امروز با
شاعر كسي است كه ساخت ذهني اش اسطوره اي باشد
دكتر يدالله موقن
گروه فرهنگي ـ ساير محمدي: «اسطوره دولت»، «فلسفه صورتهاي سمبليك»، «عقلانيت و آزادي» و «زبان، انديشه، فرهنگ» عناوين بخشي از ترجمه هاي يدالله موقن است كه درسالهاي اخير چاپ و منتشر شده است. يدالله موقن متولد ۱۳۲۷ اصفهان در رشته فيزيك از دانشگاه هال فوق ليسانس گرفت و دكتراي تاريخ و فلسفه علم را از دانشگاه ليدز انگلستان.
وي «فلسفه روشنگري» اثر كاسيرر را هفته گذشته با ويراستاري جديد از سوي انتشارات نيلوفر به

بازار فرستاد و «كاركردهال ذهني در جوامع عقب مانده» اثر لوسين لوي برون را نيز در تدارك انتشار دارد.
\ آقاي موقن، آثار فلسفي در جامعه ما مخاطب زيادي ندارد. آيا اين مسأله به تفكر عرفاني و شاعرانه ايرانيان برمي گردد؟ چون مي گويند شعر و عرفان با عقلانيت چندان سازگار نيست.* دقيقاً همين است. لوي برول كه هم اكنون كتاب «كاركردهاي ذهني در جوامع عقب مانده» اش را در دست چاپ دارم، معتقد است كه ذهن انسان ابتدايي، ذهني عرفاني و شاعرانه است. عرفاني را البته به آن معنايي كه ما به طور اخص به كار مي بريم، به كار نمي برد. يعني همه چيز را در هم خلط مي كند. ذهنيت شعري هم يك نوع ذهنيت اسطوره اي است. اصلاً مربوط به عصر اسطوره ـ شعري بشر است. شاعر كسي است كه ساخت ذهني اش اسطوره اي باشد. اگر ذهنيت اش عقلاني باشد گمان نمي كنم بتواند شعر خوب بگويد يا خوب شعر بگويد. طبيعي است در چنين جامعه اي آثار فلسفي خوانندگان اندكي داشته باشد.
\ شما معتقديد كه «فلسفه صورتهاي سمبليك» به نوعي مكمل كتاب «فلسفه روشنگري» و «اسطوره دولت» است. و به نوعي به مقايسه و مقابله انديشه اسطوره اي با انديشه علمي مي پردازند و سكولارشدن انديشه در غرب را بررسي مي كنند و ...
* ببينيد ما وقتي به «انديشه اسطوره اي» مي رسيم بايد ببينيم «انديشه اسطوره اي» چه ساختي دارد. مي دانيم كه كاسيرر چون نوكانتي است، اسطوره را نوعي شيوه شناخت جهان مي داند و هركس كه مي خواهد جهان را بشناسد مجبور است مقولات فضا، زمان، هدف و عليت را به كار ببرد. هم در اسطوره عليت داريم و هم در علم، هم در اسطوره فضا و زمان داريم، هم در علم. تفاوت اينها در اين دو نوع شناخت چه چيز است؟ وقتي به اين پي برديم، مي فهميم فرهنگ ما در مرحله اسطوره اي متوقف شده است و هنوز به مرحله علمي نرسيده است. كاسيرر در مقوله سياست بررسي مي كند چگونه انديشه اسطوره اي سياسي جاي خودش را به انديشه سكولار سياسي مي دهد و اين بحث را در كتاب «اسطوره دولت» دارد. در همان «اسطوره دولت» مطرح مي كند كه اسطوره پنداشته مي شد كه عصرش به پايان رسيده ولي دوباره دارد سربرمي آورد. شايد پست مدرنيسم هم به نوعي همان سربركشيدن اسطوره باشد.