قانونی دادند، همین Ùˆ بس!
اکنون، با رÙع سوء تÙاهم مربوط به موضوع قانونی شدن ٠رسمیت زبان Ùارسی! Ù…ÛŒ توان به پرسش نظام آموزش هماهنگ Ùˆ ضرورت آن، پرداخت؛
همانگونه Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانید، در اغلب نظامهای سیاسی پیش از سرمایه داری Ùˆ تشکیل دولت، ملت، کشورها، نظامهای Øکومتی، عمومااز ساختار تقسیم قدرت، بشیوهء ملوک الطوایÙی، پیروی Ù…ÛŒ کرده اند Ùˆ این Øکومتهای Ù…Øلی، جز باج Ùˆ خراج Ùˆ سربازی Ú©Ù‡ به هنگام جنگ، در خدمت شاه Ùˆ امپراطور قرار Ù…ÛŒ دادند، از منظر دیگری، کاری به Øکومت مرکزی نداشتند Ùˆ Øکومت مرکزی هم کاری به کار این طوای٠و اقوام نداشت! Ùˆ Øکومتهای Ù…Øلی، تقریبأ در همه زمینه ها، خودمختار بودند. این Ø´Ú©Ù„ بدوی ادارهء کشورها Ùˆ در قالب نظام Ùئودالی، صد البته قادر بود، به دلیل Ù…Øدودیتهای بسیار در Øوزه های مختلÙØŒ بدون هیچ مشکلی ادامه یابد. Øتی پس از تشکیل دولت، ملت ØŒ کشورهای بزرگ در عصر سرمایه داری نیز، آندسته از کشورهائی Ú©Ù‡ پیشینهء تاریخی Ùˆ تمدنی نداشتند، همانند کانادا Ùˆ آمریکا Ùˆ آلمان Ùˆ ... ØŒ این Ø´Ú©Ù„ Øکومت را در قالب نوینی تØت عنوان نظام Ùدرال !!! بازسازی کردند. به این دلیل Ú©Ù‡ اساسأ قادر نبودند در Ø´Ú©Ù„ دیگری، به دولتهای مدرن رسمیت بدهند، بدون اینکه تکلی٠اقوام بومی سرزمینهای اشغال شده Ùˆ یا اقوامی Ú©Ù‡ شرکای جدید آنها بودند را، مشخص کنند. بنا بر این، با Ø·Ø±Ø Ø³Ø§Ø®ØªØ§Ø± Ùدرالی، Ùˆ در Øقیقت، همان نظام ملوک الطوایÙی، ولی بر مبنای Øقوق مدنی، هم مشکل چندگانگی قومی Ùˆ زبانی را ØÙ„ کردند، هم توانستند این Ø´Ú©Ù„ Øکومت را با ضرورتهای ساختاری نظام سرمایه داری، هماهنگ کنند.
Ùˆ اما در ایران، وضعیت از پایه Ùˆ اساس با غرب تÙاوت داشت. ایران، تشکیل دهندهء اولین دولت، ملت، کشور جهان است! کوروش هخامنشی، آنچنان نظام ساختاری را از جهت سیاسی Ùˆ اداری Ùˆ Ùرهنگی برقرار ساخت Ú©Ù‡ به جرأت Ù…ÛŒ توان Ú¯Ùت؛ برای اولین بار، Ù…Ùهومی بنام Øکومت، در Ø´Ú©Ù„ امروزی، د رایران برقرار شد، شاید با Ùاصله ای نزدیک به بیست Ùˆ دو قرن، پیش از اروپا Ùˆ جهان سرمایه داری !!!
در نظام Øکومتی عصر هخامنشی، Øکومت، مبنای قومی Ùˆ قبیله ای نداشت Ùˆ با اینکه قدرت سیاسی، توسط پارسها بدست آمده بود، اما کوروش Ú©Ù‡ مادرش از قوم ماد ( آذری ها Ùˆ کردهای امروزی ) بود، Ùˆ وجود خود او، نتیجهء یک آمیختگی قومی بود، بنا بر اندیشهء بلند خود، Ú©Ù‡ در اعلامیهء Øقوق بشر او منعکس است، خواهان آنچنان نظامی بود Ú©Ù‡ بدون دخالت دادن نژاد Ùˆ مذهب، انسانها را شهروند (( برابر Øقوق )) بØساب آورد!
برقراری چنین نظامی، با تشکیلات عریض Ùˆ طویل اداری Ùˆ سراسری، در سرزمینی پهناور Ú©Ù‡ صدها قوم Ùˆ قبیلهء متÙاوت از هر منظر ( بخصوص زبان Ùˆ گویش ) در آن زندگی Ù…ÛŒ کردند، ضرورتأ ایجاب Ù…ÛŒ کرد Ú©Ù‡ نظام اداری منسجم Ùˆ متمرکزی بوجود آید تا بتواند Øلقهء واسط این گوناگونی وسیع باشد. بر این اساس، وجود زبان مشترک Ùˆ آموزش هماهنگ، امری اجتناب ناپذیر Ù…ÛŒ نمود. اینچنین است Ú©Ù‡ از دل سازمان اداری Ùˆ آموزشی نظامهای هخامنشی Ùˆ اشکانی Ùˆ ساسانی، Ø´Ú©Ù„ÛŒ از Ùرهنگ عمومی ظهور Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ مبنای آن، زبان Ùارسی است. یعنی اینکه زبان Ùارسی، Ù…Øمل انتقال همهء هستی هویتی، زبانی، مذهبی، سنتی Ùˆ ملیتی ٠ملتی بزرگ، بنام ملت ایران، Ù…ÛŒ شود Ùˆ طبیعی است Ú©Ù‡ این زبان، دیگر، نه زبان یک قوم Ùˆ قبیله، بلکه سند مشاع مردمانی بسیار متÙاوت، در مالکیت بر یک منطقهء مشخص جغراÙیائی بود. این منطقهء مشخص، همان ایران بزرگ است، Ú©Ù‡ در تمام تاریخ خود، مورد تهاجم اقوام ÙˆØØ´ÛŒ قرار گرÙته است، Ùˆ صد البته، جای پای زبانی Ùˆ Ùرهنگی این اقوام مهاجم، بر بدنهء Ùرهنگ Ùˆ زبان Ùˆ جغراÙیای ایران، دیده Ù…ÛŒ شود.
Øملهء اعراب، مصاد٠بود با نابودی شهرها، از هم گسیختگی اجتماعی، مهاجرت های وسیع، نابودی مراکز آموزشی، سوزاندن Ùˆ نابود کردن کتابها Ùˆ کتابخانه ها Ùˆ آثار Ùرهنگی، Ùˆ ممنوعیت سخن Ú¯Ùتن Ùˆ نگارش به زبان Ùارسی، به مدت دویست سال !!!. بر بستر چنین دگرگونی عظیمی است که، جنبش مقاومت Ùرهنگی بزرگی پدید Ù…ÛŒ آید که، مبنای آن، اØیای زبان Ùارسی است. این جنبش بی نظیر در Ø·ÛŒ قرون سوم Ùˆ چهارم، هجری خورشیدی، اگرچه توانست ققنوس وار از زیر خاکستر شعله کشد Ùˆ غنی ترین ادبیات جهان را Ù¾ÛŒ ریزی کند، اما دیری نپائید Ú©Ù‡ مورد تهاجم اقوام ترک Ùˆ مغول قرار گرÙت Ùˆ تاریخ سرکوب Ùˆ خشونت اعراب، این بار توسط ایشان تکرار شد. در واقع سرکوب طولانی مدت مردم ایران، توسط اعراب، زمینه ساز هجوم اقوامی شد، Ú©Ù‡ تا پیش از سقوط سلسلهء ساسانی، جرأت Øمله به خاک ایران را نداشتند.
سلطهء نهصد سالهء ترکان Ùˆ مغولان Ùˆ ترکمن ها بر ایران، نتیجه ای جز Ùروپاشی مدنی جامعهء ایران، عقب ماندگی Ùˆ Ùقر Ùˆ گسترش جهل Ùˆ خراÙه، در بر نداشت Ùˆ اگر از رهگذر مقاومت Ùرهنگی ملت ایران Ú©Ù‡ در زبان Ùارسی Ùˆ ادبیات آن متجلی است، نبود، اینک هیچ نشانی از ایران Ùˆ ایرانی، نمی توانستیم بیابیم! این مقاومت Ùˆ تلاش Ùرهنگی، آنچنان قدرتمند عمل کرد Ú©Ù‡ Øتی توانست خود را بر ÙˆØشیان مهاجم Ú©Ù‡ اول میهمان ناخوانده، Ùˆ اینک صاØبخانه شده بودند، تØمیل کند. دلیل ÙˆØ§Ø¶Ø Ø§ÛŒÙ† تØمیل ØŒ این بود Ú©Ù‡ مهاجمان، در برابر مدنیت Ùˆ Ùرهنگی Ú©Ù‡ با آن روبرو شده بودند، همانند اعراب، چیزی برای ارائه نداشتند Ùˆ طبیعتا برای ادامه Øیات در سرزمین جدید، باید جامهء نو Ùˆ Ùاخر دست یاÙته را، بر تن Ù…ÛŒ کردند!!!
بر این اساس است Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بینیم؛ همهء Ùرهنگ پدید آمده در عرض نهصد سال Øکومت ترکان Ùˆ مغولان، بر مبنای زبان Ùارسی است Ùˆ هیچ نشانی از سلطهء این قبایل ÙˆØØ´ÛŒ Ùˆ بدوی، بجز گویشهائی مغلوط Ùˆ مخلوط از زبانهای مختلÙ! در گوشه Ùˆ کنار کشور، باقی نمانده است Ú©Ù‡ صد البته همین ته مانده، امروز، دست مایه ای شده است برای دخالت استعمارگران، بجهت تجزیه کشور!!
...
بر مبنای آنچه آمد، بهنگام Ù¾ÛŒ ریزی نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری در کشور، زبان Ùارسی، بعنوان زبان پایه! در امر آموزش، در همهء مقاطع تØصیلی، انتخاب شد Ùˆ بسرعت توانست از یکطرÙØŒ زمینهء ÙˆØدت علمی Ùˆ مدنی را در سراسر کشور Ùراهم آورد Ùˆ از سوی دیگر، به تلاشهای پراکنده در Øوزهء Ùرهنگی، انسجام قابل قبولی بدهد Ùˆ زمینه را برای جهش کشور، بسوی جهان نو، Ùراهم آورد.
البته مسیر Ø´Ú©Ù„ گیری نظام هماهنگ Ùˆ سراسری آموزش Ùˆ برقراری آن، بسادگی میسر نشد! مقاومتهای بسیاری صورت گرÙت Ú©Ù‡ صد البته وجود این مقاومتها، طبیعی بود. همهء کسانیکه مناÙع خود را در عقب ماندگی کشور Ù…ÛŒ دیدند Ùˆ وابستگان به استعمار، با تØریک اقلیتهای قومی Ùˆ به راه انداختن درگیریهای نظامی Ùˆ خشونت بار در گوشه Ùˆ کنار کشور، تلاش کردند تا از برپائی نظام نوین آموزش سراسری جلوگیری بعمل آورند، اما ارادهء عمومی ملت ایران Ùˆ Ùرهیختگان میهن دوستی Ú©Ù‡ آیندهء ایران را مد نظر داشتند، بر این مقاومتها غلبه کرد Ùˆ نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری را در کشور برقرار ساخت!
در اینجا Ù…ÛŒ خواهیم به ادامهء بØØ« اصلی بازگردیم Ùˆ Ù…Ùهوم نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری را دریابیم!
همانگونه Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانیم، با پیدایش انقلاب صنعتی Ùˆ دگرگونی اساسی در روابط اجتماعی Ùˆ روابط تولیدی، لزوم تغییر نظام آموزشی Ú©Ù‡ بر مبنای Øاکمیت کلیسا در قرون وسطی، وجود داشت، بشدت اØساس شد.
لزوم تأسیس مدارس جدید غیر مذهبی، Ú©Ù‡ در آنها، علوم جدید Ùیزیک Ùˆ شیمی Ùˆ ریاضی Ùˆ زیست شناسی Ùˆ ÙÙ† آوری های نوین، آموزش داده شود، بیش از پیش اØساس Ù…ÛŒ شد. همچنین تربیت اÙراد Ùˆ متخصصین در رشته های مختلÙ(( Ú©Ù‡ هرروز نسبت به روز قبل، اÙزایش Ùˆ گسترش Ù…ÛŒ یاÙت)) نیز ضرورتی انکار ناپذیر بود، چرا Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بایست از Ù‚ÙÙبّل این تعلیم Ùˆ تربیت، نظام اداری Ùˆ علمی Ùˆ صنعتی Ùˆ اجتماعی، بتواند در یک مسیر طبیعی به Øیات خود ادامه دهد.
هم از اینروست Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بینیم، مدیران Ùˆ نخبگان سیاسی غرب، بسرعت Ùˆ بشدت Ùˆ قاطعیت، در جهت Ù¾ÛŒ ریزی Ùˆ گسترش نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری نوین، در کشورهای خود، اقدام Ù…ÛŒ کنند. اما از آنجا Ú©Ù‡ هنوز، در زمان مذکور، تعارضات گسترده ای مابین طبقات رو به اضمØلال Ùˆ طبقات جدید Ùˆ همچنین نیروهای مداÙع نظام کلیسا Ùˆ نظام نوین Ùˆ همچنین مداÙعین Ù…Ùاهیم Øقوق مدرن Ùˆ شهروندی با متعصبان قومگرا (( Ú©Ù‡ Øاضر نیستند شیوهء زندگی خود را تغییر دهند )) وجود دارد، د رگیریهای وسیعی به اشکال مختل٠بوجود Ù…ÛŒ آید Ú©Ù‡ گاه Øتی به جنگهای بزرگ منجر Ù…ÛŒ شود.
تÙکر نوین بورژوائی، Ú©Ù‡ Ù¾ÛŒ ریزی ساختار جدید را، در برقراری Ù…Ùهوم شهروند (( بجای Ù…Ùاهیم قومی Ùˆ مذهبی Ùˆ نژادی Ùˆ زبانی )) در نظام اجتماعی Ùˆ اداری، Ù…ÛŒ داند، طبیعتأ نمی تواند بپذیرد Ú©Ù‡ هر گوشهء ساختار اجتماع، از منظر زبانی Ùˆ Ùرهنگی Ùˆ آموزشی، ساز خود را بزند!!! با چنین از هم گسیختگی Ùˆ تÙرق Ùˆ تمایزی، صد البته سازمان دادن به یک نظام یکسان اقتصادی ØŒ اجتماعی، Ú©Ù‡ اهدا٠واØدی را جستجو کند، امکان ناپذیر است!
با چنین نگرشی است Ú©Ù‡ مقاومتهای ارتجاعی، بخصوص ازجانب مداÙعین صورتبندی گذشته ( Ùئودالیسم ) Ùˆ کلیسا Ùˆ قومگرایان سرکوب شده Ùˆ به همه تÙهیم Ù…ÛŒ شود که؛ جامعه، براساس قانون مشترک Ùˆ همگانی اداره شود Ùˆ بجهت پیشرÙت، نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری، برقرار شود. طبیعتأ ØŒ نه از منظر اقتصادی Ùˆ نه اداری Ùˆ نه Ùرهنگی، این امکان وجود نداشت Ú©Ù‡ به تعداد زبانها Ùˆ گویشهای موجود در هر کشور، Ú©Ù‡ گاهی به صدها مورد Ù…ÛŒ رسید!! نظام آموزشی بوجود آید، بر این اساس، بر این موضوع نیز تواÙÙ‚ وجود داشت Ú©Ù‡ آموزش سراسری، بر مبنای یک زبان مشترک Ùˆ واØد، Ú©Ù‡ از منظر تاریخی Ùˆ Ùرهنگی، مورد قبول همهء شهر وندان است، صورت پذیرد ! Ùˆ در کنار آن، بعنوان ØÙ‚ مدنی Ùˆ شهروندی شهر وندان هر کشور، در صورت تمایل، اقلیتهای زبانی، زبان خود را در کنار زبان مشترک Ùˆ سراسری بیاموزند Ùˆ آنرا ØÙظ کنند.
این تواÙÙ‚ØŒ توانست بر مشکلات بسیاری از منظر تاریخی، غلبه نماید Ùˆ به واØدهای پراکندهء انسانی، Ø´Ú©Ù„ نوین یک جامعهء منسجم Ùˆ مشترک المناÙع را اعطاء کند. نتیجهء چنین نگرشی، همانست Ú©Ù‡ امروز در غرب Ù…ÛŒ بینیم: یعنی جوامعی Ú©Ù‡ با وجود ترکیب جمعیتی، قومی Ùˆ زبانی Ùˆ مذهبی بسیار متÙاوت، هویت ملی واØدی دارند، Ú©Ù‡ تØت عنوان انگلیسی، آمریکائی، آلمانی Ùˆ ... شناخته Ù…ÛŒ شود، نه ژرمن Ùˆ اسلاو Ùˆ انگلوساکسون Ùˆ ... !
در ایران نیز، با اینکه امیرکبیر به این نتیجه رسیده بود Ú©Ù‡ باید بسرعت بسمت ایجاد نظام هماهنگ آموزش، بر مبنای زبان واØد، Øرکت کند Ùˆ Øتی اقداماتی را در این جهت صورت داد، اما تنها پس از وقوع مشروطه بود Ú©Ù‡ با Ø´Ú©Ù„ گیری تجدد، رهبران مشروطه، Ù¾ÛŒ ریزی چنین نظامی را ضروری دانسته، ولی تا زمان رضاخان، بدلیل آشÙتگی سیاسی، نتوانستند آنرا عملی کنند!
Ù¾ÛŒ ریزی نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری، طبیعتأ، همانگونه Ú©Ù‡ پیش تر ذکر شد، Ù…ÛŒ بایست بر مبنای زبان واØد، ملی Ùˆ مشترک باشد، در غیر اینصورت Ù…ÛŒ بایست در هر ده Ùˆ روستا، مدرسه ای Ùˆ دانشگاهی راه انداخت Ú©Ù‡ به زبان اهالی همان روستا Ùˆ ده باشد Ùˆ چنین چیزی نه امکانپذیر بود Ùˆ نه عقلانی، Ùˆ بسیار مسخره Ùˆ اØمقانه بنظر Ù…ÛŒ رسید!
همانطور Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانید Ùˆ پیشتر نیز ذکر شد، ترکیب Ùˆ آمیختگی قومی Ùˆ زبانی در ایران، بسیار وسیعتر Ùˆ عمیق تر از آنستکه بتوان در هیچ نقطه Ø¡ جغراÙیائی آن خط Ú©Ø´ گذاشت Ùˆ مردمانی را متمایز ساخت! بعنوان مثال، ترک زبانان در سراسر ایران پراکنده اند Ùˆ Øداقل نیمی از این جمعیت، دو رگه Ùˆ سه رگه Ùˆ چهار رگه Ùˆ ... هستند، به این Ù…Ùهوم Ú©Ù‡ پدر، مثلا ترک زبان است، مادر، کرد زبان ! Ùˆ مثلا Ùرزندشان با یک عرب ازدواج کرده Ùˆ نوه شان در تهران بدنیا آمده Ùˆ Ùارس زبان است!!! این، Øقیقتی غیر قابل کتمان است Ú©Ù‡ ملت ایران، در گذر از چندهزار سال تاریخ Ùˆ امیختگی قومی Ùˆ زبانی، امروز، تنها Ùˆ تنها هویت ملی دارد Ùˆ نه قومی!! Ùˆ سخن Ú¯Ùتن به هر زبان Ùˆ گویشی، بهیچوجه نمی تواند مبنائی بر تمایزات قومی Ùˆ نژادی قرار گیرد!
از بØØ« خود دور نشویم!
همانگونه Ú©Ù‡ Ú¯Ùتیم، مدیران سیاسی ایران در عصر مشروطه Ùˆ پس از آن، به ضرورت تØول اساسی در ساختار اجتماعی ایران، Ù¾ÛŒ برده بودند Ùˆ سنگ بنای چنین تØولی را، در Ù¾ÛŒ ریزی نظام آموزش نوین Ùˆ ریشه Ú©Ù† کردن بیسوادی Ù…ÛŒ دانستند. آنها باید Ù…ÛŒ توانستند با ایجاد چنین نظامی، بر عقب ماندگی های اجتماعی Ùˆ علمی کشور Ùایق آیند Ùˆ با ایجاد ÙˆØدت ملی Ùˆ استقرار جامعهء نوین، آیندهء کشور را از جهت پیشرÙت، تضمین نمایند. اما در ایران نیز، همانند اروپا Ùˆ غرب، پیشبرد چنین امر بزرگی، آسان نبود!
ازسوئی مذهبیون قشری، با این تصور Ú©Ù‡ استقرار علوم جدید، اعتقادات مذهبی مردم را متزلزل Ù…ÛŒ کند، با برقراری نظام آموزش جدید، مخالÙت Ù…ÛŒ کردند Ùˆ از سوی دیگر، روسها Ùˆ انگلیسها از شمال Ùˆ جنوب، با اهدا٠سیاسی خاص، به تØریکات قومی پرداخته، آتش بیار معرکه بودند. در چنین شرائطی البته، راهی جز اعمال زور وجود نداشت Ùˆ شخصا، اینجانب هم، با همهء مخالÙتی Ú©Ù‡ با شیوهء إعمال Øکومت رضاخان دارم، اگر بجای او بودم، همان راهی را Ù…ÛŒ رÙتم، Ú©Ù‡ او رÙت!
برقراری نظام آموزش سراسری Ùˆ هماهنگ، بر اساس زبان واØد Ùˆ ملی Ùˆ مشترک Ùارسی، Ú©Ù‡ ریشه در تاریخ کهن این سرزمین داشت Ùˆ ملت ایران را چون نخ ØªØ³Ø¨ÛŒØ Ø¨Ù‡Ù… Ù…ÛŒ رساند، یک ضرورت تاریخی بود Ú©Ù‡ هیچ عقل سلیمی نمی توانست آنرا Ù†ÙÛŒ کند!
متاسÙانه امروز Ú©Ù‡ کشور در شرائطی بØرانی قرار دارد، همانند ابتدای قرن گذشته، استعمارگران بسوی ایران هجوم آورده اند! تا بلکه از این خوان نعمت ØŸ! سهم خود ببرند. آنها با تØریک اقلیتهای قومی Ùˆ زبانی کشور، خواهان تغییر نظام آموزشی کشور هستند ! Ùˆ با خاک پاشیدن به چشم مردم ØŒ Ùˆ با مستمسک قرار دادن Øقوق زبانی! ØŒ Ù…ÛŒ خواهند در جهت از هم پاشیدگی باÙت اجتماعی جامعهء ایران Ùˆ تجزیه کشور پیش بروند.
بر تمامی روشنÙکران، اØزاب سیاسی، میهن دوستان Ùˆ ادبا Ùˆ نویسندگان Ùرض است تا Øیله نوین استعمار را اÙشاء Ùˆ از نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری، بر اساس زبان مشترک ( Ùارسی ) دÙاع نمایند Ùˆ نشان دهند Ú©Ù‡ وجود چنین نظامی ØŒ بهیچوجه ناÙÛŒ Øقوق اقلیتهای زبانی، در جهت Ùراگیری زبان مادری شان نیست!!! Ùˆ این دو Ù…ÛŒ توانند، بدون هیچ تعارضی در کنار هم وجود داشته Ùˆ به Øیات خود ادامه دهند !
www.maghalatemazdak.blogspot.com
www.farhadeerfani.blogspot.com
www.dastaneerfani.myfablog.ir
20 ، 8، 1386
سلطهء نهصد سالهء ترکان Ùˆ مغولان Ùˆ ترکمن ها بر ایران، نتیجه ای جز Ùروپاشی مدنی جامعهء ایران، عقب ماندگی Ùˆ Ùقر Ùˆ گسترش جهل Ùˆ خراÙه، در بر نداشت Ùˆ اگر از رهگذر مقاومت Ùرهنگی ملت ایران Ú©Ù‡ در زبان Ùارسی Ùˆ ادبیات آن متجلی است، نبود، اینک هیچ نشانی از ایران Ùˆ ایرانی، نمی توانستیم بیابیم!
اخیرأ ناله هائی! با موتور Ù…Øرکهء استعمار، در گوشه Ùˆ کنار شنیده Ù…ÛŒ شود که؛ خواهان نظام آموزشی به زبانها Ùˆ گویشهای Ù…ØÙ„ÛŒ در ایران است!!! در این رابطه، نظریه پردازی Ù…ÛŒ شود، صÙØات Ùˆ پایگاههای اینترنتی به راه Ù…ÛŒ اÙتد، کارشناسانی Ú©Ù‡ بقول زنده یاد صادق چوبک؛ (( خودشان به خودشان مدال Ùˆ مدرک داده اند! )) به کالبد شکاÙÛŒ Øقوق تضییع شده اقوام، در آموزش به زبان مادری، Ù…ÛŒ پردازند Ùˆ چنان روضهء دو Ø·Ùلان مسلم Ù…ÛŒ خوانند که، واقعأ دل آدم کباب Ù…ÛŒ شود، از اینهمه ظلم Ú©Ù‡ به اقوام ایرانی Ù…ÛŒ شده است، Ùˆ این ملت، سه هزار سال از آن بی خبر بوده است! Ùˆ یکشبه Ùˆ همزمان با Ø·Ø±Ø Ø®Ø§ÙˆØ± میانهء بزرگ آقای بوش Ùˆ شرکاء، بخود آمده، Ùˆ از آن با خبر شده است!...
Ùˆ اما دم خروس قضایا، آنجا آشکار Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ شما، Ø·Ø±Ø Ø§ÛŒÙ† مسائل را، در رابطه با جوامعی مانند آمریکا Ùˆ انگلیس Ùˆ آلمان Ùˆ Ùرانسه Ùˆ بسیاری دیگر از کشورهای غربی، Ú©Ù‡ دارای اقلیتهای بزرگ زبانی هستند، هرگز نمی شنوید! یعنی جرأت نمی کنید بشنوید!! Ùˆ یا بهتر بگویم؛ اجازه نمی دهند Øتی در اینمورد Ø´Ú© هم بکنید!!! Ú†Ù‡ رسد Ú©Ù‡ بخواهید چنین درخواستهائی را Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ù†ÛŒØ¯!
مثلأ تصور کنید Ú©Ù‡ همین امروز، اقلیتهای چینی تبار، اسپانیائی تبار، Ùرانسوی تبار، ایتالیائی تبار Ùˆ مکزیکی تبار Ùˆ ... (( Ú©Ù‡ از نظر جمعیتی، تعدادشان، هر کدام به تنهائی، چند برابر اقلیتهای ترک زبان Ùˆ عرب زبان ایران است ))ØŒ خواهان به راه انداختن نظام آموزشی، به زبانهای خود، در خاک آمریکا شوند! Ùکر Ù…ÛŒ کنید با ایشان Ú†Ù‡ برخوردی خواهد شد ØŸ Ùˆ یا بیائید به این بیاندیشید که؛ چرا اصلأ تا کنون، چنین بØثهائی در ارتباط با جوامع بزرگی با اقلیتهای چند میلیونی دارای زبانهای متÙاوت، Ù…Ø·Ø±Ø Ù†Ø´Ø¯Ù‡ است ØŸ!
بگذریم! Ù…ÛŒ خواهیم به بØØ« اصلی خود باز گردیم. Ùقط در بستن Ø·Ø±Ø Ø§ÙˆÙ„ÛŒÙ‡Ø¡ این نوشتار، ذکر نکته ای لازم است Ùˆ آن اینستکه؛ جامعهء Ùرهنگی Ùˆ روشنÙکری ایران، در استعماری بودن Ø·Ø±Ø Ù†Ø¸Ø§Ù… آموزشی به زبانها Ùˆ گویشهای Ù…Øلی، کوچکترین Ø´Ú©ÛŒ نباید داشته باشد Ùˆ باید در نظر داشته باشد Ú©Ù‡ کوچکترین وجه اخلاقی Ùˆ Øقوقی بر Ø·Ø±Ø Ú†Ù†ÛŒÙ† خواسته ای، از جانب امپریالیسم Ùˆ گروههای داخلی وابسته به آن، ملØوظ نیست! به این دلیل ساده Ú©Ù‡ نظام آموزش هماهنگ، در زمان رضا خان Ø´Ú©Ù„ گرÙت (( البته سنگ بنا در زمان امیر کبیر گذاشته شده بود )) Ùˆ در دوران پهلوی هم تداوم یاÙت Ùˆ هرگز از جانب غرب، کوچکترین اعتراضی به کاربرد زبان مشترک، در این نظام آموزش سراسری وارد نشد !!! Ùˆ نمی توانست اعتراض هم شود، چراکه جدا از خواست غربی ها Ùˆ یا رضا خان Ùˆ پسرش، چنین اعتراضی، Ùقط Ù…ÛŒ توانست نشاندهندهء بلاهت معترضین باشد، Ú©Ù‡ اØیانأ نمی Ùهمیدند که؛ چرا نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری، باید به زبان مشترک،(( Ùˆ نه Ù…ØÙ„ÛŒ Ùˆ قومی! )) باشد؟!
****
پیش از وارد شدن به بØØ« اصلی، ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ùˆ ØªØ´Ø±ÛŒØ ÛŒÚ© نکته اساسی، ضرورتی انکار ناپذیر دارد، چرا Ú©Ù‡ سوء تÙاهم Ùˆ خلط مبØØ« در آن، باعث شده است Ú©Ù‡ نوکران استعمار، به راØتی به چشم مردم ایران خاک بپاشند. این نکته چیزی نیست جز تÙاوت؛ (( آموزش ٠زبان مادری )) با (( آموزش به! زبان مادری )).
آموزش Ùˆ Ùراگیری زبان مادری، ØÙ‚ انکار ناپذیری است Ú©Ù‡ تمامی مقاوله نامه های بین المللی Ùˆ همچنین Øقوق دمکراتیک Ùˆ شهر وندی، بر آن صØÙ‡ گذاشته Ùˆ آنرا تأیید Ùˆ Øتی تأکید Ù…ÛŒ نماید Ùˆ هیچ عقل سلیمی هم در Øقانیت آن Ø´Ú©ÛŒ ندارد. هر انسانی ØÙ‚ دارد زبان مادری خود را Ùرابگیرد ØŒ با آن بتواند بخواند Ùˆ بنویسد Ùˆ دنیای خود را توسط آن زبان، بیان کند ! یعنی آزادی آموختن زبان مادری Ùˆ آموزش دادن زبان مادری Ùˆ ابراز عقاید به زبان مادری!
بر این اساس، همهء اقلیتهای قومی Ùˆ Ù…ØÙ„ÛŒ در سراسر ایران بزرگ، Ùˆ نه تنها ایران، Ú©Ù‡ در همهء جهان، ØÙ‚ دارند زبان مادری خود را بیاموزند Ùˆ آنرا ØÙظ کنند Ùˆ دولتها نیز وظیÙÙ‡ دارند Ú©Ù‡ امکانات لازم در اینجهت را Ùراهم آورند!
این ØÙ‚ØŒ همانگونه Ú©Ù‡ Ú¯Ùتیم: (( ØÙ‚ Ùراگیری زبان مادری )) است Ùˆ در Ù…ØÙ‚ بودن آن، جای هیچگونه Ø´Ú© Ùˆ تردیدی نیست Ùˆ اقلیتهای غیر Ùارس زبان در ایران، ØÙ‚ دارند زبانها Ùˆ گویشهای خویش را Ùرا بگیرند، آنرا بخوانند Ùˆ بنویسند Ùˆ کتاب Ùˆ نشریه منتشر کنند Ùˆ ...
،
واما نظام آموزش به! زبان مادری، در کشوری Ùˆ یا کشورهائی همچون ایران، Ú©Ù‡ اکثریت کشورهای جهان را تشکیل Ù…ÛŒ دهند، بØØ«ÛŒ جدید Ùˆ استعماری است Ú©Ù‡ هیچ ربطی به Øقوق اقوام ندارد!!! Ùˆ تنها Ùˆ تنها به جهت تکه – پاره کردن کشورها Ùˆ قدرتهای بزرگ Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ شود Ùˆ هد٠از آن، برداشتن موانع، به جهت تسلط هر Ú†Ù‡ بیشتر بر جهان Ùˆ منابع آن است!
منظور از آموزش به ! زبان مادری، Ú©Ù‡ از جانب استعمارگران Ùˆ نوکران داخلی آنها Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ شود Ùˆ آنهم Ùقط! در رابطه با ایران ! Ùˆ نه کشورهای خودشان!!!ØŒ اینستکه اقلیتهای قومی Ùˆ زبانی در ایران، Ú©Ù‡ اگر همهء گویشهای Ù…ØÙ„ÛŒ را در نظر بگیریم، تعدادشان از صد Ù…ÛŒ گذرد! ØÙ‚ داشته باشند نظام آموزش عمومی به زبان Ùˆ گویش Ù…ØÙ„ÛŒ خود داشته باشند Ùˆ همه چیز خود را با زبان Ùˆ گویش Ù…ØÙ„ÛŒ خود، رتق Ùˆ Ùتق کنند!
بعنوان مثال، در اطرا٠ارومیه، بچه های ده دمیرچی، به زبان ترکی، Ùیزیک Ùˆ شیمی Ùˆ ریاضی بخوانند Ùˆ کتابهایشان به این زبان باشد Ùˆ رادیو Ùˆ تلویزیون Ùˆ روزنامه هم به همین زبان داشته باشند Ùˆ وقتی هم امور اداری دارند ØŸ! با همین زبان کارهای خود را انجام دهند Ùˆ ... Ùˆ بچه های روستای ارمنی نشین Ùˆ ارمنی زبان آرارات، به زبان ارمنی، Ùیزیک Ùˆ شیمی Ùˆ ریاضی بخوانند Ùˆ کتابهایشان به این زبان باشد Ùˆ رادیو Ùˆ تلویزیون Ùˆ روزنامه هم به همین زبان داشته باشند Ùˆ وقتی هم امور اداری دارند؟! با همین زبان کارهای خود را انجام دهند Ùˆ ... بچه ها ÛŒ روستای کرد نشین هژار، Ú©Ù‡ در همسایگی روستاهای دمیرچی Ùˆ آرارات قرار دارد ØŒ به زبان کردی، Ùیزیک Ùˆ شیمی Ùˆ ریاضی بخوانند Ùˆ کتابهایشان به این زبان باشد Ùˆ رادیو Ùˆ تلویزیون Ùˆ روزنامه به همین زبان داشته باشند Ùˆ وقتی هم امور اداری دارند؟! با همین زبان کارهای خود را انجام دهند Ùˆ بچه های روستای آسوری... روستای Ùارس .. روستای ... !!! مضØÚ© است ! نه؟!!! ولی Øقیقت دارد! آن ابلهانی Ú©Ù‡ چنین نسخه هائی برای مردم ایران Ù…ÛŒ پیچند،Ùکر اینجایش را نکرده اند! نه؟!
نه!ØŒ مجریان (( یعنی گروههای قومگرا Ùˆ نئو Ùاشیست ترک Ùˆ کرد Ùˆ عرب Ùˆ بلوچ ... )) عقل شان به این چیزها قد نمی دهد! اما امپریالیستها Ùکر مشکل چند گانگی قومی د رمناطق مختل٠را هم کرده اند! بله، درست است؛ (( قتل عام!!! ))ØŒ (( نسل Ú©Ø´ÛŒ !!! ))ØŒ به همین سادگی! کاری ندارد که؛ کاÙÛŒ ست در یک کشور بلبشوی جنگی، همچون آنچه د ر سارایوو اتÙاق اÙتاد، اهالی روستاهای ارمنی نشین، آسوری نشین، کرد نشین، Ùارس نشین Ùˆ ... را قتل عام کرد Ùˆ خانه هایشان را به آتش کشید Ùˆ بازمانده هاشان را وادار به مهاجرت به مناطق دیگر کرد!!! درست است، خوب Ùهمیدید ! این !ØŒ آن استراتژی Ú©Ø«ÛŒÙÛŒ است Ú©Ù‡ در پشت Ø·Ø±Ø Ø¨Ù‡ ظاهر زیبا Ùˆ انسانی (( آموزش به زبان مادری )) قرار دارد. هدÙØŒ نابودی یک ملت، بدست خود آن ملت است! هدÙØŒ چهل تکه کردن یک کشور واØد، با مردمانی است Ú©Ù‡ از گذر چند هزارسال زندگی با هم، عظیم ترین Ùرهنگ بشری را خلق کرده اند. ستون استوار چنین تمدنی، زبان Ùارسی بوده است. Ø·Ø±Ø Ø¢Ù…ÙˆØ²Ø´ به زبان مادری ((بخوان Ù…ØÙ„ÛŒ Ùˆ قومی ! ))ØŒ هدÙÛŒ جز Ùرو ریختن این ستون استوار را دنبال نمی کند!
،
نکتهء ظریÙÛŒ Ú©Ù‡ د ر اینجا بد نیست به آن اشاره شود اینستکه: ( اساسا وضعیت ایران، از نظر ترکیب قومی Ùˆ زبانی، از بنیاد با کشورهای تازه تأسیس غربی (( Ú©Ù‡ بجز معدودی، عمرشان به هزار سال نمی رسد )) تÙاوت دارد، همانگونه Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانید، Ù…ØÙ„ÛŒ Ú©Ù‡ در Øال Øاضر از منظر جغراÙیائی، به عنوان ایران Ù…ÛŒ شناسیم، تنها بخشی از سرزمینی بسیار پهناور، متشکل از تیره های مختل٠انسانی با گویشها Ùˆ زبانهای متÙاوت بوده، Ú©Ù‡ در Ø·ÛŒ هزاره ها، آنچنان در هم آمیخته است Ú©Ù‡ بسختی Ù…ÛŒ توان برای جمعیتی، شناسنامه هویتی بر اساس نژاد Ùˆ زبان Ùراهم آورد Ùˆ اگر کسی بدنبال چنین چیزی باشد یا اØمق است! یا ریگی به Ú©ÙØ´ دارد!!).
اما آن Øقیقتی Ú©Ù‡ در رابطه با این سرزمین Ùˆ تاریخ کهن آن وجود دارد Ùˆ هیچ عقل سلیمی نمی تواند آن را انکار کند Ùˆ شواهد آن هنوز ØÛŒ Ùˆ Øاضر بر دشتها Ùˆ کوههای این سرزمین وجود دارد، Øضور زبان Ùˆ Ùرهنگی ست، Ú©Ù‡ به اتÙاق، همهء اندیشمندان بزرگ ایران Ùˆ جهان، بر آن صØÙ‡ Ù…ÛŒ گذارند Ùˆ آدم اگر کور هم باشد، با دست کشیدن بر سنگ نبشته های هگمتانه Ùˆ یا کتیبه های تخت جمشید، Ù…ÛŒ تواند آنرا تأئید نماید. زبان Ùˆ Ùرهنگی Ú©Ù‡ نام پارسی به خود گرÙته است Ùˆ همچون Øلقه های زنجیر، مردمان گذشته های دور این سرزمین را، به گذشته ها ÛŒ نزدیک، Ùˆ زمان Øال Øاضر پیوند Ù…ÛŒ دهد، آنگونه Ú©Ù‡ Øتی اقوام مهاجم Ùˆ خونریز Ùˆ ÙˆØØ´ÛŒ ترک Ùˆ مغول Ùˆ عرب هم، بتدریج در آن ØÙ„ شده Ùˆ اگر بخواهند در جستجوی هویت خود باشند، لاجرم باید به شناخت این زبان Ùˆ Ùرهنگ دست یابند، Ùˆ بدون آن، بخش بزرگی از شناسنامه ایشان نیز، Ù…Ùقود خواهد شد!
بر اساس آنچه Ú¯Ùته شد، نمی توان چنین کشوری ( ایران ) را، با کشوری همچون کانادا، Ú©Ù‡ ساکنین اصلی اش سرخپوستان بوده اند، با زبان Ùˆ Ùرهنگ بکلی متÙاوت با مهاجرین جنایتکار اروپائی ! ولی اینک زبانهای Øاکم (( Ú†Ù‡ Ùرانسه Ùˆ Ú†Ù‡ انگلیسی Ú©Ù‡ هیچ ربطی به پیشینهء Ùرهنگی Ùˆ تاریخی آن سرزمین ندارند! ))ØŒ هر دو رسمیت دارند؟!ØŒ مقایسه کرد، چرا Ú©Ù‡ در اصل، نه Ùرانسوی زبانان Ùˆ نه انگلیسی زبانان ØŒ کانادائی نیستند Ùˆ کانادا سرزمینی اشغال شده است Ú©Ù‡ این استعمار گران، آنرا بین خود تقسیم کرده اند Ùˆ طبیعتأ زبانهای خود را نیز رسمیت داده اند، هر چند اگر زورشان Ù…ÛŒ رسید، تنها یک زبان را رسمی اعلام Ù…ÛŒ کردند !! یعنی همانکاری Ú©Ù‡ انگلیسی زبانان در بریتانیای کبیر ØŸ! کرده اند ! Ùˆ هرگز Øاضر نشده اند زبان اقلیتها را رسمیت بخشند!!!ØŒ ولی ایرانیان هرگز مکان زندگی ترکان Ùˆ مغولان یا اعراب را اشغال نکرده اند، بلکه این دوستان به میهمانی؟! آمده اند Ùˆ ملت میهمان نواز ایران هم به ایشان پناه داده است!... بگذریم ار اینکه به پاس میهمان نوازی، بخشهائی از ایران را نیز جدا Ùˆ بنام خود به ثبت رسانده اند!!!!
Ùˆ اما برای پاسخ به پرسش (( چرا نظام آموزش همگانی باید به Ùارسی باشد؟ ))ØŒ باید نخست دریابیم Ú©Ù‡ اساسا نظام آموزش هماهنگ چیست Ùˆ چرا ضرورت دارد؟ پیش از اینکه به این پرسش پاسخ دهم، بهتر است یک نکتهء تاریخی را روشن کنم. نکته ای Ú©Ù‡ دیده ام، اغلب با مغلطه در مورد آن، گروههای Ùاشیست پان ترکیست Ùˆ پان عرب Ùˆ سوسیال شوونیستهای کرد Ùˆ تجزیه طلبان بلوچ، تلاش Ù…ÛŒ کنند تا به چشم تودهء مردم عادی خاک بپاشند.
اغلب د رنوشته های این گروهها ÛŒ (( سیا ساخته ))ØŒ چنین ادعا Ù…ÛŒ شود که؛ زبان Ùارسی، از زمان رضا شاه رسمیت یاÙته!! Ùˆ پیش از آن، زبان Ùارسی در ایران رسمیت نداشته است، Ùˆ از Ø·Ø±Ø Ø§ÛŒÙ† دروغ بزرگ!ØŒ به این نتیجه Ù…ÛŒ رسند که؛ اساسأ هویت ملی ایرانیان، Ú©Ù‡ یکی از ارکان اصلی آن، زبان Ùارسی Ùˆ Ùرهنگ تولید شده توسط آن است را، Ù†ÙÛŒ کرده، Ùˆ بجای آن، هویت قومی ٠جعلی Ùˆ ساختگی ٠وابسته به یکی از همسایگان ایران را بنشانند، تا بتوانند توجیهی، هم در جهت Ù†ÙÛŒ هویت ایرانی اقوام مذکور بدست آورند، هم بتوانند گویشها Ùˆ زبانهای بدون شناسنامه Ùˆ هویت ایرانی ( مانند ترکی Ùˆ عربی ) را، بجای Ùارسی، به بخشهائی از ملت ایران (( تØمیل کنند )).
Ùˆ اما Øقیقت چیست؟ Øقیقت اینستکه زبان رسمی Ùˆ مشترک Ùˆ ملی ایران، یعنی زبان Ùارسی، از جهت رسمیت یاÙتن، هیچ ربطی به رضاخان ندارد. آنچه رضاخان به آن رسمیت داد Ùˆ برقرار ساخت؛ نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری بود، Ú©Ù‡ از ØÙ‚ نگذریم، اساسی ترین کاری بود Ú©Ù‡ در آخرین هزارهء تاریخ ایران صورت گرÙته است!! نظام آموزش هماهنگ، سراسری Ùˆ اجباری، آنچیزی بود Ú©Ù‡ رضاخان به آن رسمیت داد Ùˆ طبیعتا نمی توانست به زبانی غیر از Ùارسی باشد! چرا؟ نکتهء ظری٠در همینجاست! به این دلیل که؛
پیش از رضاشاه، یعنی در زمان نگارش اولین قانون اساسی ایران Ùˆ تصویب آن در مجلس اول مشروطه، Ùˆ به اتÙاق آراء، Ùˆ با Øضور آزادانهء همهء اقوام ایرانی، از جمله رهبران ترک زبان Ùˆ کرد Ùˆ گیلک Ùˆ مازندرانی Ùˆ لر Ùˆ بلوچ Ùˆ بختیاری Ù ... مشروطه، زبان Ùارسی، بعنوان زبان ملی Ùˆ مشترک ایرانیان، به رسمیت شناخته شده بود Ùˆ یک مصوبهء صد در صد قانونی Ùˆ دمکراتیک بود.
دقت شود Ú©Ù‡ بنده Ú¯Ùتم: (( به رسمیت شناخته شده بود )) Ùˆ Ù†Ú¯Ùتم: (( داده شده بود ! )) . Ù…ÛŒ دانید چرا؟ آری! بدین دلیل که؛ قانونگزاران مجلس اول مشروطه، در واقع، به آنچه هزاران سال در این سرزمین رسمیت داشت، Ø´Ú©Ù„ قانونی دادند! نه اینکه بدون هیچ پیشینه ای، قانونی جدید را وضع کنند !!
زبان Ùارسی، در عمل Ùˆ بدون اینکه از جانب هیچ Øکومتی، تØمیلی صورت گرÙته باشد، از جانب اقوام ایرانی Ùˆ در Ø·ÛŒ زمان نسبتا طولانی هزاره ها، بعنوان زبان ملی Ùˆ مشترک Ùˆ پل ارتباطی تمدن بزرگ Ùˆ تاریخی ایران، انتخاب شده Ùˆ بکار بسته شده بود. وجود هزاران دیوان شعر Ùˆ Øکایت Ùˆ کتب تاریخی Ùˆ علمی Ùˆ اسناد دولتی Ùˆ سکه Ùˆ کتیبه Ùˆ سنگ نبشته Ùˆ Øجاری بر روی صخره های کوه به Ùارسی Ùˆ... در گوشه Ùˆ کنار کشور، Ú©Ù‡ خالق آنها، اقوام گوناگون با گویشهای متÙاوت هستند، اما به زبان Ùارسی خلق اثر کرده اند، Øکایت از رسمیت داشتن این زبان Ùˆ ملی بودن آن در Ø·ÛŒ Øیات ملت ایران دارد Ùˆ ربطی به رضاخان Ùˆ قانون مشروطه هم ندارد ! در واقع، رهبران مشروطه، آنچه را Ú©Ù‡ به عینه وجود داشت، به روی کاغذ آورده Ùˆ Ø´Ú©Ù„ قانونی دادند، همین Ùˆ بس!
اکنون، با رÙع سوء تÙاهم مربوط به موضوع قانونی شدن ٠رسمیت زبان Ùارسی! Ù…ÛŒ توان به پرسش نظام آموزش هماهنگ Ùˆ ضرورت آن، پرداخت؛
همانگونه Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانید، در اغلب نظامهای سیاسی پیش از سرمایه داری Ùˆ تشکیل دولت، ملت، کشورها، نظامهای Øکومتی، عمومااز ساختار تقسیم قدرت، بشیوهء ملوک الطوایÙی، پیروی Ù…ÛŒ کرده اند Ùˆ این Øکومتهای Ù…Øلی، جز باج Ùˆ خراج Ùˆ سربازی Ú©Ù‡ به هنگام جنگ، در خدمت شاه Ùˆ امپراطور قرار Ù…ÛŒ دادند، از منظر دیگری، کاری به Øکومت مرکزی نداشتند Ùˆ Øکومت مرکزی هم کاری به کار این طوای٠و اقوام نداشت! Ùˆ Øکومتهای Ù…Øلی، تقریبأ در همه زمینه ها، خودمختار بودند. این Ø´Ú©Ù„ بدوی ادارهء کشورها Ùˆ در قالب نظام Ùئودالی، صد البته قادر بود، به دلیل Ù…Øدودیتهای بسیار در Øوزه های مختلÙØŒ بدون هیچ مشکلی ادامه یابد. Øتی پس از تشکیل دولت، ملت ØŒ کشورهای بزرگ در عصر سرمایه داری نیز، آندسته از کشورهائی Ú©Ù‡ پیشینهء تاریخی Ùˆ تمدنی نداشتند، همانند کانادا Ùˆ آمریکا Ùˆ آلمان Ùˆ ... ØŒ این Ø´Ú©Ù„ Øکومت را در قالب نوینی تØت عنوان نظام Ùدرال !!! بازسازی کردند. به این دلیل Ú©Ù‡ اساسأ قادر نبودند در Ø´Ú©Ù„ دیگری، به دولتهای مدرن رسمیت بدهند، بدون اینکه تکلی٠اقوام بومی سرزمینهای اشغال شده Ùˆ یا اقوامی Ú©Ù‡ شرکای جدید آنها بودند را، مشخص کنند. بنا بر این، با Ø·Ø±Ø Ø³Ø§Ø®ØªØ§Ø± Ùدرالی، Ùˆ در Øقیقت، همان نظام ملوک الطوایÙی، ولی بر مبنای Øقوق مدنی، هم مشکل چندگانگی قومی Ùˆ زبانی را ØÙ„ کردند، هم توانستند این Ø´Ú©Ù„ Øکومت را با ضرورتهای ساختاری نظام سرمایه داری، هماهنگ کنند.
Ùˆ اما در ایران، وضعیت از پایه Ùˆ اساس با غرب تÙاوت داشت. ایران، تشکیل دهندهء اولین دولت، ملت، کشور جهان است! کوروش هخامنشی، آنچنان نظام ساختاری را از جهت سیاسی Ùˆ اداری Ùˆ Ùرهنگی برقرار ساخت Ú©Ù‡ به جرأت Ù…ÛŒ توان Ú¯Ùت؛ برای اولین بار، Ù…Ùهومی بنام Øکومت، در Ø´Ú©Ù„ امروزی، د رایران برقرار شد، شاید با Ùاصله ای نزدیک به بیست Ùˆ دو قرن، پیش از اروپا Ùˆ جهان سرمایه داری !!!
در نظام Øکومتی عصر هخامنشی، Øکومت، مبنای قومی Ùˆ قبیله ای نداشت Ùˆ با اینکه قدرت سیاسی، توسط پارسها بدست آمده بود، اما کوروش Ú©Ù‡ مادرش از قوم ماد ( آذری ها Ùˆ کردهای امروزی ) بود، Ùˆ وجود خود او، نتیجهء یک آمیختگی قومی بود، بنا بر اندیشهء بلند خود، Ú©Ù‡ در اعلامیهء Øقوق بشر او منعکس است، خواهان آنچنان نظامی بود Ú©Ù‡ بدون دخالت دادن نژاد Ùˆ مذهب، انسانها را شهروند (( برابر Øقوق )) بØساب آورد!
برقراری چنین نظامی، با تشکیلات عریض Ùˆ طویل اداری Ùˆ سراسری، در سرزمینی پهناور Ú©Ù‡ صدها قوم Ùˆ قبیلهء متÙاوت از هر منظر ( بخصوص زبان Ùˆ گویش ) در آن زندگی Ù…ÛŒ کردند، ضرورتأ ایجاب Ù…ÛŒ کرد Ú©Ù‡ نظام اداری منسجم Ùˆ متمرکزی بوجود آید تا بتواند Øلقهء واسط این گوناگونی وسیع باشد. بر این اساس، وجود زبان مشترک Ùˆ آموزش هماهنگ، امری اجتناب ناپذیر Ù…ÛŒ نمود. اینچنین است Ú©Ù‡ از دل سازمان اداری Ùˆ آموزشی نظامهای هخامنشی Ùˆ اشکانی Ùˆ ساسانی، Ø´Ú©Ù„ÛŒ از Ùرهنگ عمومی ظهور Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ مبنای آن، زبان Ùارسی است. یعنی اینکه زبان Ùارسی، Ù…Øمل انتقال همهء هستی هویتی، زبانی، مذهبی، سنتی Ùˆ ملیتی ٠ملتی بزرگ، بنام ملت ایران، Ù…ÛŒ شود Ùˆ طبیعی است Ú©Ù‡ این زبان، دیگر، نه زبان یک قوم Ùˆ قبیله، بلکه سند مشاع مردمانی بسیار متÙاوت، در مالکیت بر یک منطقهء مشخص جغراÙیائی بود. این منطقهء مشخص، همان ایران بزرگ است، Ú©Ù‡ در تمام تاریخ خود، مورد تهاجم اقوام ÙˆØØ´ÛŒ قرار گرÙته است، Ùˆ صد البته، جای پای زبانی Ùˆ Ùرهنگی این اقوام مهاجم، بر بدنهء Ùرهنگ Ùˆ زبان Ùˆ جغراÙیای ایران، دیده Ù…ÛŒ شود.
Øملهء اعراب، مصاد٠بود با نابودی شهرها، از هم گسیختگی اجتماعی، مهاجرت های وسیع، نابودی مراکز آموزشی، سوزاندن Ùˆ نابود کردن کتابها Ùˆ کتابخانه ها Ùˆ آثار Ùرهنگی، Ùˆ ممنوعیت سخن Ú¯Ùتن Ùˆ نگارش به زبان Ùارسی، به مدت دویست سال !!!. بر بستر چنین دگرگونی عظیمی است که، جنبش مقاومت Ùرهنگی بزرگی پدید Ù…ÛŒ آید که، مبنای آن، اØیای زبان Ùارسی است. این جنبش بی نظیر در Ø·ÛŒ قرون سوم Ùˆ چهارم، هجری خورشیدی، اگرچه توانست ققنوس وار از زیر خاکستر شعله کشد Ùˆ غنی ترین ادبیات جهان را Ù¾ÛŒ ریزی کند، اما دیری نپائید Ú©Ù‡ مورد تهاجم اقوام ترک Ùˆ مغول قرار گرÙت Ùˆ تاریخ سرکوب Ùˆ خشونت اعراب، این بار توسط ایشان تکرار شد. در واقع سرکوب طولانی مدت مردم ایران، توسط اعراب، زمینه ساز هجوم اقوامی شد، Ú©Ù‡ تا پیش از سقوط سلسلهء ساسانی، جرأت Øمله به خاک ایران را نداشتند.
سلطهء نهصد سالهء ترکان Ùˆ مغولان Ùˆ ترکمن ها بر ایران، نتیجه ای جز Ùروپاشی مدنی جامعهء ایران، عقب ماندگی Ùˆ Ùقر Ùˆ گسترش جهل Ùˆ خراÙه، در بر نداشت Ùˆ اگر از رهگذر مقاومت Ùرهنگی ملت ایران Ú©Ù‡ در زبان Ùارسی Ùˆ ادبیات آن متجلی است، نبود، اینک هیچ نشانی از ایران Ùˆ ایرانی، نمی توانستیم بیابیم! این مقاومت Ùˆ تلاش Ùرهنگی، آنچنان قدرتمند عمل کرد Ú©Ù‡ Øتی توانست خود را بر ÙˆØشیان مهاجم Ú©Ù‡ اول میهمان ناخوانده، Ùˆ اینک صاØبخانه شده بودند، تØمیل کند. دلیل ÙˆØ§Ø¶Ø Ø§ÛŒÙ† تØمیل ØŒ این بود Ú©Ù‡ مهاجمان، در برابر مدنیت Ùˆ Ùرهنگی Ú©Ù‡ با آن روبرو شده بودند، همانند اعراب، چیزی برای ارائه نداشتند Ùˆ طبیعتا برای ادامه Øیات در سرزمین جدید، باید جامهء نو Ùˆ Ùاخر دست یاÙته را، بر تن Ù…ÛŒ کردند!!!
بر این اساس است Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بینیم؛ همهء Ùرهنگ پدید آمده در عرض نهصد سال Øکومت ترکان Ùˆ مغولان، بر مبنای زبان Ùارسی است Ùˆ هیچ نشانی از سلطهء این قبایل ÙˆØØ´ÛŒ Ùˆ بدوی، بجز گویشهائی مغلوط Ùˆ مخلوط از زبانهای مختلÙ! در گوشه Ùˆ کنار کشور، باقی نمانده است Ú©Ù‡ صد البته همین ته مانده، امروز، دست مایه ای شده است برای دخالت استعمارگران، بجهت تجزیه کشور!!
...
بر مبنای آنچه آمد، بهنگام Ù¾ÛŒ ریزی نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری در کشور، زبان Ùارسی، بعنوان زبان پایه! در امر آموزش، در همهء مقاطع تØصیلی، انتخاب شد Ùˆ بسرعت توانست از یکطرÙØŒ زمینهء ÙˆØدت علمی Ùˆ مدنی را در سراسر کشور Ùراهم آورد Ùˆ از سوی دیگر، به تلاشهای پراکنده در Øوزهء Ùرهنگی، انسجام قابل قبولی بدهد Ùˆ زمینه را برای جهش کشور، بسوی جهان نو، Ùراهم آورد.
البته مسیر Ø´Ú©Ù„ گیری نظام هماهنگ Ùˆ سراسری آموزش Ùˆ برقراری آن، بسادگی میسر نشد! مقاومتهای بسیاری صورت گرÙت Ú©Ù‡ صد البته وجود این مقاومتها، طبیعی بود. همهء کسانیکه مناÙع خود را در عقب ماندگی کشور Ù…ÛŒ دیدند Ùˆ وابستگان به استعمار، با تØریک اقلیتهای قومی Ùˆ به راه انداختن درگیریهای نظامی Ùˆ خشونت بار در گوشه Ùˆ کنار کشور، تلاش کردند تا از برپائی نظام نوین آموزش سراسری جلوگیری بعمل آورند، اما ارادهء عمومی ملت ایران Ùˆ Ùرهیختگان میهن دوستی Ú©Ù‡ آیندهء ایران را مد نظر داشتند، بر این مقاومتها غلبه کرد Ùˆ نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری را در کشور برقرار ساخت!
در اینجا Ù…ÛŒ خواهیم به ادامهء بØØ« اصلی بازگردیم Ùˆ Ù…Ùهوم نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری را دریابیم!
همانگونه Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانیم، با پیدایش انقلاب صنعتی Ùˆ دگرگونی اساسی در روابط اجتماعی Ùˆ روابط تولیدی، لزوم تغییر نظام آموزشی Ú©Ù‡ بر مبنای Øاکمیت کلیسا در قرون وسطی، وجود داشت، بشدت اØساس شد.
لزوم تأسیس مدارس جدید غیر مذهبی، Ú©Ù‡ در آنها، علوم جدید Ùیزیک Ùˆ شیمی Ùˆ ریاضی Ùˆ زیست شناسی Ùˆ ÙÙ† آوری های نوین، آموزش داده شود، بیش از پیش اØساس Ù…ÛŒ شد. همچنین تربیت اÙراد Ùˆ متخصصین در رشته های مختلÙ(( Ú©Ù‡ هرروز نسبت به روز قبل، اÙزایش Ùˆ گسترش Ù…ÛŒ یاÙت)) نیز ضرورتی انکار ناپذیر بود، چرا Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بایست از Ù‚ÙÙبّل این تعلیم Ùˆ تربیت، نظام اداری Ùˆ علمی Ùˆ صنعتی Ùˆ اجتماعی، بتواند در یک مسیر طبیعی به Øیات خود ادامه دهد.
هم از اینروست Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بینیم، مدیران Ùˆ نخبگان سیاسی غرب، بسرعت Ùˆ بشدت Ùˆ قاطعیت، در جهت Ù¾ÛŒ ریزی Ùˆ گسترش نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری نوین، در کشورهای خود، اقدام Ù…ÛŒ کنند. اما از آنجا Ú©Ù‡ هنوز، در زمان مذکور، تعارضات گسترده ای مابین طبقات رو به اضمØلال Ùˆ طبقات جدید Ùˆ همچنین نیروهای مداÙع نظام کلیسا Ùˆ نظام نوین Ùˆ همچنین مداÙعین Ù…Ùاهیم Øقوق مدرن Ùˆ شهروندی با متعصبان قومگرا (( Ú©Ù‡ Øاضر نیستند شیوهء زندگی خود را تغییر دهند )) وجود دارد، د رگیریهای وسیعی به اشکال مختل٠بوجود Ù…ÛŒ آید Ú©Ù‡ گاه Øتی به جنگهای بزرگ منجر Ù…ÛŒ شود.
تÙکر نوین بورژوائی، Ú©Ù‡ Ù¾ÛŒ ریزی ساختار جدید را، در برقراری Ù…Ùهوم شهروند (( بجای Ù…Ùاهیم قومی Ùˆ مذهبی Ùˆ نژادی Ùˆ زبانی )) در نظام اجتماعی Ùˆ اداری، Ù…ÛŒ داند، طبیعتأ نمی تواند بپذیرد Ú©Ù‡ هر گوشهء ساختار اجتماع، از منظر زبانی Ùˆ Ùرهنگی Ùˆ آموزشی، ساز خود را بزند!!! با چنین از هم گسیختگی Ùˆ تÙرق Ùˆ تمایزی، صد البته سازمان دادن به یک نظام یکسان اقتصادی ØŒ اجتماعی، Ú©Ù‡ اهدا٠واØدی را جستجو کند، امکان ناپذیر است!
با چنین نگرشی است Ú©Ù‡ مقاومتهای ارتجاعی، بخصوص ازجانب مداÙعین صورتبندی گذشته ( Ùئودالیسم ) Ùˆ کلیسا Ùˆ قومگرایان سرکوب شده Ùˆ به همه تÙهیم Ù…ÛŒ شود که؛ جامعه، براساس قانون مشترک Ùˆ همگانی اداره شود Ùˆ بجهت پیشرÙت، نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری، برقرار شود. طبیعتأ ØŒ نه از منظر اقتصادی Ùˆ نه اداری Ùˆ نه Ùرهنگی، این امکان وجود نداشت Ú©Ù‡ به تعداد زبانها Ùˆ گویشهای موجود در هر کشور، Ú©Ù‡ گاهی به صدها مورد Ù…ÛŒ رسید!! نظام آموزشی بوجود آید، بر این اساس، بر این موضوع نیز تواÙÙ‚ وجود داشت Ú©Ù‡ آموزش سراسری، بر مبنای یک زبان مشترک Ùˆ واØد، Ú©Ù‡ از منظر تاریخی Ùˆ Ùرهنگی، مورد قبول همهء شهر وندان است، صورت پذیرد ! Ùˆ در کنار آن، بعنوان ØÙ‚ مدنی Ùˆ شهروندی شهر وندان هر کشور، در صورت تمایل، اقلیتهای زبانی، زبان خود را در کنار زبان مشترک Ùˆ سراسری بیاموزند Ùˆ آنرا ØÙظ کنند.
این تواÙÙ‚ØŒ توانست بر مشکلات بسیاری از منظر تاریخی، غلبه نماید Ùˆ به واØدهای پراکندهء انسانی، Ø´Ú©Ù„ نوین یک جامعهء منسجم Ùˆ مشترک المناÙع را اعطاء کند. نتیجهء چنین نگرشی، همانست Ú©Ù‡ امروز در غرب Ù…ÛŒ بینیم: یعنی جوامعی Ú©Ù‡ با وجود ترکیب جمعیتی، قومی Ùˆ زبانی Ùˆ مذهبی بسیار متÙاوت، هویت ملی واØدی دارند، Ú©Ù‡ تØت عنوان انگلیسی، آمریکائی، آلمانی Ùˆ ... شناخته Ù…ÛŒ شود، نه ژرمن Ùˆ اسلاو Ùˆ انگلوساکسون Ùˆ ... !
در ایران نیز، با اینکه امیرکبیر به این نتیجه رسیده بود Ú©Ù‡ باید بسرعت بسمت ایجاد نظام هماهنگ آموزش، بر مبنای زبان واØد، Øرکت کند Ùˆ Øتی اقداماتی را در این جهت صورت داد، اما تنها پس از وقوع مشروطه بود Ú©Ù‡ با Ø´Ú©Ù„ گیری تجدد، رهبران مشروطه، Ù¾ÛŒ ریزی چنین نظامی را ضروری دانسته، ولی تا زمان رضاخان، بدلیل آشÙتگی سیاسی، نتوانستند آنرا عملی کنند!
Ù¾ÛŒ ریزی نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری، طبیعتأ، همانگونه Ú©Ù‡ پیش تر ذکر شد، Ù…ÛŒ بایست بر مبنای زبان واØد، ملی Ùˆ مشترک باشد، در غیر اینصورت Ù…ÛŒ بایست در هر ده Ùˆ روستا، مدرسه ای Ùˆ دانشگاهی راه انداخت Ú©Ù‡ به زبان اهالی همان روستا Ùˆ ده باشد Ùˆ چنین چیزی نه امکانپذیر بود Ùˆ نه عقلانی، Ùˆ بسیار مسخره Ùˆ اØمقانه بنظر Ù…ÛŒ رسید!
همانطور Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانید Ùˆ پیشتر نیز ذکر شد، ترکیب Ùˆ آمیختگی قومی Ùˆ زبانی در ایران، بسیار وسیعتر Ùˆ عمیق تر از آنستکه بتوان در هیچ نقطه Ø¡ جغراÙیائی آن خط Ú©Ø´ گذاشت Ùˆ مردمانی را متمایز ساخت! بعنوان مثال، ترک زبانان در سراسر ایران پراکنده اند Ùˆ Øداقل نیمی از این جمعیت، دو رگه Ùˆ سه رگه Ùˆ چهار رگه Ùˆ ... هستند، به این Ù…Ùهوم Ú©Ù‡ پدر، مثلا ترک زبان است، مادر، کرد زبان ! Ùˆ مثلا Ùرزندشان با یک عرب ازدواج کرده Ùˆ نوه شان در تهران بدنیا آمده Ùˆ Ùارس زبان است!!! این، Øقیقتی غیر قابل کتمان است Ú©Ù‡ ملت ایران، در گذر از چندهزار سال تاریخ Ùˆ امیختگی قومی Ùˆ زبانی، امروز، تنها Ùˆ تنها هویت ملی دارد Ùˆ نه قومی!! Ùˆ سخن Ú¯Ùتن به هر زبان Ùˆ گویشی، بهیچوجه نمی تواند مبنائی بر تمایزات قومی Ùˆ نژادی قرار گیرد!
از بØØ« خود دور نشویم!
همانگونه Ú©Ù‡ Ú¯Ùتیم، مدیران سیاسی ایران در عصر مشروطه Ùˆ پس از آن، به ضرورت تØول اساسی در ساختار اجتماعی ایران، Ù¾ÛŒ برده بودند Ùˆ سنگ بنای چنین تØولی را، در Ù¾ÛŒ ریزی نظام آموزش نوین Ùˆ ریشه Ú©Ù† کردن بیسوادی Ù…ÛŒ دانستند. آنها باید Ù…ÛŒ توانستند با ایجاد چنین نظامی، بر عقب ماندگی های اجتماعی Ùˆ علمی کشور Ùایق آیند Ùˆ با ایجاد ÙˆØدت ملی Ùˆ استقرار جامعهء نوین، آیندهء کشور را از جهت پیشرÙت، تضمین نمایند. اما در ایران نیز، همانند اروپا Ùˆ غرب، پیشبرد چنین امر بزرگی، آسان نبود!
ازسوئی مذهبیون قشری، با این تصور Ú©Ù‡ استقرار علوم جدید، اعتقادات مذهبی مردم را متزلزل Ù…ÛŒ کند، با برقراری نظام آموزش جدید، مخالÙت Ù…ÛŒ کردند Ùˆ از سوی دیگر، روسها Ùˆ انگلیسها از شمال Ùˆ جنوب، با اهدا٠سیاسی خاص، به تØریکات قومی پرداخته، آتش بیار معرکه بودند. در چنین شرائطی البته، راهی جز اعمال زور وجود نداشت Ùˆ شخصا، اینجانب هم، با همهء مخالÙتی Ú©Ù‡ با شیوهء إعمال Øکومت رضاخان دارم، اگر بجای او بودم، همان راهی را Ù…ÛŒ رÙتم، Ú©Ù‡ او رÙت!
برقراری نظام آموزش سراسری Ùˆ هماهنگ، بر اساس زبان واØد Ùˆ ملی Ùˆ مشترک Ùارسی، Ú©Ù‡ ریشه در تاریخ کهن این سرزمین داشت Ùˆ ملت ایران را چون نخ ØªØ³Ø¨ÛŒØ Ø¨Ù‡Ù… Ù…ÛŒ رساند، یک ضرورت تاریخی بود Ú©Ù‡ هیچ عقل سلیمی نمی توانست آنرا Ù†ÙÛŒ کند!
متاسÙانه امروز Ú©Ù‡ کشور در شرائطی بØرانی قرار دارد، همانند ابتدای قرن گذشته، استعمارگران بسوی ایران هجوم آورده اند! تا بلکه از این خوان نعمت ØŸ! سهم خود ببرند. آنها با تØریک اقلیتهای قومی Ùˆ زبانی کشور، خواهان تغییر نظام آموزشی کشور هستند ! Ùˆ با خاک پاشیدن به چشم مردم ØŒ Ùˆ با مستمسک قرار دادن Øقوق زبانی! ØŒ Ù…ÛŒ خواهند در جهت از هم پاشیدگی باÙت اجتماعی جامعهء ایران Ùˆ تجزیه کشور پیش بروند.
بر تمامی روشنÙکران، اØزاب سیاسی، میهن دوستان Ùˆ ادبا Ùˆ نویسندگان Ùرض است تا Øیله نوین استعمار را اÙشاء Ùˆ از نظام آموزش هماهنگ Ùˆ سراسری، بر اساس زبان مشترک ( Ùارسی ) دÙاع نمایند Ùˆ نشان دهند Ú©Ù‡ وجود چنین نظامی ØŒ بهیچوجه ناÙÛŒ Øقوق اقلیتهای زبانی، در جهت Ùراگیری زبان مادری شان نیست!!! Ùˆ این دو Ù…ÛŒ توانند، بدون هیچ تعارضی در کنار هم وجود داشته Ùˆ به Øیات خود ادامه دهند !
www.maghalatemazdak.blogspot.com
www.farhadeerfani.blogspot.com
www.dastaneerfani.myfablog.ir
20 ، 8، 1386
مردان نوشت