نقش اسطوره وتکنولوژی در ظهور توتالیتاریسم از دیدگاه ارنست کاسیرر(1)
The Role of Myth and Technology in the Rise of Totalitarism
نوشتۀ جان مایکل کرویز ترجمۀ یدالله موقن( شرØÛŒ بر اسطورۀ دولت ارنست کاسیرر)

(Ø¨ØØ±Ø§Ù† در شناخت انسان از من٠خویش)
اسطوره «در زمانهای Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒÂ» Ùˆ در «موقعیت های غیرعادی Ùˆ خطرناک» خود را نشان Ù…ÛŒ دهد. اسطوره در مواقعی Ú©Ù‡ Ø§ØØ³Ø§Ø³ÛŒ شدید ØŒ نیازی مبرم یا خطری عظیم وجود داشته باشد به جامعه رخنه Ù…ÛŒ کند. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ چنین وضعی هنگامی پیش Ù…ÛŒ آید Ú©Ù‡ «نیروهای پیوند دهنده ÛŒ ØÛŒØ§Øª اجتماعی، به هر دلیلی،توان خویش را از دست داده باشند» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÛ€ 408)
هنگامی Ú©Ù‡ به نظر Ù…ÛŒ رسد شیرازه ÛŒ جامعه در ØØ§Ù„ از هم گسیختن است نیاز به وجود یک رهبر ÙØ±Ø§ رسیده است . ÙØ±Ø§Ø®ÙˆØ§Ù†Ø¯Ù† یک رهبر از آرزوی جمعی برای تجدید نظم اجتماعی ناشی Ù…ÛŒ شود. گروهی Ú©Ù‡ بر این آرزوی جمعی Ú†Ù†Ú¯ Ù…ÛŒ اندازند Ù…ÛŒ توانند ØŒ این Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª را به طریقی به کار گیرند Ú©Ù‡ جامعه را دوباره Ù…ØªØØ¯ کنند. «نیروهای پیوند دهنده ÛŒ ØÛŒØ§Øª اجتماعی بشر» ØŒ یعنی «نیروهای عقلانی، اخلاقی Ùˆ هنری» هنگامی قدرت خود را از دست Ù…ÛŒ دهند Ú©Ù‡ اعتقاد به آنها سست شده باشد.
اختصارات ØØ±ÙˆÙ انگلیسی آمده در متن، نام کتابهای زیر به قلم کاسیررند:
D Descartes : Lehre – personlichkeit – Wirkung . Stockholm : Berman-fischer verlag 1939
EM An Essay on Man . New Haven : Yale University Press, 1944.
KW Zur Logik der Kulturwissenschaften [1942]. Reprint . Darmstadt : Wissenschaftliche Buchgesellschaft , 1961.
MS The Myth of the state . New Haven : Yale University Press, 1946.
PK The Problem of knowledge : Philosophy , History , Scienec since Hegel. Translated by William H. Woglom and Charles W. Hendel . New Haven : Yale University Press , 1950.
PsF Philosophie der symbolischen Formen [1923 – 29]. Reprint . 3. Vols . Vol . 1 , Die Sprache ; Vol. 2 , Das mythische Denken ; Vol . 3 , Die Phanomenologie der Erkenntnis. Darmstadt : Wissenschaflishche Buchgesellschaft , 1964.
PSF The Philosophy of Symbolic Forms [PsF , 1923 – 1929 ] . Translated by Ralph Manheim . 3 vols . Vol . 1 , Language ; Vol . 2 , Mythical Thought ; Vol. 3 , The Phenomenology of Knowledge . New Haven : Yale University Press , 1953 – 57.
SMC Symbol , Myth , and Culture : Essays and Lectures of Ernst Cassirer , 1935 – 1945. Edited by Donald Philip Verene. New Haven : Yale University Press, 1979.
STS Symbol , Technik , sprache : Aufsaze aus den Jahren 1927 – 1933 . Edited by Ernst Wolfgang Orth and John Michael Krois . Hamburg : Felix Meiner Verlage 1985.
ارنست کاسیرر: ÙلسÙÛ€ روشنگری ترجمۀ یدالله موقن (تهران،انتشارات Ù†ÛŒÙ„ÙˆÙØ±ØŒ چاپ اول 1370 چاپ دوم 1382).
ارنست کاسیرر:اسطورۀ دولت ترجمۀ یدالله موقن (تهران،انتشارات هرمس،چاپ اول 1377 ، چاپ دوم 1382).
ارنست کاسیرر :ÙلسÙÛ€ صورتهای سمبلیک:اندیشۀ اسطوره ای ترجمۀ یدالله موقن (تهران، انتشارات هرمس،چاپ اول( 1378 ).
نقش اسطوره وتکنولوژی در ظهور توتالیتاریسم از دیدگاه ارنست کاسیرر (1)
The Role of Myth and Technology in the Rise of Totalitarism
نوشتۀ مایکل کرویز ترجمۀ یدالله موقن( شرØÛŒ بر اسطورۀ دولت ارنست کاسیرر)
(Ø¨ØØ±Ø§Ù† در شناخت انسان از من٠خویش)
اسطوره «در زمانهای Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒÂ» Ùˆ در «موقعیت های غیرعادی Ùˆ خطرناک» خود را نشان Ù…ÛŒ دهد. اسطوره در مواقعی Ú©Ù‡ Ø§ØØ³Ø§Ø³ÛŒ شدید ØŒ نیازی مبرم یا خطری عظیم وجود داشته باشد به جامعه رخنه Ù…ÛŒ کند. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ چنین وضعی هنگامی پیش Ù…ÛŒ آید Ú©Ù‡ «نیروهای پیوند دهندۀ ØÛŒØ§Øª اجتماعی، به هر دلیلی،توان خویش را از دست داده باشند» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÛ€ 408)
هنگامی Ú©Ù‡ به نظر Ù…ÛŒ رسد شیرازه ÛŒ جامعه در ØØ§Ù„ از هم گسیختن است نیاز به وجود یک رهبر ÙØ±Ø§ رسیده است . ÙØ±Ø§Ø®ÙˆØ§Ù†Ø¯Ù† یک رهبر از آرزوی جمعی برای تجدید نظم اجتماعی ناشی Ù…ÛŒ شود. گروهی Ú©Ù‡ بر این آرزوی جمعی Ú†Ù†Ú¯ Ù…ÛŒ اندازند Ù…ÛŒ توانند ØŒ این Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª را به طریقی به کار گیرند Ú©Ù‡ جامعه را دوباره Ù…ØªØØ¯ کنند. «نیروهای پیوند دهنده ÛŒ ØÛŒØ§Øª اجتماعی بشر» ØŒ یعنی «نیروهای عقلانی، اخلاقی Ùˆ هنری» هنگامی قدرت خود را از دست Ù…ÛŒ دهند Ú©Ù‡ اعتقاد به آنها سست شده باشد.
هنگامی Ú©Ù‡ اعتقاد به این نیروها، هر Ú†Ù‡ Ù…ÛŒ خواهند باشند ØŒ نقصان یابد نتیجه اش از میان Ø±ÙØªÙ† اعتماد به Ù†ÙØ³ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ خواهد بود Ú©Ù‡ این نیز به نوبه ÛŒ خود به Ø§ØØ³Ø§Ø³ زبونی Ùˆ ناتوانی Ù…ÛŒ انجامد Ùˆ همین Ø§ØØ³Ø§Ø³ زبونی Ùˆ ناتوانی علت عمومی روی آوردن به اندیشه ÛŒ اسطوره ای است. اسطوره نیروهایی را تصویر Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ از نیروهایی Ú©Ù‡ بشر را تهدید Ù…ÛŒ نمایند قویترند Ùˆ بنابراین Ù…ÛŒ توانند انسان را در پناه خود گیرند Ùˆ از او Ù…ØØ§Ùظت کنند.
Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒ Ú©Ù‡ کاسیرر در ÙØµÙ„ نخست کتاب خود: رساله ای درباره ÛŒ بشر مورد Ø¨ØØ« قرار Ù…ÛŒ دهد Ø¨ØØ±Ø§Ù† سیاسی نیست ØŒ یا لااقل مستقیماً به سیاست ارتباط نمی یابد. این Ø¨ØØ±Ø§Ù† ØŒØ¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒ در اندیشه است. Ùهم بشر از خود، از آغاز پیدایش علم مدرن ØŒ به تدریج دچار تغییری ÙØ²Ø§ÛŒÙ†Ø¯Ù‡ شده است.
گامهایی Ú©Ù‡ در جهت این تغییر برداشته شده کاملاً شناخته شده اند. کاسیرر ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ چگونه برداشتهای مسیØÛŒ Ùˆ ÙلسÙÛŒ در مورد مشیت الهی Ú©Ù‡ بر جهان Ùˆ بر سرنوشت بشر ØØ§Ú©Ù… است با کیهان شناسی جدید کوپرنیکوس در تقابل قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است. زیرا طبق کیهان شناسی اخیر، بشر دیگر مرکز کائنات شناخته نمی شود.
علم به تدریج Ù…Ùهوم «غایات » را در طبیعت مردود دانست . زیست شناسی پست – دارونیسم سرانجام معتقد شد Ú©Ù‡ ØØªÛŒ وجود بشر نمی تواند چیزی بیش از امری تصادÙÛŒ باشد.
کاسیرر Ù…ÛŒ گوید «متÙکران دوران مدرن معتقدند Ú©Ù‡ پس از تلاشهای بی شمار Ùˆ بی ØØ§ØµÙ„٠زمانهای گذشته سرانجام آنان به طور قطع موÙÙ‚ شده اند Ú©Ù‡ ØÛŒØ§Øª ارگانیک را به منزله ÛŒ ÙØ±Ø§ÙˆØ¯Ù‡ ÛŒ Ù…ØØ¶ ØªØµØ§Ø¯Ù ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¯Ù‡Ù†Ø¯Â» (درباره ÛŒ زیست شناسی EM , 19 ; CF. PK ) .
اما Ø¨ØØ±Ø§Ù† واقعی در شناخت بشر از خود٠خویش وقتی سر بر کشید Ú©Ù‡ این موضوع کش٠شد Ú©Ù‡ دیگر هیچ شیوه ÛŒ بامعنایی برای پاسخ دادن به پرسش مربوط به سرشت بشر وجود ندارد. در این مورد امروز با آن چیزی روبرو هستیم Ú©Ù‡ کاسیرر آن را Â«Ø¢Ø´ÙØªÚ¯ÛŒ کامل اندیشه» Ù…ÛŒ نامد (EM , 21) . در میان ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù† معاصر نظرات Ùˆ ارزیابیهای مختلÙÛŒ درباره ÛŒ زندگی انسان وجود دارد ØŒ اما معیاری Ú©Ù‡ مورد قبول عموم باشد Ùˆ بتوان با آن این نظرات را سنجید وجود ندارد.
ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù† ØŒ روان شناسان ØŒ متکلمان ØŒ جامعه شناسان Ùˆ دیگر متخصصان هم در میان خودشان Ùˆ هم با دیگران بر سر این موضوع Ú©Ù‡ سرشت بشر چیست اختلا٠نظر دارند. ØØªÛŒ دیگر روشی برای Ø·Ø±Ø Ø§ÛŒÙ† پرسش وجود ندارد Ú©Ù‡ مورد پذیرش همه باشد . بشر چیست؟ کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ این Ùقط موضوعی تئوریک نیست بلکه «تهدیدی جدی به Ú©Ù„ ØÛŒØ§Øª اخلاقی Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ÛŒ ما است (EM , 22) . زیرا «هر Ø¨ØØ±Ø§Ù† عظیمی در اندیشه های بشر معمولاً با Ø¨ØØ±Ø§Ù† عمیقی در سلوک اخلاقی Ùˆ اجتماعی او همراه است (SMC , 22) . Ø¨ØØ±Ø§Ù† در شناخت بشر از خود٠خویش «مسئله ای عینی نیست Ú©Ù‡ راه ØÙ„ درستی بطلبد این Ø¨ØØ±Ø§Ù† به معنی از دست Ø±ÙØªÙ† هویت شخص سوال کننده است . این Ø¨ØØ±Ø§Ù† یابه از دست Ø±ÙØªÙ† اعتماد به Ù†ÙØ³ یا برعکس، به اعتماد بیش از ØØ¯ به خود داشتن Ù…ÛŒ انجامد Ú©Ù‡ ناشی از Ùقدان بینش مثبتی از بشر است بینشی Ú©Ù‡ بتواند معیاری برای کردار بشر قرار گیرد. این نظر Ú©Ù‡ ذات بشر باید «خود را بسازد» اندیشۀ Ù…ØÙˆØ±ÛŒ ÙلسÙÙ‡ ÛŒ اومانیسم ] = انسان گرا[ Ùˆ بر نهاد اساسی انسان شناسی ÙلسÙÛŒ معاصر است. اما این بر نهاد پوچ Ùˆ ÙØ§Ù‚د Ù…ØØªÙˆØ§ خواهد بود مگر این Ú©Ù‡ وظیÙÙ‡ یا هدÙÛŒ مشترک وجود داشته باشد Ú©Ù‡ بشر برای نیل به آن تلاش ورزد. Â«Ø¢Ø´ÙØªÚ¯ÛŒ Ùکری» در مورد سرشت بشر این خطر را در بردارد Ú©Ù‡ به هرج Ùˆ مرج در Ø±ÙØªØ§Ø± Ùˆ کردار بشر بینجامد.
کاسیرر در پیش Ú¯ÙØªØ§Ø± کتاب خود: ÙلسÙÙ‡ ÛŒ روشنگری خواهان بازگشت به Ø±ÙˆØ ØŒ اگر نه به نص Ùˆ Ù„ÙØ¸ØŒ اندیشه قرن هجدهم Ù…ÛŒ شود او پیشنهاد Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ عصر کنونی ØŒ خود را در «آئینه ÛŒ صا٠و Ø´ÙØ§Ùی» Ú©Ù‡ عصر روشنگری عرضه کرده است ببیند Ùˆ از تهور آن عصر Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ کوشید از طریق اندیشه ÛŒ عقلانی زندگی را Ø´Ú©Ù„ Ùˆ ÙØ±Ù… ببخشد سرمشق بگیرد. (ÙلسÙÙ‡ ÛŒ روشنگری ترجمۀ یدالله موقن ØŒ ØµÙØØ§Øª 46 – 50). با توجه به وضع آلمان به هنگام انتشار کتاب٠ÙلسÙÙ‡ ÛŒ روشنگری (1932) درخواست کاسیرر قابل درک است . اما این درخواست در ضمن نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ کاسیرر هنوز عمق Ø¨ØØ±Ø§Ù† شناخت انسان از خود خویش را درک نکرده بود. زیرا این Ø¨ØØ±Ø§Ù† Ùقط Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒ در تÙکر نبود ] آن چنان Ú©Ù‡ کاسیرر در آن موقع Ù…ÛŒ پنداشت[ بلکه Ø¨ØØ±Ø§Ù† در Ø§ØØ³Ø§Ø³ Ùˆ ØØ³ کردن من٠خویش نیز بود. جایگاه این Ø¨ØØ±Ø§Ù† در هوش نبود بلکه در لایه ÛŒ عمیق تری بود Ú©Ù‡ کاسیرر بعداً درباره اش Ú¯ÙØª «این لایه تا عمق زیادی پایین Ù…ÛŒ رود » (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ 473) یعنی لایه ای Ú©Ù‡ جایگاه Ø§ØØ³Ø§Ø³ÛŒ است Ú©Ù‡ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ بشر از هد٠خود در زندگی دارند یا ندارند.
هنگامی Ú©Ù‡ کاسیرر اسطوره ÛŒ دولت را نوشت جنگ جهانی دوم تقریباً به پایان رسیده بود. بیشتر بخشهای اروپا ویران شده Ùˆ میلیونها Ù†ÙØ± جان باخته بودند. اکنون کاسیرر در این مصائب چیزی بیش از یک تراژدی عظیم سیاسی را Ù…ÛŒ دید. او ناسیونال سوسیالیستها را چیزی بیش از تبلیغات Ú†ÛŒ های موÙÙ‚ Ù…ÛŒ شناخت Ùˆ رایش سوم را چیزی بیش از رژیمی Ø³ÙØ§Ú© Ùˆ بیرØÙ… Ù…ÛŒ دانست.
از نظر کاسیرر وقایعی Ú©Ù‡ به جنگ جهانی دوم انجامید Ùˆ طریقی Ú©Ù‡ این نبرد انجام Ú¯Ø±ÙØª Ùˆ همه ÛŒ امکاناتی Ú©Ù‡ در راه جنگ بسیج شدند Ùˆ به کار Ø±ÙØªÙ†Ø¯ اهمیتی پایدار دارند Ú©Ù‡ بایستی زمانی طولانی پس از شکست نازیها Ùˆ پایان جنگ، مورد بررسی قرار گیرند.
کاسیرر در سال 1935 پس از سخنرانی خود به مناسبت ورود به دانشگاه یوته بوری Goteburg دلایل خود در مورد ØÙ‚ سلب ناشدنی بشر از «شخصیت» خویش را پروراند، هیچ کس ØÙ‚ ندارد Ú©Ù‡ استقلال شخص دیگری را انکار کند Ùˆ آزادی او را در اندیشیدن Ùˆ تصمیم گیری از او سلب کند. این ØÙ‚ ØŒ مستلزم داشتن مسئولیت ÙØ±Ø¯ÛŒ Ùˆ وظای٠شخصی است. در رایش سوم چیزی Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ø§ÙØªØ§Ø¯ Ú©Ù‡ کاسیرر آن را قبلاً در نظر Ù†Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ بود. اقشار مختل٠مردم ØŒ Ú†Ù‡ ÙØ±Ù‡ÛŒØ®ØªÙ‡ ØŒ Ú†Ù‡ ØºÛŒØ±ÙØ±Ù‡ÛŒØ®ØªÙ‡ØŒ Ú†Ù‡ پیر ØŒ Ú†Ù‡ جوان از ارزشهای ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ عقلانی لیبرالی دوری Ù…ÛŒ جستند Ùˆ سر سپرده ÛŒ ایدئولوژی ناسیونالیستی Ùˆ نژادپرستانه Ù…ÛŒ شدند Ùˆ با این کار داوطلبانه ÙØ±Ø¯ÛŒØª خویش را قربانی Ù…ÛŒ کردند Ùˆ کورکورانه از آنچه به آنها Ú¯ÙØªÙ‡ Ù…ÛŒ شد اطاعت Ù…ÛŒ کردند. این جمله Ú©Ù‡ «من Ùقط از دستورات اطاعت Ù…ÛŒ کردم» به جای قبول مسئولیت شخصی بر زبان ها جاری Ù…ÛŒ شد. جای مسئولیت شخصی را ایقان به مرجعیت رهبر Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ بود.
چنین وضعی برای کاسیرر شوک آور بود. او عقیده داشت Ú©Ù‡ این وضع عواقب وخیمی در بر دارد. کاسیرر در سال 1945 در کتاب خود: اسطوره ÛŒ دولت واکنش خود را نسبت به وضع یاد شده چنین تبیین Ù…ÛŒ کند « از میان همه ÛŒ تجربه های اندوه بار دوازده ساله ÛŒ اخیر، تجربه ÛŒ همرنگ شدن با Ù…ØÛŒØ· ØŒ شاید از دیگر تجربه ها ناگوارتر بوده است. این تجربه را Ù…ÛŒ توان با تجربه ÛŒ اودیسه در جزیره ÛŒ سیرسه Circe مقایسه کرد. اما این تجربه ØØªÛŒ از تجربه ÛŒ اودیسه نیز ناگوارتر است. زیرا سیرسه ØŒ دوستان Ùˆ همراهان اودیسه را به Ø´Ú©Ù„ جانوران گوناگون درآورده بود، اما در این زمان، این مردان ÙØ±Ù‡ÛŒØ®ØªÙ‡ Ùˆ هوشمند Ùˆ شری٠و صدیق اند Ú©Ù‡ به طور ناگهانی عالی ترین امتیاز انسانی خود را ترک Ù…ÛŒ کنند Ùˆ نمی خواهند Ú©Ù‡ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ÛŒ آزاد Ùˆ متشخص باشند. ] ...[ در ØÛŒØ§Øª سیاسی روش های اختناق Ùˆ سرکوب همواره به کار Ù…ÛŒ Ø±ÙØªÙ‡ اند . ] ...[ اما اکنون اسطوره های سیاسی جدید به شیوه ای کاملاً Ù…ØªÙØ§ÙˆØª عمل Ù…ÛŒ کنند. آنها با درخواست انجام برخی اعمال یا نهی بعضی Ø±ÙØªØ§Ø±Ù‡Ø§ کار را شروع نمی نمایند. آنها Ù…ÛŒ خواهند مردمان را دگرگون کنند تا بتوانند آنان را زیر ÙØ±Ù…ان Ùˆ ØªØØª کنترل خود داشته باشند. اسطوره های سیاسی همچون ماری عمل Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ قربانی خود را پیش از ØÙ…له Ùلج Ù…ÛŒ کند. مردمان قربانی اسطوره های سیاسی Ù…ÛŒ شوند بی آنکه در برابر آن ها مقاومتی جدی نشان دهند. آنها پیش از آن Ú©Ù‡ دریابند واقعاً Ú†Ù‡ Ø§ØªÙØ§Ù‚ÛŒ Ø§ÙØªØ§Ø¯Ù‡ است مغلوب Ùˆ منقاد شده اند» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØØ§Øª 415 – 416)
ناسیونال سیوسیالیستها ÙÙ† نیرومندی کش٠کرده بودند Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ توانست همه مردم را به زیر ÙØ±Ù…ان درآورد هیچ کس آمادگی رویارویی با چنین چیزی را نداشت . این Ùن، Ø³Ù„Ø§Ø Ù…Ø·ÛŒØ¹ Ùˆ منقاد کردن مردم بود . اگر این تکنیک (یا ÙÙ†) را «تبلیغات» بخوانیم جنبه اصلی Ùˆ مهم آن را در نظر Ù†Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ ایم این تکنیک چیزی بیش از تبلیغات بود.
ناسیونال سوسیالیستها کش٠کردند Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ توان سرچشمۀ تÙکر انتقادی را در ذهن ÙØ±Ø¯ خشکاند. آنها کش٠کردند Ú©Ù‡ چگونه نوعی آگاهی اسطوره ای را با وسایل ÙÙ†ÛŒ بوجود آورند Ùˆ از این طریق توانستند «مردمان را به گونه ای تغییر دهند» Ú©Ù‡ شخصیت ÙØ±Ø¯ مطیع Ùˆ منقاد ÙØ±Ù…ان شخص دیگری شود .یکی از مقامات مهم در رایش سوم به نام آلبرت شپیر Albert Speer Ú©Ù‡ برنامه های بزرگ معماری Ùˆ ÙÙ†ÛŒ هیتلر Ùˆ نیز گردهمایی های مشهور نورنبرگ را سازماندهی کرده بود در زندان کتاب اسطوره ÛŒ دولت کاسیرر را خواند Ùˆ وقتی به قطعه ÛŒ یاد شده رسید Ú¯ÙØª Ú©Ù‡ کاسیرر در این عبارات بر بزرگترین معضلی Ú©Ù‡ رژیم نازی به وجود آورد انگشت گذاشته است یعنی از میان بردن ØØ³ مسئولیت شخصی.1
کاسیرر در کناب اسطوره ÛŒ دولت تاکید Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ ÙلسÙÙ‡ برای بررسی اسطوره های سیاسی آمادگی نداشت . او دربارۀ نیروی اندیشه ÛŒ اسطوره ای قضاوتی Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ شایسته است نظر هر خواننده ÛŒ علاقمند به مسائل ÙلسÙÛŒ را به خود معطو٠دارد؛ زیرا این قضاوت به پاشنه ÛŒ پای ÙلسÙÛŒ آشیل اشاره Ù…ÛŒ کند ØŒ مکانی Ú©Ù‡ در آنجا Ø§ÙØ¹ÛŒÙ اسطوره همیشه Ù…ÛŒ تواند بگزد Ùˆ همیشه نیز پیروز شود. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید «اسطوره از Ù„ØØ§Ø¸ÛŒ آسیب ناپذیر است استدلال های عقلی بر آن بی اثرند» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ 8 – 427) .
Ù…ØØ§Ù„ است Ú©Ù‡ بتوان با کسی Ú©Ù‡ مسخر اعتقادات اسطوره ای شده است Ø¨ØØ« استدلالی کرد. مگر ÙلسÙÙ‡ چیزی بیش از استدلال عقلی است؟ این Ú¯ÙØªÙ‡ ÛŒ کاسیرر باید مورد توجه هر منتقد ÙلسÙÛŒ کتاب اسطوره ÛŒ دولت قرار گیرد. اما هیچ منتقد ÙلسÙÛŒ ØØªÛŒ اشاره ای هم به آن نکرده است.2 در واقع کتاب اسطوره ÛŒ دولت از زمان انتشارش کمتر مورد توجه ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù† ØØ±ÙÙ‡ ای قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است.3
ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù† تمایلی به بررسی اسطوره ندارند. این نکته ای بود Ú©Ù‡ نلسون گودمن اظهار داشت. او Ú¯ÙØª Ú©Ù‡ نمی تواند سخنان کاسیرر را در مورد اسطوره درک کند. از دیدگاه ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù†ØŒ اسطوره موضوع بسیار مبهم Ùˆ تاریکی است. اما کاسیرر معتقد بود Ú©Ù‡ ÙلسÙÛ€ تئوریک با نادیده Ú¯Ø±ÙØªÙ† اسطوره از درک زبان ØŒ شناخت شناسی Ùˆ تØÙˆÙ„ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ØŒ قاصر خواهد بود. ولی در ØÙˆØ²Ù‡ ÛŒ اخلاق Ùˆ ÙلسÙÙ‡ ÛŒ اجتماعی Ùˆ سیاسی آشنا نبودن با کارکردهای اندیشه ÛŒ اسطوره ای ØµØ±ÙØ§Ù‹ نقصی تئوریک نیست بلکه ÙلسÙÙ‡ را در وضعیتی قرار Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ دیگر نمی تواند وظیÙÙ‡ اش را انجام دهد. ÙلسÙÙ‡ با نادیده Ú¯Ø±ÙØªÙ† نقش اجتماعی اندیشه ÛŒ اسطوره ای Ùˆ قدرت آن ØŒ ØµØ±ÙØ§Ù‹ در ÙØ¶Ø§ÛŒ Ù„Ø·ÛŒÙ Ø¨ØØ« آکادمیک ØØ±Ú©Øª خواهد کرد Ùˆ نمی تواند با عمیق ترین نیروها در ØÛŒØ§Øª سیاسی ارتباط برقرار نماید یا ØØªÛŒ آنها را درک کند.
کاسیرر درباره ÛŒ معضلات سیاسی خاصی Ú©Ù‡ بر جمهوری Ùˆ ایمار اثر داشتند مطلب زیادی نمی گوید ØŒ معضلاتی مانند غرامت جنگی Ú©Ù‡ طبق معاهدۀ ورسای، آلمان ناگزیر از پرداخت آن بود. تورم مخرب 1923 Ùˆ Ø¨ØØ±Ø§Ù† اقتصادی جهان در اواخر دهه ÛŒ 1920 Ùˆ اوایل دهه ÛŒ 1930 ØŒ نقایص قانون اساسی آلمان Ú©Ù‡ سبب Ù…ÛŒ شد دهها ØØ²Ø¨ سیاسی در پارلمان کرسی به دست آورند Ùˆ این نیز به نوبه خود روند تصمیم گیری ] Ùˆ تصویب لوایØ[ را با بن بست روبرو Ù…ÛŒ کرد. Ø´Ú©Ù„ گیری ائتلاÙهای سیاسی نیز روز به روز دشوارتر Ù…ÛŒ شد Ùˆ رأی دهندگان آلمانی هم هر Ú†Ù‡ بیشتر به Ø§ØØ²Ø§Ø¨ Ø§ÙØ±Ø§Ø·ÛŒ رأی Ù…ÛŒ دادند تا آن Ú©Ù‡ سرانجام دشمنان جمهوری بر آن ØØ§Ú©Ù… شدند.
کاسیرر در سال 1944 نوشت «بی Ø´Ú© شرایط اقتصادی در تØÙˆÙ„ Ùˆ رشد سریع نهضت ناسیونال سوسیالیست سهم زیادی داشته اند.
اما عمیق ترین Ùˆ موثرترین علل ] پیروزی ناسیونال سوسیالیستها[ را نباید در Ø¨ØØ±Ø§Ù† اقتصادی ای جستجو کرد Ú©Ù‡ گریبان آلمان را Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ بود» (SMC , 236) . ناسیونال سوسیالیستها مسائل Ùˆ مشکلات اقتصادی را خارج از چارچوب Ø¨ØØ«ØŒ تواÙÙ‚ Ùˆ تصمیم گیری های عملی قرار Ù…ÛŒ دادند Ùˆ آنها را به طور اسطوره ای یعنی به منزله ÛŒ نبردی بزرگ نمایش Ù…ÛŒ دادند. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ رهبران سیاسی جمهوری Ùˆ ایمار «در قالب Ø§ØµØ·Ù„Ø§ØØ§Øª اقتصادی Ù…ÛŒ اندیشیدند Ùˆ سخن Ù…ÛŒ Ú¯ÙØªÙ†Ø¯ Ùˆ معتقد بودند Ú©Ù‡ اقتصاد سرچشمه ÛŒ اصلی ØÛŒØ§Øª سیاسی Ùˆ ØÙ„ال همه ÛŒ معضلات اجتماعی است» (SMC , 236) .
شیوه های تÙکر تجربی Ùˆ سنجشگرانۀ رهبران جمهوری Ùˆ ایمار نمی گذاشت Ú©Ù‡ به اهمیت این ØÙ‚یقت Ù¾ÛŒ ببرند Ú©Ù‡ آنان Ùˆ ناسیونال سوسیالیستها به زبان ÙˆØ§ØØ¯ÛŒ سخن نمی Ú¯ÙØªÙ†Ø¯. اما ناسیونال سوسیالیستها Ø¨Ø±Ø®Ù„Ø§Ù Ø§ØØ²Ø§Ø¨ دموکراتیک توانستند اعتماد مردم را جلب کنند. کاسیرر معتقد است Ú©Ù‡ علتش این بود Ú©Ù‡ ناسیونال سوسیالیستها چیز تازه ای Ø¢ÙØ±ÛŒØ¯Ù†Ø¯ Ú©Ù‡ موجب پیروزی آنان در انتخابات Ùˆ پس از آن شد: «ابداع ابزار تکنیکی جدید ØŒ یعنی تکنیک اسطوره های سیاسی Ùˆ به کارگیری ماهرانه ÛŒ آن بود Ú©Ù‡ پیروزی جنبش ناسیونال سوسیالیست را در آلمان ÙØ±Ø§Ù‡Ù… آورد» (SMC , 236).
این بینش خصوصیت پس نگری به وقایع را دارد. کاسیرر در آغاز امیدوار بود Ú©Ù‡ اومانیسم لیبرال Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ عقلانی نیروهای خود را بسیج کرده بتوانند نیروهای غیرعقلانی Ú©Ù‡ کنترل Ø¨ØØ« سیاسی را در جمهوری Ùˆ ایمار به دست Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ بودند پس برانند. کاسیرر مانند توماس مان Ù…ÛŒ کوشید Ú©Ù‡ با اتکای به خرد Ùˆ با استدلال نشان دهد Ú©Ù‡ جمهوری Ùˆ ایمار بر ایده های لایب نیتس ØŒ ول٠و کانت متکی است Ùˆ بنابراین ÙØ±Ø²Ù†Ø¯ ÙلسÙÙ‡ ÛŒ آلمانی است Ùˆ چیزی «غیرآلمانی» در آن نیست Ùˆ از این طریق جمهوری Ùˆ ایمار را برای عموم Ù¾Ø°ÛŒØ±ÙØªÙ†ÛŒ کند. توماس مان نیز نظیر همین دلایل را ارایه Ù…ÛŒ داد وایدۀ جمهوری را به ایده ÛŒ انسان گرایانه Humanitat در کلاسیسم آلمان Ù¾ÛŒ گیری Ù…ÛŒ کرد.4
اما با اید ئولوژی غیرعقلانی Ú©Ù‡ تعداد کثیری از Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ را به خشونت های خیابانی Ù…ÛŒ کشاند نمی شد با سیاستی برخورد کرد Ú©Ù‡ Ø´Ú©Ù„ عقلانی داشت Ùˆ متعهد بود Ú©Ù‡ به قول توماس مان «خواست های مدنی برای خوشبختی مانند : آزادی ØŒ عقلانیت Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯Â» را تامین کند.5
ØÛŒØ±Øª کاسیرر در مورد توÙیق ناسیونال سوسیالیستها به این علت نبود Ú©Ù‡ در قرن بیستم روشن اندیش رژیمی سرکوب گر امکان استقرار Ùˆ مقبولیت عمومی Ù…ÛŒ ÛŒØ§ÙØª ØŒ بلکه Ø´Ú¯ÙØªÛŒ او از به کارگیری موÙقیت آمیز تکنیک اسطوره بود. کاسیرر استدلال Ù…ÛŒ کرد Ú©Ù‡ این کاری کاملاً جدید در تاریخ سیاست بود. زیرا تکنیک اسطوره سازی به تکنولوژی مدرن نیاز داشت Ùˆ متکی بدان بود Ùˆ به ویژه به تکنولوژی در قلمرو Ùˆ وسایل ارتباط جمعی. اما این تکنیک بیش از هر چیز به این علت جدید بود چون وسایل مدرن ارتباط جمعی مانند رادیو، Ùیلم Ùˆ مجلات تصویری را به کار Ù…ÛŒ Ú¯Ø±ÙØª تا تکنیک جدید یعنی تکنیک اسطوره سازی را به منزله ÛŒ ابزاری برای کنترل اندیشه ایجاد کند. «تØÙˆÙ„ ÙÙ† اسطوره سازی برای قرن ما ØŒ یعنی عصر تکنولوژی، ذخیره شده بود. از این پس Ù…ÛŒ توان اسطوره ها را به همان معنا Ùˆ بنابر همان روش هایی ساخت Ú©Ù‡ Ø³Ù„Ø§Ø Ù‡Ø§ÛŒ مدرن مانند مسلسل Ùˆ هواپیما را Ù…ÛŒ سازند. ÙÙ† اسطوره سازی چیز تازه ای است ØŒ چیزی Ú©Ù‡ اهمیت ØÛŒØ§ØªÛŒ دارد Ùˆ تمامی Ø´Ú©Ù„ ØÛŒØ§Øª اجتماعی ما را دگرگون کرده است» (اسطوره ÛŒ دولت ØŒ ØµÙØÙ‡ 411).
تکنیک اسطوره
ØÚ©ÙˆÙ…ت توتالیتر را با قدرتی Ú©Ù‡ بر زندگی Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ دارد مشخص Ù…ÛŒ کنند. بدین معنی Ú©Ù‡ قدرت طلبی ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ مداخله ÛŒ آن در امور خصوصی Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ ØØ¯ Ùˆ ØØµØ±ÛŒ نمی شناسد. با تصویب قانون اختیارات تام Ermachtigungsgesetz مصوب 24 مارس 1933 اختیار قانون گذاری از قوه ÛŒ مقننه به شخص رهبر ] = هیتلر[ انتقال ÛŒØ§ÙØª Ùˆ اعلام شد Ú©Ù‡ او مرجع Ùˆ ØÙŽÚ©ÙŽÙ… نهایی در ØÚ©ÙˆÙ…ت آلمان است. نه پارلمان منØÙ„ شد Ùˆ نه قانون اساسی به ØØ§Ù„ تعلیق درآمد بلکه این دو دیگر عواملی مؤثر در ØÚ©ÙˆÙ…ت نبودند.
رهبر، دولت بود. دولت دیگر مشروعیت خود را از این Ú©Ù‡ دولتی مبتنی بر قانون است به دست نمی آورد ØŒ بلکه در واقعیت ØŒ قانون آن چیزی بود Ú©Ù‡ در خدمت اراده ÛŒ رهبر قرار داشت ØŒ رهبری Ú©Ù‡ Ùوق قانون بود.
چنین دولت توتالیتری دیگر مشروعیت خود را از قانون کسب نمی کرد بلکه مشروعیتش را از اسطوره Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØª Ù…ÛŒ داشت.
بر جوامع ابتدایی٠اسطوره ای( mythic society) قانون ØÚ©ÙˆÙ…ت نمی کند بلکه رسوم ØŒ تابوها Ùˆ اعتقادات قبیله ای Ùˆ ایمان به ØÚ©Ù…ت Ùˆ دانایی کسانی Ú©Ù‡ قدرت غیبت گویی دارند ØØ§Ú©Ù… است.
در جامعه ÛŒ ابتدایی٠اسطوره ای هر کس «جا Ùˆ منزلت خود را Ù…ÛŒ شناسد» Ùˆ هر کس Ú©Ù‡ از شناختن جای خویش سرباز زند تهدیدی به جماعت به شمار Ù…ÛŒ آید. چنانچه بگوییم Ú©Ù‡ در جوامع ابتدایی Ø¨ØØ« آزاد به عنوان Ù…ØÙ…Ù„ÛŒ برای برخورد آرا Ùˆ اندیشه های سیاسی مختل٠سرکوب Ù…ÛŒ شود سخنی بی جا Ú¯ÙØªÙ‡ ایم. چون در این جوامع Ø¨ØØ« آزاد امری شناخته شده ای نیست Ùˆ جای برجسته ای در ØÛŒØ§Øª اجتماعی ندارد. بنابراین سرکوبی Ø¨ØØ« آزاد چیز تازه ای در سیاست نیست؛ اما این سرکوبی در ØÚ©ÙˆÙ…ت توتالیتر Ø´Ú©Ù„ جدیدی پیدا Ù…ÛŒ کند. در زمان رایش سوم انتقاد چنان بی اثر شده بود Ú©Ù‡ اگر کسی ØØ§Ø¶Ø± به همکاری با ØÚ©ÙˆÙ…ت نبود یا Ù…ÛŒ بایست آلمان را ترک کند یا به نوعی کناره گیری کند Ùˆ «به درون مهاجرت» نماید ØŒ این وضع ØµØ±ÙØ§Ù‹ به خاطر به کارگیری غیرعادی سرکوب به وجود نیامده بود بلکه هم چنین بر اثر ØÙ…ایت توده ÛŒ مردم از ØÚ©ÙˆÙ…ت توتالیتر بود.
آمادگی مردم برای اطاعت از ÙØ±Ù…انها Ùˆ دستورات دولت بود Ú©Ù‡ به رایش سوم نیرو Ù…ÛŒ بخشید. سرچشمه ÛŒ پای بندی به ÙØ±Ù…انبرداری از دولت در Ù…ØØªÙˆØ§ÛŒ ایده ئولوژی ناسیونال سوسیالیست قرار نداشت؛ زیرا عقایدی Ú©Ù‡ نازیها تبلیغ Ù…ÛŒ کردند، در مقام اندیشه ها ØŒ نه جدید بودند Ùˆ نه عقلانی. کامیابی اید ئولوژی نازی ها بدین علت بود Ú©Ù‡ به این اید ئولوژی Ø´Ú©Ù„ اسطوره ای داده بودند تا در برابر انتقاد عقلانی مصونیت داشته باشد، Ùˆ این Ø´Ú©Ù„ اسطوره ای را عمداً یعنی با به کارگیری تکنیک های خاص بدان داده بودند. نظر کاسیرر در کتاب اسطوره ÛŒ دولت همین است.
هنگامی Ú©Ù‡ کاسیرر کتاب ÙلسÙÙ‡ ÛŒ ÙØ±Ù…های سمبلیک را نوشت اسطوره را از Ù„ØØ§Ø¸ سرشت Ùˆ خصلت چیزی کاملاً سنتی Ù…ÛŒ دانست، چیزی Ú©Ù‡ دیگر نمی توان آن را ابداع کرد Ùˆ در میان مردم اشاعه داد، درست مانند زبانی Ú©Ù‡ مردم بدان سخن Ù…ÛŒ گویند (PSF , 2 : 6 ; PSF , 2 : 9)
اما در سال 1945 کاسیرر نظر خود را در این مورد تغییر داد: «اسطوره را همیشه نتیجه ÛŒ ÙØ¹Ø§Ù„یت ناآگاه Ùˆ Ù…ØØµÙˆÙ„ تخیل٠آزاد توصی٠کرده اند. اما در اینجا اسطوره هایی را Ù…ÛŒ یابیم Ú©Ù‡ طبق نقشه ساخته Ùˆ پرداخته شده اند. اسطوره های سیاسی جدید آزادانه رشد نمی کنند ] ...[ بلکه مصنوعاتی هستند Ú©Ù‡ به دست صنعتگرانی ماهر Ùˆ زیرک ساخته شده اند (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ ÛŒ 411)
تکنیک اسطوره شامل چهار بخش است Ú©Ù‡ همۀ٠آنها در خدمت Ù‡Ø¯Ù ÙˆØ§ØØ¯ÛŒ قرار Ù…ÛŒ گیرند Ú©Ù‡ عبارتند از: منع داشتن اندیشه ای مستقل Ùˆ منع Ø¨ØØ« انتقادی. این تکنیک ها از این قرارند:
1 – دستکاری زبان به گونه ای Ú©Ù‡ مانع ØªÙØ§Ù‡Ù… Ùˆ ارتباط شود یا لااقل ارتباط را Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ کند.
2 – مناسکی کردن اعمال تا مرز میان زندگی خصوصی و عمومی از میان برود.
3 – از میان بردن همه ی ارزشهای ایده آل و نشاندن تصاویر ملموس نیک و بد به جایشان تا در مورد همه ی تصمیم گیری ها ، پیشداوری و جود داشته باشد.
4 – ØªÙØ³ÛŒØ± مجدد زمان Ùˆ تاریخ به منزله ÛŒ «سرنوشت» Ú©Ù‡ توجیه غایی تسلیم شدن شخص در برابر دولت توتالیتر باشد . دو تکنیک نخست خلاقیت اندیشه Ùˆ عمل را Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ Ù…ÛŒ کند Ùˆ دو تکنیک دیگر جانشین اندیشه Ùˆ عمل خلاق Ù…ÛŒ شوند.
کاسیرر معتقد است Ú©Ù‡ «اسطوره ÛŒ دولت» بدان گونه Ú©Ù‡ رهبران یک ØÚ©ÙˆÙ…ت تبلیغ Ù…ÛŒ کنند از Ù„ØØ§Ø¸ جوهری مانند ظهور اعتقادات اسطوره ای در ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ نیست ØŒ اما نقش Ùˆ توان «اسطوره ÛŒ دولت » به نظر کاسیرر، از اسطوره به عنوان یک پدیده ÛŒ بنیادی اجتماعی ناشی Ù…ÛŒ شود. در اندیشه ÛŒ اسطوره ای ذهن، منقاد Ùˆ زندانی نیروی اعتقادات خود Ù…ÛŒ شود اما این اعتقادات شخصی نیستند بلکه جمعی اند Ùˆ موجب پیوند شخص با گروه Ù…ÛŒ شوند.
تکنیک 1 :
زبان معمولاً هم خصلت ØªØØ±ÛŒÚ© عواط٠را دارد Ùˆ هم خصلت رساندن معنا را . کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ هر دو نقش در خدمت «ایجاد ارتباط جمعی Ùˆ Ùهم متقابل» قرار دارند (SMC , 254)Ù¾
اما با انتقال تأکید از زبان توصیÙÛŒ به زبان عاطÙÛŒ ØŒ واژه هایی Ú©Ù‡ برای نامیدن اشیاء Ùˆ بیان اندیشه ها به کار Ù…ÛŒ Ø±ÙØªÙ†Ø¯ اکنون Ù…ÛŒ توانند موجب برانگیختن Ø§ØØ³Ø§Ø³ ØªÙ†ÙØ± Ùˆ انزجار Ùˆ تØÙ‚یر Ùˆ بدگمانی شوند (اسطوره ÛŒ دولت ØŒ صص 411 – 413) Ùˆ (SMC , 253 – 55)
برای دستکاری زبان در Ø³Ø·Ø Ù…Ù„ÛŒ باید وسایل تکنولوژیکی ارتباط جمعی در دسترس باشند. به کارگیری مداوم Ùˆ دقیق زبان دستکاری شده ØŒ Ø±ÙØªÙ‡ Ø±ÙØªÙ‡ ØŒ مانع Ø¨ØØ« بی Ø·Ø±ÙØ§Ù†Ù‡ Ùˆ ÙØ§Ø±Øº از ØØ¨ Ùˆ بغض خواهد شد. زیرا لازمه ÛŒ Ø¨ØØ« بی Ø·Ø±ÙØ§Ù†Ù‡ پیراستن بودن واژه ها از Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª Ùˆ پیشداوریها است. در زبانی Ú©Ù‡ واژه ها لبریز از Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª ØªÙ†ÙØ± Ùˆ انزجار Ùˆ بدگمانی باشند Ø¨ØØ« بی Ø·Ø±ÙØ§Ù†Ù‡ Ùˆ بی غرضانه ناممکن است.
تکنیک 2 :
کاسیرر معتقد است Ú©Ù‡ هیچ چیز مانند مناسکی شدن زندگی Ú©Ù‡ از طریق تظاهرات عمومی Ùˆ مداوم٠«تعلق داشتن» ] به مسلک یا نژاد خاصی[ صورت Ù…ÛŒ گیرد نمی تواند Â«Ø§ØØ³Ø§Ø³ شخصیت Ùˆ مسئولیت ÙØ±Ø¯ÛŒ ما را از بین ببرد» (اسطوره ÛŒ دولت صص 413 – 414) (SMC , 255 – 58)
هد٠از مناسکی کردن زندگی این است که «دیگر میان زندگی خصوصی و زندگی عمومی مرزی موجود نباشد» (SMC , 256)
این نیز بخشی از دستکاری کردن زبان است. درود ÙØ±Ø³ØªØ§Ø¯Ù† به هیتلر همه جا ØØ§Ø¶Ø± Ùˆ بلندکردن دست به نشانه ÛŒ سلام دادن به او ØŒ اعمال مناسکی مداوم Ùˆ روزمره ای بود Ú©Ù‡ در رایش سوم اجرا Ù…ÛŒ شد. این اعمال شعایری به تشکیل گروههای مختل٠نیز تعمیم Ù…ÛŒ ÛŒØ§ÙØª مانند گروه های جوان، گروه های کارگر، گروه های مادر . همه ÛŒ این گروهها آرم Ùˆ نشانه ها Ùˆ اونیÙورم ها Ùˆ مناسک ویژه ÛŒ خود را داشتند. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ تأثیر مناسکی کردن زندگی این بود Ú©Ù‡ Ø§ØØ³Ø§Ø³ خلاقیت Ùˆ خودجوشی انسان را کاهش Ù…ÛŒ داد.
«هیچ چیز بیش از اجرای یکنواخت این شعایر Ùˆ مناسک نمیتواند نیروهای ÙØ¹Ø§Ù„ ØŒ قدرت قضاوت Ùˆ قوه ÛŒ تمیز انتقادی ما را از کار بیندازد Ùˆ Ø§ØØ³Ø§Ø³ شخصیت Ùˆ مسئولیت ÙØ±Ø¯ÛŒ ما را از بین ببرد» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ ÛŒ 414)
تکنیک 3 :
برای Ù…ØªØØ¯Ú©Ø±Ø¯Ù† همه ÛŒ اعضای جامعه ØŒ ارزشی ساده Ùˆ ÙˆØ§ØØ¯ به عنوان ارزشی عالی اعلام Ù…ÛŒ شود Ùˆ این، هیچ ارزش دیگری را در کنار خود تØÙ…Ù„ نمی کند. این ارزش، «اسطوره ÛŒ نژاد» بود (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ 417 Ùˆ نیز صص 343 – 370)
نژاد آریایی یا نژاد سالار ابداً ارزش نیست زیرا ارزشها، معیارها یا هنجارهای ایده آل اند. نژاد مانند هر گروهی از مردم چیزی ملموس ] = کانکریت[ است نه چیزی انتزاعی مانند «خوب» ØŒ «درست» ØŒ «ØÙ‚یقی» یا «زیبا» .
ارزش اصیل، معیاری بهنجار برای داوری کردن آنچه هست ارایه می دهد. اما برداشت نژادسالاری وارونه ی این ، عمل می کند. آنچه باید باشد با آنچه هست سنجیده می شود.
با تکنیک اسطوره معنای ارزش وارونه Ù…ÛŒ شود، بدین معنی Ú©Ù‡ مدلول معمول «باید باشد» Ùˆ «آنچه هست » را تکنیک اسطوره چنان وارونه Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ «وجود،مقدم بر اخلاق است Ùˆ عامل تعیین کننده ÛŒ اخلاق باقی Ù…ÛŒ ماند (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ ÛŒ 360) .
طبق اید ئولوژی نژاد سالاری، شخص نه بر پایه ÛŒ اعمالی Ú©Ù‡ انجام Ù…ÛŒ دهد شری٠و با ÙØ¶ÛŒÙ„ت شناخته Ù…ÛŒ شود بلکه برعکس طبق تعری٠نژاد سالاری، آنچه را Ú©Ù‡ یک شخص متعلق به نژاد شری٠و والا انجام Ù…ÛŒ دهد باید خوب شمرد. بنابراین ØŒ ÙØ¶ÛŒÙ„ت «موهبتی زمینی است » (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ ÛŒ 358).
کاسیرر نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ چگونه این نوع استدلال مدور را گوبینو در کتاب خود به نام رساله ای درباره ÛŒ نابرابری نژادهای انسانی به کار Ù…ÛŒ برد تا برتری یک نژاد را به اثبات رساند. معیار برای اثبات این Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ نژادی عالی ترین نژاد است داوری خود عالی ترین نژاد است . «آنچه را آنان والا، نیک Ùˆ پاک بدانند، بر پایه ÛŒ برتری نژادیشان ØŒ معیار٠سنجش والایی، نیکی Ùˆ پاکی Ùˆ ... Ù…ÛŒ شود» (اسطوره ÛŒ دولت ØŒ ØµÙØÙ‡ ÛŒ 359).
گوبینو می گوید که عالی ترین نژاد، نژاد آریایی است . و چون گوبینو خود از نژاد آریایی است پس این ادعا نمی تواند دروغ باشد. این نوع برهان از دیدگاه اندیشۀ عقلانی، آشکارا مصادره به مطلوب است.
از دیدگاه عقل ØŒ استدلال گوبینو به طور چاره ناپذیری خام است. «اما Ø´Ú¯ÙØªÛŒ آور این است Ú©Ù‡ دقیقاً به خاطر همین خامی اش بود Ú©Ù‡ نظریه ÛŒ گوبینو نیروی عظیم عملی Ùˆ تأثیر شگرÙÛŒ به دست آورد. نظریه ÛŒ او به دلیل دوری بودنش از Ù„ØØ§Ø¸ÛŒ ØŒ آسیب ناپذیر است. زیرا نمی توان بر ضد یک ØÚ©Ù… تØÙ„یلی استدلال کرد ØŒ Ùˆ نمی توان آن را با دلایل عقلی یا تجربی رد کرد » (اسطوره ÛŒ دولت صص 360)
تصویر نژاد آریایی سالار به عنوان عالی ترین خوبی ØŒ تصویر بسیار ساده ای است Ú©Ù‡ هر کس Ù…ÛŒ تواند آن را درک کند. سادگی آن به سبب Ø´Ú©Ù„ Ùˆ ÙØ±Ù…Ø´ است نه Ù…ØØªÙˆØ§ÛŒØ´. هر Ù…ØØªÙˆØ§ÛŒÛŒ را Ù…ÛŒ توان در این قالب ریخت ØŒ Ù…ÛŒ توان هر نژادی را نژاد سالار قلمداد کرد ØŒ Ù…ÛŒ توان هر دین یا هر عقیده ÛŒ سیاسی را معیار Ùˆ میزان سنجش دیگر امور دانست. این نوع تÙکر جهان را به شیوه ÛŒ خاصی تصویر Ù…ÛŒ کند : این تصویر ØŒ مطلق گرایانه است Ùˆ جز خود چیزی دیگری را قبول ندارد Ùˆ تØÙ…Ù„ نمی کند. بر پایه ÛŒ چنین نظری، هیچ امیدی نمی توان داشت Ú©Ù‡ مثلاً ÙØ±Ø¯ÛŒ از نژاد غیرآریایی، ÙØ±Ø¯ÛŒ شری٠و والا شود. از دیدگاه چنین تÙکری، تغییر Ùˆ تØÙˆÙ„ امری Ù…ØØ§Ù„ ] Ùˆ ØØªÛŒ مذموم است[ . منطق اسطوره همین است : «برای ابداع، Ú†Ù‡ به توسط ÙØ±Ø¯ صورت گیرد Ú†Ù‡ قوم،امکانی وجود ندارد وبرای تلبیس Ùˆ سوء Ùهم نیز وقتی نیست»(PsF , 2 : 9 ; PSF , 2 : 6 ;) .
امور همین طور Ú©Ù‡ اکنون هستند همواره بوده اند Ùˆ همیشه نیز خواهند بود . ذهن هر کس Ú©Ù‡ منقاد چنین تصویری از امور شده باشد از انتقاد کردن از عقاید خویش ناتوان خواهد بود، زیرا ذهن چنین شخصی آماده ÛŒ این است Ú©Ù‡ هر نوع انتقادی را نوعی توطئه بداند. چنین کسی ناتوان از درک دیدگاهی است Ú©Ù‡ اجازه Ù…ÛŒ دهد معیار دیگری برای انتقاد از اعتقاداتش به کار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ شود زیرا چنین کسی طبق تعری٠] از نوع تعریÙ٠مدور٠گوبینو[ اعتقادات خود را برترین دیدگاه Ù…ÛŒ داند.
تکنیک 4 :
سرانجام آن Ú©Ù‡ تکنیک اسطوره ØŒ برداشت اسطوره ای از زمان Ùˆ تاریخ را به منزله «تقدیر» Ù…ÛŒ پروراند. این کار با وسایل گوناگون صورت Ù…ÛŒ گیرد ولی در میان این وسایل از همه مهمتر امر پیش گویی در امور سیاسی است (البته به معنای غیب گویی جادوگر) . کاسیرر Ù…ÛŒ نویسد : «دیگر نوع ابتدایی ÙØ§Ù„ بینی یا پیش گویی با قرعه را نداریم ØŒ دیگر پرواز پرندگان را رصد نمی کنیم Ùˆ امعاء Ùˆ Ø§ØØ´Ø§Ø¡ جانوران قربانی را معاینه نمی نماییم، بلکه روش پیش گویی بسیار ظری٠تر Ùˆ پرداخته تری Ø¢ÙØ±ÛŒØ¯Ù‡ ایم ØŒ روشی Ú©Ù‡ ادعا Ù…ÛŒ شود علمی Ùˆ ÙلسÙÛŒ است ] ...[ سیاستمداران جدید به درستی Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØªÙ‡ اند Ú©Ù‡ توده های عظیم مردم را با نیروی تخیل آسان تر Ù…ÛŒ توان به جنبش درآورد تا با نیروی مادی Ù…ØØ¶. سیاستمداران از این موضوع Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ ÛŒ بسیار کرده اند . سیاستمداران نوعی پیش گویی یا غیب Ú¯ÙˆÛŒ عمومی شده است. پیش گویی یا غیب گویی عنصر اساسی در ÙÙ† جدید رهبری سیاسی است » (اسطوره ÛŒ دولت صص 419)
(SMC , 258 – 63).
یکی از بارزترین خصوصیات رژیم نازی این بود Ú©Ù‡ در آثار ناسیونال سوسیالیستی Ùˆ در سخنرانی های هیتلر همیشه به مشیت الهی ارجاع Ù…ÛŒ شد Ú©Ù‡ به عنوان تقدیر یا سرنوشت در تاریخ مداخله Ù…ÛŒ کند. نقش سیاسی Ù…Ùهوم تقدیر (Ù…Ùهوم «قانون٠تاریخ») این است Ú©Ù‡ از میان بردن روش های دموکراتیک را توجیه کند. رهبر نخبه Ù…ÛŒ داند Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ «باید» باشد Ùˆ بنابراین Ù…ÛŒ داند Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ باید کرد Ùˆ چون مصون از خطا Ùˆ لغزش است Ù…ÛŒ تواند خواست الهی را برای مردم ØªÙØ³ÛŒØ± کند Ùˆ بدین ترتیب هر عملی را Ú©Ù‡ انجام Ù…ÛŒ دهد این گونه توجیه کند Ú©Ù‡ انجام آن از واجبات بوده است Ùˆ برداشت غیب گویانه prophetic از تاریخ Ùقط بخشی از اید ئولوژی نازیسم نبود بلکه عقیده ای بود Ú©Ù‡ مقبولیت آکادمیک به دست آورده بود Ùˆ ØØªÛŒ پیش از آن Ú©Ù‡ عقیده ÛŒ رسمی در رایش سوم شود در میان ÙØ±Ù‡ÛŒØ®ØªÚ¯Ø§Ù† Ùˆ درس خواندگان اشاعه ÛŒØ§ÙØªÙ‡ بود. کاسیرر به توÙیق Ùوق العاده ÛŒ کتاب شینگلر به نام Ø§Ù†ØØ·Ø§Ø· غرب اشاره Ù…ÛŒ کند، کتابی Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ Ú¯ÙØª تاریخ هیچ هدÙÛŒ ندارد Ùˆ انسانی هیچ کاری نمی تواند بکند جز آن Ú©Ù‡ آن را به عنوان تقدیر بپذیرد (SMC , 226 – 29) Ùˆ (اسطوره ÛŒ دولت ØŒ صص 419 – 423) . علاوه بر شینگلر ØŒ برداشت هایدگر از پرتاب شدن ] یا هبوط[ انسان به جهان، از نظر کاسیرر، نمونه ÛŒ بارز آن نوع تÙکر ÙلسÙÛŒ است Ú©Ù‡ نشان Ù…ÛŒ دهد چگونه Ù…ÛŒ توان نیاز به تسلیم شدن در برابر «سرنوشت » را بیان کرد (SMC , 229 – 30) Ùˆ (اسطوره ÛŒ دولت صص 423 – 427 ) .
کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ شینگلر Ùˆ هایدگر رویه ای Ø§Ù†ÙØ¹Ø§Ù„ÛŒ را تشویق Ù…ÛŒ کردند عقاید آنان «نمی تواند به انسان بیاموزد Ú©Ù‡ چگونه نیروهای ÙØ¹Ø§Ù„ خود را بپرورد تا بتواند زندگی ÙØ±Ø¯ÛŒ Ùˆ اجتماعی خویش را Ø´Ú©Ù„ دهد (SMC , 230).
درکتاب اسطوره ÛŒ دولت تکنیک اسطوره به منزلۀ نوعی ابداع معرÙÛŒ شده است. تØÙ„یل کاسیرر از تکنیک اسطوره به کاربرد آن توسط ابداع کنندگانش ارجاع Ù…ÛŒ کند، اما تØÙ„یل کاسیرر ØµØ±ÙØ§Ù‹ توصی٠تاریخی نیست. در ØªÙØ³ÛŒØ± او، تکنیک اسطوره ØŒ تکنیک به معنای واقعی آن است ØŒ چیزی است Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ توان آن را در مکان ها Ùˆ زمان های مختل٠برای هد٠های Ù…ØªÙØ§ÙˆØªÛŒ به کار بست. بنابراین کتاب اسطوره ÛŒ دولت ØŒ Ùقط اثری درباره ÛŒ نازیسم آلمان نیست بلکه کتابی درباره ÛŒ Ø´Ú©Ù„ جدیدی از سیاست است Ú©Ù‡ نازیها مبدع آن بودند Ùˆ آن را به کار بستند.
کاسیرر این موضوع را روشن Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ این Ø´Ú©Ù„ از سیاست خود نوعی تکنیک است Ùˆ Ù…ØØµÙˆÙ„ «عصر تکنولوژیکی ما» است ØŒ به این معنی Ú©Ù‡ تکنیک اسطوره سازی به سایر تکنیکها نیاز دارد Ú©Ù‡ مقدم بر همه ÛŒ آنها ØŒ وسایل تکنولوژیکی مدرن Ùˆ ارتباط جمعی است. اما کاسیرر در کتاب اسطوره ÛŒ دولت درباره ÛŒ علت مؤثر بودن تکنیک اسطوره سازی در قرن بیستم چیزی نمی گوید Ùˆ Ùقط به ذکر این نکته Ø§Ú©ØªÙØ§ Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ در زمان های Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒ Ú©Ù‡ نیروهای عقلانی ØŒ اخلاقی Ùˆ هنری یک ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ توان خود را از دست بدهند، اسطوره Ù…ÛŒ تواند دوباره ظهور کند. کاسیرر شرØÛŒ از موثربودن تکنیک اسطوره سازی ارایه Ù…ÛŒ دهد اما علت آمادگی مردم را ØŒ در قرن بیستم روشن اندیش، برای این Ú©Ù‡ از صمیم دل به یک ایدئولوژی غیرعقلانی بگروند بیان نمی کند.
چه چیزی موجب شد که در تاریخ اروپای پس از عصر روشنگری عقیده به این که تاریخ ، تقدیر است مقبولیت پیدا کند؟
لئوستراوس در نقدی Ú©Ù‡ بر کتاب اسطوره ÛŒ دولت نوشته است همین سوال را Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ کند. از اظهارات کاسیرر در مورد شهرت نویسنده ای مانند شپنگلر این موضوع روشن Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ در آلمان ] ØØªÛŒ پیش از پیروزی نازی ها[ مردم آماده ÛŒ پذیرش این نظر بوده اند Ú©Ù‡ تاریخ ØŒ سرنوشت است Ùˆ ناسیونال سوسیالیستها از همین آمادگی ذهنی مردم سود جستند.
Â«Ø¨ØØ±Ø§Ù† عقلانی در شناخت انسان از من خویش» را Ú©Ù‡ کاسیرر در کتاب خود رساله ای درباره ÛŒ بشر توصی٠کرده است نمی توان مردود دانست. اما آیا این Ø¨ØØ±Ø§Ù† عاملی قاطع در مؤثربودن تکنیک اسطوره بود؟ آیا همین Ø¨ØØ±Ø§Ù† سرچشمه ÛŒ از دست دادن اعتماد به Ù†ÙØ³ÛŒ بود Ú©Ù‡ عمومیت ÛŒØ§ÙØªÙ‡ بود ØŸ نگرانی Ùˆ دل مشغولی یی Ú©Ù‡ کاسیرر در کتاب خود: رساله ای درباره ÛŒ بشر به Ø¨ØØ« Ù…ÛŒ گیرد به Ø§Ù†ØØ·Ø§Ø· برداشت عمومی از هد٠های نهایی ÙØ¹Ø§Ù„یت های انسای ارتباط Ù…ÛŒ یابد.
اما برداشت کاسیرر از مسئله ÛŒ مذکور، در کتاب: رساله ای درباره ÛŒ بشر، عقل گرایانه است. زیرا مسئله را در قالب «نظریه ای درباره ÛŒ انسان» Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ کند. کاسیرر جنبه ÛŒ دیگری از همین مسئله را در Ø¨ØØ« خود از تعین اراده در کتاب خویش: تعین Ùˆ عدم تعین در Ùیزیک مدرن ارایه داده است. گرچه تØÙ„یل او از ÙØ±Ù‚ میان «عدم تعین» Ùیزیکی Ùˆ عدم تعین ارادی ØØ§Ú©ÛŒ از عمق دانش او است Ùˆ از Ù„ØØ§Ø¸ ÙلسÙÛŒ نیز به کنه موضوع راه ÛŒØ§ÙØªÙ‡ است اما مسایل Ùیزیک کوانتوم بسیار دور از ØÛŒØ§Øª سیاسی اند Ùˆ گرچه شاید، آنها بخشی از Ø¨ØØ±Ø§Ù† عقلانی عمومی باشند اما نمی توانند علت پیدایش Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª عمومی در مورد این Ø¨ØØ±Ø§Ù† باشند.
بررسی کاسیرر از زمینه ÛŒ اید ئولوژی ناسیونال سوسیالیست در کتاب اسطوره ÛŒ دولت Ùˆ نقش اسطوره در اندیشه ÛŒ سیاسی از زمان یونانیان تا امروز در معرض انتقادهای مشابهی قرار داشته است. جرج ساباین در نقد خود بر کتاب: اسطوره ÛŒ دولت در مورد پژوهش خاص کاسیرر از اندیشه ÛŒ کارلایل، گوبینو Ùˆ Ù‡Ú¯Ù„ Ù…ÛŒ نویسد : «به دشواری Ù…ÛŒ توان باور کرد Ú©Ù‡ اندیشه های این سه شخص از چنان نیروی کاÙی٠تضعی٠کننده ای برخوردار بوده اند ØŒ Ú©Ù‡ هنگامی Ú©Ù‡ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ اروپا دچار ÙØ´Ø§Ø±Ù‡Ø§ÛŒ روانی Ùˆ تنش های دوره ÛŒ پس از جنگ جهانی اول شد، توانستند موجبات اختلال در ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ اروپا را ÙØ±Ø§Ù‡Ù… آورند».6
Ù…ÛŒ توان به تمامی Ø¨ØØ« کاسیرر از سیر اندیشه ÛŒ عقلانی همین ایراد را Ú¯Ø±ÙØª . البته کاسیرر مدعی نیست Ú©Ù‡ این متÙکران مسبب آنچه ] در آلمان[ Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ø§ÙØªØ§Ø¯ هستند، بلکه نظرش این است Ú©Ù‡ آنان عامل Ú©Ù…Ú© کننده ÛŒ مهمی در تضعی٠نیروهای ÙØ¹Ø§Ù„ انسان بودند. ولی به هر جهت سخن این متÙکران بی شنونده نبود. اما این پرسش هم چنان Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³Øª Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ چیزی موجب شد Ú©Ù‡ در قرن بیستم توده ÛŒ مردم آماده ÛŒ پذیرش اعتقادات غیرعقلانی شوند؟
هم چنان Ú©Ù‡ در بالا Ú¯ÙØªÙ‡ شد Ø´Ø±Ø Ú©Ø§Ø³ÛŒØ±Ø± از نیروهای ویرانگر اجتماعی در جمهوری Ùˆ ایمار موجز Ùˆ گذراست . او به تورم Ùˆ بیکاری Ú©Ù‡ جمهوری را به زانو درآورده بود اشاره Ù…ÛŒ کند Ùˆ به نظر Ù…ÛŒ آید Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ گوید Ø¢Ø´ÙØªÚ¯ÛŒ اقتصادی Ùˆ نارضایتی اجتماعی ناشی از آن ØŒ مردم را آماده ÛŒ پذیرش اید ئولوژی اسطوره ای کرد Ùˆ موجب به قدرت رسیدن ناسیونال سوسیالیستها شد. ساباین Ø´Ú¯ÙØªÛŒ خود را در این باره بیان Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ چگونه عامل اقتصادی با ÙلسÙÙ‡ ÛŒ ÙØ±Ù…های سمبلیک جور در Ù…ÛŒ آید.
ساباین Ù…ÛŒ نویسد : «اما این علل ØµØ±ÙØ§Ù‹ جامعه شناختی Ùˆ اقتصادی اند. اینها علل هستند Ú©Ù‡ ØØªÛŒ یک مارکسیست هم Ù…ÛŒ تواند ] برای تبیین ظهور نازیسم[بدانها دست یازد. اما این علل به دشواری در همان سطØÛŒ قرار دارند Ú©Ù‡ «نیروهای عقلانی، اخلاقی Ùˆ هنری» هستند. ] کاسیرر معتقد است Ú©Ù‡ نیروهای اخیر[ اسطوره را رام Ùˆ مطیع Ù…ÛŒ کنند Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ را Ù…ÛŒ Ø¢ÙØ±ÛŒÙ†Ø¯. اما اگر شرایط بد اقتصادی Ù…ÛŒ تواند موجبات ÙØ±ÙˆØ±ÛŒØ²ÛŒ یک ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ را ÙØ±Ø§Ù‡Ù… آورد آیا هنوز هم Ù…ÛŒ توان ادعا کردکه شرایط مساعد اقتصادی برای Ø¢ÙØ±ÛŒÙ†Ø´ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ مؤثر نیستند؟
ÙØ±Ù…های سمبلیک Ù¾Ø±ÙˆÙØ³ÙˆØ± کاسیرر قاعدتاً در ÙØ¶Ø§ÛŒ کاملاً لطی٠هنر Ùˆ تئوری به سر Ù…ÛŒ برند. بنابراین Ú©Ù…ÛŒ مشوش کننده است Ú©Ù‡ ÙØ±Ù…های سمبلیک را در کنار امور عامیانه ای مانند تورم Ùˆ تبلیغات بیابیم» (ماخذ پیشین، صص 317 – 318)
این نکته گیریها درست اند بدین معنی Ú©Ù‡ کاسیرر نمی تواند بی آن Ú©Ù‡ ÙلسÙÙ‡ ÙØ±Ù…های سمبلیک خویش را نقض کند، عامل اقتصاد را به ØØ³Ø§Ø¨ آورد.
زیرا ÙˆÛŒ معتقد است Ú©Ù‡ نیروهای اساسی در ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ Ú©Ù‡ اسطوره را مهار Ù…ÛŒ کنند نیروهای عقلانی، اخلاقی Ùˆ هنری هستند. اگر کاسیرر اقتصاد Ùˆ غرایز طبیعی بشر مانند نیاز به خوراک Ùˆ نظیر آن را Ù…ØØ±Ú©Ù‡Ø§ÛŒ اولیه ÛŒ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ در نظر Ù…ÛŒ Ú¯Ø±ÙØª بدین معنی بود Ú©Ù‡ کاسیرر به سوی برداشت طبیعت گرایانه ] = ناتورالیستی[ تری از تاریخ Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ گام برداشته است . این مسئله در Ø¨ØØ«Ù‡Ø§ÛŒÛŒ Ú©Ù‡ در آلمان درباره ÛŒ بینشهای مارکسیستی صورت Ù…ÛŒÂ¬Ú¯Ø±ÙØª به Die Magenfragen (مسئله Ø´Ú©Ù…) مشهور بود. از نظر کاسیرر، Ùˆ نیز هرمان کوهن، این مسئله مقدم بر موضوع اخلاق است Ùˆ نه بخشی از اخلاق. Ø±ÙØ§Ù‡ اقتصادی شرط لازم برای پیدایش تمدن هست ولی شرط کاÙÛŒ نیست. Ø±ÙØ§Ù‡ اقتصادی موجد Ùˆ ضامن ÙØ¶ÛŒÙ„ت اخلاقی نیست Ùˆ Ùقدان Ø±ÙØ§Ù‡ اقتصادی نیز ضرورتاً نباید به بازگشت به بربریسم بینجامد. کاسیرر علل اقتصادی را مسئول موÙقیت ناسیونال سوسیالیسم نمی داند (SMC , 236) . اما ساباین در این مورد درست Ù…ÛŒ Ú¯ÙØª Ú©Ù‡ کاسیرر نمی تواند برای ظهور توتالیتاریسم تبیین علّی اقتصادی ارائه دهد، زیرا ÙلسÙÙ‡ ÛŒ ÙØ±Ù…های سمبلیک ØŒ ÙلسÙÙ‡ ÛŒ معنا meaning است.
گرسنگی نمی تواند به خودی خود آمادگی توده ÛŒ مردم برای پذیرش اید ئولوژی توتالیتاریستی یا اعتقاد به قانون تاریخ را ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¯Ù‡Ø¯. ناسیونال سوسیالیستها Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØªÙ†Ø¯ Ú©Ù‡ با متهم کردن گروه خاصی از مردم برای Ùقر اقتصادی آلمان نه Ùقط Ù…ÛŒ توانند از Ùقر اقتصادی مردم سود جویند بلکه از میل آنان به تبیین علل Ùقیربودنشان نیز بهره گیرند. بنابراین نازیها به جای آن Ú©Ù‡ وضع بد اقتصادی را از طریق اصول علم اقتصاد ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¯Ù‡Ù†Ø¯ انگشت اتهام را به سوی دشمن دراز Ù…ÛŒ کردند.
ولی این نظر ساباین نادرست است Ú©Ù‡ ÙØ±Ù…های سمبلیک ØµØ±ÙØ§Ù‹ با معنای تئوریک Ùˆ هنری ارتباط دارند، آنچه را کاسیرر به عنوان تبیین «مادی» ] = ماتریالیستی[ ظهور توتالیتاریسم ارائه Ù…ÛŒ دهد عامل اقتصاد نیست بلکه تکنولوژی یعنی تکنیک اسطوره سازی است. کاسیرر معتقد نبود Ú©Ù‡ وضع اقتصادی Ù…ÛŒ تواند ظهور تاریخی توتالیتاریسم را تبیین کند : وضع بد اقتصادی ماده ÛŒ خامی بود Ú©Ù‡ دست اندرکاران تکنیک اسطوره سازی سیاسی آن را به کار بستند. البته تکنیک ØµØ±ÙØ§Ù‹ جنبه ÛŒ مادی ØÛŒØ§Øª ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ÛŒ نیست بلکه شیوه ای است برای Ùهم جهان. تکنیک نیز خود یک نوع ÙØ±Ù… سمبلیک است.
کاسیرر با برداشتی Ú©Ù‡ از تکنیک Ù…ÛŒ کند شیوه ÛŒ دیگری برای Ùهم ظهور توتالیتارسیم ارائه Ù…ÛŒ دهد. هنگامی Ú©Ù‡ کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ ابداع تکنیک اسطوره سازی چیزی بود Ú©Ù‡ برای عصر تکنولوژیکی ما ذخیره شده بود، چیزی بیش از این معنی Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ وسایل ارتباط جمعی ابزاری برای این تکنیک ÙØ±Ø§Ù‡Ù… کرده اند.
کاسیرر در مقاله ÛŒ Â«ÙØ±Ù… Ùˆ تکنیک» همچنین نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ ظهور تکنولوژی مدرن مسئول Ø¨ØØ±Ø§Ù† ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ÛŒ است Ú©Ù‡ عمق زیادی دارد Ùˆ ادراک عمومی ما را از جامعه ØªØØª تأثیر قرار داده است.
نوشتۀ جان مایکل کرویز ترجمۀ یدالله موقن( شرØÛŒ بر اسطورۀ دولت ارنست کاسیرر)

(Ø¨ØØ±Ø§Ù† در شناخت انسان از من٠خویش)
اسطوره «در زمانهای Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒÂ» Ùˆ در «موقعیت های غیرعادی Ùˆ خطرناک» خود را نشان Ù…ÛŒ دهد. اسطوره در مواقعی Ú©Ù‡ Ø§ØØ³Ø§Ø³ÛŒ شدید ØŒ نیازی مبرم یا خطری عظیم وجود داشته باشد به جامعه رخنه Ù…ÛŒ کند. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ چنین وضعی هنگامی پیش Ù…ÛŒ آید Ú©Ù‡ «نیروهای پیوند دهنده ÛŒ ØÛŒØ§Øª اجتماعی، به هر دلیلی،توان خویش را از دست داده باشند» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÛ€ 408)
هنگامی Ú©Ù‡ به نظر Ù…ÛŒ رسد شیرازه ÛŒ جامعه در ØØ§Ù„ از هم گسیختن است نیاز به وجود یک رهبر ÙØ±Ø§ رسیده است . ÙØ±Ø§Ø®ÙˆØ§Ù†Ø¯Ù† یک رهبر از آرزوی جمعی برای تجدید نظم اجتماعی ناشی Ù…ÛŒ شود. گروهی Ú©Ù‡ بر این آرزوی جمعی Ú†Ù†Ú¯ Ù…ÛŒ اندازند Ù…ÛŒ توانند ØŒ این Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª را به طریقی به کار گیرند Ú©Ù‡ جامعه را دوباره Ù…ØªØØ¯ کنند. «نیروهای پیوند دهنده ÛŒ ØÛŒØ§Øª اجتماعی بشر» ØŒ یعنی «نیروهای عقلانی، اخلاقی Ùˆ هنری» هنگامی قدرت خود را از دست Ù…ÛŒ دهند Ú©Ù‡ اعتقاد به آنها سست شده باشد.
اختصارات ØØ±ÙˆÙ انگلیسی آمده در متن، نام کتابهای زیر به قلم کاسیررند:
D Descartes : Lehre – personlichkeit – Wirkung . Stockholm : Berman-fischer verlag 1939
EM An Essay on Man . New Haven : Yale University Press, 1944.
KW Zur Logik der Kulturwissenschaften [1942]. Reprint . Darmstadt : Wissenschaftliche Buchgesellschaft , 1961.
MS The Myth of the state . New Haven : Yale University Press, 1946.
PK The Problem of knowledge : Philosophy , History , Scienec since Hegel. Translated by William H. Woglom and Charles W. Hendel . New Haven : Yale University Press , 1950.
PsF Philosophie der symbolischen Formen [1923 – 29]. Reprint . 3. Vols . Vol . 1 , Die Sprache ; Vol. 2 , Das mythische Denken ; Vol . 3 , Die Phanomenologie der Erkenntnis. Darmstadt : Wissenschaflishche Buchgesellschaft , 1964.
PSF The Philosophy of Symbolic Forms [PsF , 1923 – 1929 ] . Translated by Ralph Manheim . 3 vols . Vol . 1 , Language ; Vol . 2 , Mythical Thought ; Vol. 3 , The Phenomenology of Knowledge . New Haven : Yale University Press , 1953 – 57.
SMC Symbol , Myth , and Culture : Essays and Lectures of Ernst Cassirer , 1935 – 1945. Edited by Donald Philip Verene. New Haven : Yale University Press, 1979.
STS Symbol , Technik , sprache : Aufsaze aus den Jahren 1927 – 1933 . Edited by Ernst Wolfgang Orth and John Michael Krois . Hamburg : Felix Meiner Verlage 1985.
ارنست کاسیرر: ÙلسÙÛ€ روشنگری ترجمۀ یدالله موقن (تهران،انتشارات Ù†ÛŒÙ„ÙˆÙØ±ØŒ چاپ اول 1370 چاپ دوم 1382).
ارنست کاسیرر:اسطورۀ دولت ترجمۀ یدالله موقن (تهران،انتشارات هرمس،چاپ اول 1377 ، چاپ دوم 1382).
ارنست کاسیرر :ÙلسÙÛ€ صورتهای سمبلیک:اندیشۀ اسطوره ای ترجمۀ یدالله موقن (تهران، انتشارات هرمس،چاپ اول( 1378 ).
نقش اسطوره وتکنولوژی در ظهور توتالیتاریسم از دیدگاه ارنست کاسیرر (1)
The Role of Myth and Technology in the Rise of Totalitarism
نوشتۀ مایکل کرویز ترجمۀ یدالله موقن( شرØÛŒ بر اسطورۀ دولت ارنست کاسیرر)
(Ø¨ØØ±Ø§Ù† در شناخت انسان از من٠خویش)
اسطوره «در زمانهای Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒÂ» Ùˆ در «موقعیت های غیرعادی Ùˆ خطرناک» خود را نشان Ù…ÛŒ دهد. اسطوره در مواقعی Ú©Ù‡ Ø§ØØ³Ø§Ø³ÛŒ شدید ØŒ نیازی مبرم یا خطری عظیم وجود داشته باشد به جامعه رخنه Ù…ÛŒ کند. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ چنین وضعی هنگامی پیش Ù…ÛŒ آید Ú©Ù‡ «نیروهای پیوند دهندۀ ØÛŒØ§Øª اجتماعی، به هر دلیلی،توان خویش را از دست داده باشند» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÛ€ 408)
هنگامی Ú©Ù‡ به نظر Ù…ÛŒ رسد شیرازه ÛŒ جامعه در ØØ§Ù„ از هم گسیختن است نیاز به وجود یک رهبر ÙØ±Ø§ رسیده است . ÙØ±Ø§Ø®ÙˆØ§Ù†Ø¯Ù† یک رهبر از آرزوی جمعی برای تجدید نظم اجتماعی ناشی Ù…ÛŒ شود. گروهی Ú©Ù‡ بر این آرزوی جمعی Ú†Ù†Ú¯ Ù…ÛŒ اندازند Ù…ÛŒ توانند ØŒ این Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª را به طریقی به کار گیرند Ú©Ù‡ جامعه را دوباره Ù…ØªØØ¯ کنند. «نیروهای پیوند دهنده ÛŒ ØÛŒØ§Øª اجتماعی بشر» ØŒ یعنی «نیروهای عقلانی، اخلاقی Ùˆ هنری» هنگامی قدرت خود را از دست Ù…ÛŒ دهند Ú©Ù‡ اعتقاد به آنها سست شده باشد.
هنگامی Ú©Ù‡ اعتقاد به این نیروها، هر Ú†Ù‡ Ù…ÛŒ خواهند باشند ØŒ نقصان یابد نتیجه اش از میان Ø±ÙØªÙ† اعتماد به Ù†ÙØ³ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ خواهد بود Ú©Ù‡ این نیز به نوبه ÛŒ خود به Ø§ØØ³Ø§Ø³ زبونی Ùˆ ناتوانی Ù…ÛŒ انجامد Ùˆ همین Ø§ØØ³Ø§Ø³ زبونی Ùˆ ناتوانی علت عمومی روی آوردن به اندیشه ÛŒ اسطوره ای است. اسطوره نیروهایی را تصویر Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ از نیروهایی Ú©Ù‡ بشر را تهدید Ù…ÛŒ نمایند قویترند Ùˆ بنابراین Ù…ÛŒ توانند انسان را در پناه خود گیرند Ùˆ از او Ù…ØØ§Ùظت کنند.
Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒ Ú©Ù‡ کاسیرر در ÙØµÙ„ نخست کتاب خود: رساله ای درباره ÛŒ بشر مورد Ø¨ØØ« قرار Ù…ÛŒ دهد Ø¨ØØ±Ø§Ù† سیاسی نیست ØŒ یا لااقل مستقیماً به سیاست ارتباط نمی یابد. این Ø¨ØØ±Ø§Ù† ØŒØ¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒ در اندیشه است. Ùهم بشر از خود، از آغاز پیدایش علم مدرن ØŒ به تدریج دچار تغییری ÙØ²Ø§ÛŒÙ†Ø¯Ù‡ شده است.
گامهایی Ú©Ù‡ در جهت این تغییر برداشته شده کاملاً شناخته شده اند. کاسیرر ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ چگونه برداشتهای مسیØÛŒ Ùˆ ÙلسÙÛŒ در مورد مشیت الهی Ú©Ù‡ بر جهان Ùˆ بر سرنوشت بشر ØØ§Ú©Ù… است با کیهان شناسی جدید کوپرنیکوس در تقابل قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است. زیرا طبق کیهان شناسی اخیر، بشر دیگر مرکز کائنات شناخته نمی شود.
علم به تدریج Ù…Ùهوم «غایات » را در طبیعت مردود دانست . زیست شناسی پست – دارونیسم سرانجام معتقد شد Ú©Ù‡ ØØªÛŒ وجود بشر نمی تواند چیزی بیش از امری تصادÙÛŒ باشد.
کاسیرر Ù…ÛŒ گوید «متÙکران دوران مدرن معتقدند Ú©Ù‡ پس از تلاشهای بی شمار Ùˆ بی ØØ§ØµÙ„٠زمانهای گذشته سرانجام آنان به طور قطع موÙÙ‚ شده اند Ú©Ù‡ ØÛŒØ§Øª ارگانیک را به منزله ÛŒ ÙØ±Ø§ÙˆØ¯Ù‡ ÛŒ Ù…ØØ¶ ØªØµØ§Ø¯Ù ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¯Ù‡Ù†Ø¯Â» (درباره ÛŒ زیست شناسی EM , 19 ; CF. PK ) .
اما Ø¨ØØ±Ø§Ù† واقعی در شناخت بشر از خود٠خویش وقتی سر بر کشید Ú©Ù‡ این موضوع کش٠شد Ú©Ù‡ دیگر هیچ شیوه ÛŒ بامعنایی برای پاسخ دادن به پرسش مربوط به سرشت بشر وجود ندارد. در این مورد امروز با آن چیزی روبرو هستیم Ú©Ù‡ کاسیرر آن را Â«Ø¢Ø´ÙØªÚ¯ÛŒ کامل اندیشه» Ù…ÛŒ نامد (EM , 21) . در میان ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù† معاصر نظرات Ùˆ ارزیابیهای مختلÙÛŒ درباره ÛŒ زندگی انسان وجود دارد ØŒ اما معیاری Ú©Ù‡ مورد قبول عموم باشد Ùˆ بتوان با آن این نظرات را سنجید وجود ندارد.
ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù† ØŒ روان شناسان ØŒ متکلمان ØŒ جامعه شناسان Ùˆ دیگر متخصصان هم در میان خودشان Ùˆ هم با دیگران بر سر این موضوع Ú©Ù‡ سرشت بشر چیست اختلا٠نظر دارند. ØØªÛŒ دیگر روشی برای Ø·Ø±Ø Ø§ÛŒÙ† پرسش وجود ندارد Ú©Ù‡ مورد پذیرش همه باشد . بشر چیست؟ کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ این Ùقط موضوعی تئوریک نیست بلکه «تهدیدی جدی به Ú©Ù„ ØÛŒØ§Øª اخلاقی Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ÛŒ ما است (EM , 22) . زیرا «هر Ø¨ØØ±Ø§Ù† عظیمی در اندیشه های بشر معمولاً با Ø¨ØØ±Ø§Ù† عمیقی در سلوک اخلاقی Ùˆ اجتماعی او همراه است (SMC , 22) . Ø¨ØØ±Ø§Ù† در شناخت بشر از خود٠خویش «مسئله ای عینی نیست Ú©Ù‡ راه ØÙ„ درستی بطلبد این Ø¨ØØ±Ø§Ù† به معنی از دست Ø±ÙØªÙ† هویت شخص سوال کننده است . این Ø¨ØØ±Ø§Ù† یابه از دست Ø±ÙØªÙ† اعتماد به Ù†ÙØ³ یا برعکس، به اعتماد بیش از ØØ¯ به خود داشتن Ù…ÛŒ انجامد Ú©Ù‡ ناشی از Ùقدان بینش مثبتی از بشر است بینشی Ú©Ù‡ بتواند معیاری برای کردار بشر قرار گیرد. این نظر Ú©Ù‡ ذات بشر باید «خود را بسازد» اندیشۀ Ù…ØÙˆØ±ÛŒ ÙلسÙÙ‡ ÛŒ اومانیسم ] = انسان گرا[ Ùˆ بر نهاد اساسی انسان شناسی ÙلسÙÛŒ معاصر است. اما این بر نهاد پوچ Ùˆ ÙØ§Ù‚د Ù…ØØªÙˆØ§ خواهد بود مگر این Ú©Ù‡ وظیÙÙ‡ یا هدÙÛŒ مشترک وجود داشته باشد Ú©Ù‡ بشر برای نیل به آن تلاش ورزد. Â«Ø¢Ø´ÙØªÚ¯ÛŒ Ùکری» در مورد سرشت بشر این خطر را در بردارد Ú©Ù‡ به هرج Ùˆ مرج در Ø±ÙØªØ§Ø± Ùˆ کردار بشر بینجامد.
کاسیرر در پیش Ú¯ÙØªØ§Ø± کتاب خود: ÙلسÙÙ‡ ÛŒ روشنگری خواهان بازگشت به Ø±ÙˆØ ØŒ اگر نه به نص Ùˆ Ù„ÙØ¸ØŒ اندیشه قرن هجدهم Ù…ÛŒ شود او پیشنهاد Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ عصر کنونی ØŒ خود را در «آئینه ÛŒ صا٠و Ø´ÙØ§Ùی» Ú©Ù‡ عصر روشنگری عرضه کرده است ببیند Ùˆ از تهور آن عصر Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ کوشید از طریق اندیشه ÛŒ عقلانی زندگی را Ø´Ú©Ù„ Ùˆ ÙØ±Ù… ببخشد سرمشق بگیرد. (ÙلسÙÙ‡ ÛŒ روشنگری ترجمۀ یدالله موقن ØŒ ØµÙØØ§Øª 46 – 50). با توجه به وضع آلمان به هنگام انتشار کتاب٠ÙلسÙÙ‡ ÛŒ روشنگری (1932) درخواست کاسیرر قابل درک است . اما این درخواست در ضمن نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ کاسیرر هنوز عمق Ø¨ØØ±Ø§Ù† شناخت انسان از خود خویش را درک نکرده بود. زیرا این Ø¨ØØ±Ø§Ù† Ùقط Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒ در تÙکر نبود ] آن چنان Ú©Ù‡ کاسیرر در آن موقع Ù…ÛŒ پنداشت[ بلکه Ø¨ØØ±Ø§Ù† در Ø§ØØ³Ø§Ø³ Ùˆ ØØ³ کردن من٠خویش نیز بود. جایگاه این Ø¨ØØ±Ø§Ù† در هوش نبود بلکه در لایه ÛŒ عمیق تری بود Ú©Ù‡ کاسیرر بعداً درباره اش Ú¯ÙØª «این لایه تا عمق زیادی پایین Ù…ÛŒ رود » (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ 473) یعنی لایه ای Ú©Ù‡ جایگاه Ø§ØØ³Ø§Ø³ÛŒ است Ú©Ù‡ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ بشر از هد٠خود در زندگی دارند یا ندارند.
هنگامی Ú©Ù‡ کاسیرر اسطوره ÛŒ دولت را نوشت جنگ جهانی دوم تقریباً به پایان رسیده بود. بیشتر بخشهای اروپا ویران شده Ùˆ میلیونها Ù†ÙØ± جان باخته بودند. اکنون کاسیرر در این مصائب چیزی بیش از یک تراژدی عظیم سیاسی را Ù…ÛŒ دید. او ناسیونال سوسیالیستها را چیزی بیش از تبلیغات Ú†ÛŒ های موÙÙ‚ Ù…ÛŒ شناخت Ùˆ رایش سوم را چیزی بیش از رژیمی Ø³ÙØ§Ú© Ùˆ بیرØÙ… Ù…ÛŒ دانست.
از نظر کاسیرر وقایعی Ú©Ù‡ به جنگ جهانی دوم انجامید Ùˆ طریقی Ú©Ù‡ این نبرد انجام Ú¯Ø±ÙØª Ùˆ همه ÛŒ امکاناتی Ú©Ù‡ در راه جنگ بسیج شدند Ùˆ به کار Ø±ÙØªÙ†Ø¯ اهمیتی پایدار دارند Ú©Ù‡ بایستی زمانی طولانی پس از شکست نازیها Ùˆ پایان جنگ، مورد بررسی قرار گیرند.
کاسیرر در سال 1935 پس از سخنرانی خود به مناسبت ورود به دانشگاه یوته بوری Goteburg دلایل خود در مورد ØÙ‚ سلب ناشدنی بشر از «شخصیت» خویش را پروراند، هیچ کس ØÙ‚ ندارد Ú©Ù‡ استقلال شخص دیگری را انکار کند Ùˆ آزادی او را در اندیشیدن Ùˆ تصمیم گیری از او سلب کند. این ØÙ‚ ØŒ مستلزم داشتن مسئولیت ÙØ±Ø¯ÛŒ Ùˆ وظای٠شخصی است. در رایش سوم چیزی Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ø§ÙØªØ§Ø¯ Ú©Ù‡ کاسیرر آن را قبلاً در نظر Ù†Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ بود. اقشار مختل٠مردم ØŒ Ú†Ù‡ ÙØ±Ù‡ÛŒØ®ØªÙ‡ ØŒ Ú†Ù‡ ØºÛŒØ±ÙØ±Ù‡ÛŒØ®ØªÙ‡ØŒ Ú†Ù‡ پیر ØŒ Ú†Ù‡ جوان از ارزشهای ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ عقلانی لیبرالی دوری Ù…ÛŒ جستند Ùˆ سر سپرده ÛŒ ایدئولوژی ناسیونالیستی Ùˆ نژادپرستانه Ù…ÛŒ شدند Ùˆ با این کار داوطلبانه ÙØ±Ø¯ÛŒØª خویش را قربانی Ù…ÛŒ کردند Ùˆ کورکورانه از آنچه به آنها Ú¯ÙØªÙ‡ Ù…ÛŒ شد اطاعت Ù…ÛŒ کردند. این جمله Ú©Ù‡ «من Ùقط از دستورات اطاعت Ù…ÛŒ کردم» به جای قبول مسئولیت شخصی بر زبان ها جاری Ù…ÛŒ شد. جای مسئولیت شخصی را ایقان به مرجعیت رهبر Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ بود.
چنین وضعی برای کاسیرر شوک آور بود. او عقیده داشت Ú©Ù‡ این وضع عواقب وخیمی در بر دارد. کاسیرر در سال 1945 در کتاب خود: اسطوره ÛŒ دولت واکنش خود را نسبت به وضع یاد شده چنین تبیین Ù…ÛŒ کند « از میان همه ÛŒ تجربه های اندوه بار دوازده ساله ÛŒ اخیر، تجربه ÛŒ همرنگ شدن با Ù…ØÛŒØ· ØŒ شاید از دیگر تجربه ها ناگوارتر بوده است. این تجربه را Ù…ÛŒ توان با تجربه ÛŒ اودیسه در جزیره ÛŒ سیرسه Circe مقایسه کرد. اما این تجربه ØØªÛŒ از تجربه ÛŒ اودیسه نیز ناگوارتر است. زیرا سیرسه ØŒ دوستان Ùˆ همراهان اودیسه را به Ø´Ú©Ù„ جانوران گوناگون درآورده بود، اما در این زمان، این مردان ÙØ±Ù‡ÛŒØ®ØªÙ‡ Ùˆ هوشمند Ùˆ شری٠و صدیق اند Ú©Ù‡ به طور ناگهانی عالی ترین امتیاز انسانی خود را ترک Ù…ÛŒ کنند Ùˆ نمی خواهند Ú©Ù‡ Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ÛŒ آزاد Ùˆ متشخص باشند. ] ...[ در ØÛŒØ§Øª سیاسی روش های اختناق Ùˆ سرکوب همواره به کار Ù…ÛŒ Ø±ÙØªÙ‡ اند . ] ...[ اما اکنون اسطوره های سیاسی جدید به شیوه ای کاملاً Ù…ØªÙØ§ÙˆØª عمل Ù…ÛŒ کنند. آنها با درخواست انجام برخی اعمال یا نهی بعضی Ø±ÙØªØ§Ø±Ù‡Ø§ کار را شروع نمی نمایند. آنها Ù…ÛŒ خواهند مردمان را دگرگون کنند تا بتوانند آنان را زیر ÙØ±Ù…ان Ùˆ ØªØØª کنترل خود داشته باشند. اسطوره های سیاسی همچون ماری عمل Ù…ÛŒ کنند Ú©Ù‡ قربانی خود را پیش از ØÙ…له Ùلج Ù…ÛŒ کند. مردمان قربانی اسطوره های سیاسی Ù…ÛŒ شوند بی آنکه در برابر آن ها مقاومتی جدی نشان دهند. آنها پیش از آن Ú©Ù‡ دریابند واقعاً Ú†Ù‡ Ø§ØªÙØ§Ù‚ÛŒ Ø§ÙØªØ§Ø¯Ù‡ است مغلوب Ùˆ منقاد شده اند» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØØ§Øª 415 – 416)
ناسیونال سیوسیالیستها ÙÙ† نیرومندی کش٠کرده بودند Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ توانست همه مردم را به زیر ÙØ±Ù…ان درآورد هیچ کس آمادگی رویارویی با چنین چیزی را نداشت . این Ùن، Ø³Ù„Ø§Ø Ù…Ø·ÛŒØ¹ Ùˆ منقاد کردن مردم بود . اگر این تکنیک (یا ÙÙ†) را «تبلیغات» بخوانیم جنبه اصلی Ùˆ مهم آن را در نظر Ù†Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ ایم این تکنیک چیزی بیش از تبلیغات بود.
ناسیونال سوسیالیستها کش٠کردند Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ توان سرچشمۀ تÙکر انتقادی را در ذهن ÙØ±Ø¯ خشکاند. آنها کش٠کردند Ú©Ù‡ چگونه نوعی آگاهی اسطوره ای را با وسایل ÙÙ†ÛŒ بوجود آورند Ùˆ از این طریق توانستند «مردمان را به گونه ای تغییر دهند» Ú©Ù‡ شخصیت ÙØ±Ø¯ مطیع Ùˆ منقاد ÙØ±Ù…ان شخص دیگری شود .یکی از مقامات مهم در رایش سوم به نام آلبرت شپیر Albert Speer Ú©Ù‡ برنامه های بزرگ معماری Ùˆ ÙÙ†ÛŒ هیتلر Ùˆ نیز گردهمایی های مشهور نورنبرگ را سازماندهی کرده بود در زندان کتاب اسطوره ÛŒ دولت کاسیرر را خواند Ùˆ وقتی به قطعه ÛŒ یاد شده رسید Ú¯ÙØª Ú©Ù‡ کاسیرر در این عبارات بر بزرگترین معضلی Ú©Ù‡ رژیم نازی به وجود آورد انگشت گذاشته است یعنی از میان بردن ØØ³ مسئولیت شخصی.1
کاسیرر در کناب اسطوره ÛŒ دولت تاکید Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ ÙلسÙÙ‡ برای بررسی اسطوره های سیاسی آمادگی نداشت . او دربارۀ نیروی اندیشه ÛŒ اسطوره ای قضاوتی Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ شایسته است نظر هر خواننده ÛŒ علاقمند به مسائل ÙلسÙÛŒ را به خود معطو٠دارد؛ زیرا این قضاوت به پاشنه ÛŒ پای ÙلسÙÛŒ آشیل اشاره Ù…ÛŒ کند ØŒ مکانی Ú©Ù‡ در آنجا Ø§ÙØ¹ÛŒÙ اسطوره همیشه Ù…ÛŒ تواند بگزد Ùˆ همیشه نیز پیروز شود. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید «اسطوره از Ù„ØØ§Ø¸ÛŒ آسیب ناپذیر است استدلال های عقلی بر آن بی اثرند» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ 8 – 427) .
Ù…ØØ§Ù„ است Ú©Ù‡ بتوان با کسی Ú©Ù‡ مسخر اعتقادات اسطوره ای شده است Ø¨ØØ« استدلالی کرد. مگر ÙلسÙÙ‡ چیزی بیش از استدلال عقلی است؟ این Ú¯ÙØªÙ‡ ÛŒ کاسیرر باید مورد توجه هر منتقد ÙلسÙÛŒ کتاب اسطوره ÛŒ دولت قرار گیرد. اما هیچ منتقد ÙلسÙÛŒ ØØªÛŒ اشاره ای هم به آن نکرده است.2 در واقع کتاب اسطوره ÛŒ دولت از زمان انتشارش کمتر مورد توجه ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù† ØØ±ÙÙ‡ ای قرار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است.3
ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù† تمایلی به بررسی اسطوره ندارند. این نکته ای بود Ú©Ù‡ نلسون گودمن اظهار داشت. او Ú¯ÙØª Ú©Ù‡ نمی تواند سخنان کاسیرر را در مورد اسطوره درک کند. از دیدگاه ÙÛŒÙ„Ø³ÙˆÙØ§Ù†ØŒ اسطوره موضوع بسیار مبهم Ùˆ تاریکی است. اما کاسیرر معتقد بود Ú©Ù‡ ÙلسÙÛ€ تئوریک با نادیده Ú¯Ø±ÙØªÙ† اسطوره از درک زبان ØŒ شناخت شناسی Ùˆ تØÙˆÙ„ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ØŒ قاصر خواهد بود. ولی در ØÙˆØ²Ù‡ ÛŒ اخلاق Ùˆ ÙلسÙÙ‡ ÛŒ اجتماعی Ùˆ سیاسی آشنا نبودن با کارکردهای اندیشه ÛŒ اسطوره ای ØµØ±ÙØ§Ù‹ نقصی تئوریک نیست بلکه ÙلسÙÙ‡ را در وضعیتی قرار Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ دیگر نمی تواند وظیÙÙ‡ اش را انجام دهد. ÙلسÙÙ‡ با نادیده Ú¯Ø±ÙØªÙ† نقش اجتماعی اندیشه ÛŒ اسطوره ای Ùˆ قدرت آن ØŒ ØµØ±ÙØ§Ù‹ در ÙØ¶Ø§ÛŒ Ù„Ø·ÛŒÙ Ø¨ØØ« آکادمیک ØØ±Ú©Øª خواهد کرد Ùˆ نمی تواند با عمیق ترین نیروها در ØÛŒØ§Øª سیاسی ارتباط برقرار نماید یا ØØªÛŒ آنها را درک کند.
کاسیرر درباره ÛŒ معضلات سیاسی خاصی Ú©Ù‡ بر جمهوری Ùˆ ایمار اثر داشتند مطلب زیادی نمی گوید ØŒ معضلاتی مانند غرامت جنگی Ú©Ù‡ طبق معاهدۀ ورسای، آلمان ناگزیر از پرداخت آن بود. تورم مخرب 1923 Ùˆ Ø¨ØØ±Ø§Ù† اقتصادی جهان در اواخر دهه ÛŒ 1920 Ùˆ اوایل دهه ÛŒ 1930 ØŒ نقایص قانون اساسی آلمان Ú©Ù‡ سبب Ù…ÛŒ شد دهها ØØ²Ø¨ سیاسی در پارلمان کرسی به دست آورند Ùˆ این نیز به نوبه خود روند تصمیم گیری ] Ùˆ تصویب لوایØ[ را با بن بست روبرو Ù…ÛŒ کرد. Ø´Ú©Ù„ گیری ائتلاÙهای سیاسی نیز روز به روز دشوارتر Ù…ÛŒ شد Ùˆ رأی دهندگان آلمانی هم هر Ú†Ù‡ بیشتر به Ø§ØØ²Ø§Ø¨ Ø§ÙØ±Ø§Ø·ÛŒ رأی Ù…ÛŒ دادند تا آن Ú©Ù‡ سرانجام دشمنان جمهوری بر آن ØØ§Ú©Ù… شدند.
کاسیرر در سال 1944 نوشت «بی Ø´Ú© شرایط اقتصادی در تØÙˆÙ„ Ùˆ رشد سریع نهضت ناسیونال سوسیالیست سهم زیادی داشته اند.
اما عمیق ترین Ùˆ موثرترین علل ] پیروزی ناسیونال سوسیالیستها[ را نباید در Ø¨ØØ±Ø§Ù† اقتصادی ای جستجو کرد Ú©Ù‡ گریبان آلمان را Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ بود» (SMC , 236) . ناسیونال سوسیالیستها مسائل Ùˆ مشکلات اقتصادی را خارج از چارچوب Ø¨ØØ«ØŒ تواÙÙ‚ Ùˆ تصمیم گیری های عملی قرار Ù…ÛŒ دادند Ùˆ آنها را به طور اسطوره ای یعنی به منزله ÛŒ نبردی بزرگ نمایش Ù…ÛŒ دادند. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ رهبران سیاسی جمهوری Ùˆ ایمار «در قالب Ø§ØµØ·Ù„Ø§ØØ§Øª اقتصادی Ù…ÛŒ اندیشیدند Ùˆ سخن Ù…ÛŒ Ú¯ÙØªÙ†Ø¯ Ùˆ معتقد بودند Ú©Ù‡ اقتصاد سرچشمه ÛŒ اصلی ØÛŒØ§Øª سیاسی Ùˆ ØÙ„ال همه ÛŒ معضلات اجتماعی است» (SMC , 236) .
شیوه های تÙکر تجربی Ùˆ سنجشگرانۀ رهبران جمهوری Ùˆ ایمار نمی گذاشت Ú©Ù‡ به اهمیت این ØÙ‚یقت Ù¾ÛŒ ببرند Ú©Ù‡ آنان Ùˆ ناسیونال سوسیالیستها به زبان ÙˆØ§ØØ¯ÛŒ سخن نمی Ú¯ÙØªÙ†Ø¯. اما ناسیونال سوسیالیستها Ø¨Ø±Ø®Ù„Ø§Ù Ø§ØØ²Ø§Ø¨ دموکراتیک توانستند اعتماد مردم را جلب کنند. کاسیرر معتقد است Ú©Ù‡ علتش این بود Ú©Ù‡ ناسیونال سوسیالیستها چیز تازه ای Ø¢ÙØ±ÛŒØ¯Ù†Ø¯ Ú©Ù‡ موجب پیروزی آنان در انتخابات Ùˆ پس از آن شد: «ابداع ابزار تکنیکی جدید ØŒ یعنی تکنیک اسطوره های سیاسی Ùˆ به کارگیری ماهرانه ÛŒ آن بود Ú©Ù‡ پیروزی جنبش ناسیونال سوسیالیست را در آلمان ÙØ±Ø§Ù‡Ù… آورد» (SMC , 236).
این بینش خصوصیت پس نگری به وقایع را دارد. کاسیرر در آغاز امیدوار بود Ú©Ù‡ اومانیسم لیبرال Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ عقلانی نیروهای خود را بسیج کرده بتوانند نیروهای غیرعقلانی Ú©Ù‡ کنترل Ø¨ØØ« سیاسی را در جمهوری Ùˆ ایمار به دست Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ بودند پس برانند. کاسیرر مانند توماس مان Ù…ÛŒ کوشید Ú©Ù‡ با اتکای به خرد Ùˆ با استدلال نشان دهد Ú©Ù‡ جمهوری Ùˆ ایمار بر ایده های لایب نیتس ØŒ ول٠و کانت متکی است Ùˆ بنابراین ÙØ±Ø²Ù†Ø¯ ÙلسÙÙ‡ ÛŒ آلمانی است Ùˆ چیزی «غیرآلمانی» در آن نیست Ùˆ از این طریق جمهوری Ùˆ ایمار را برای عموم Ù¾Ø°ÛŒØ±ÙØªÙ†ÛŒ کند. توماس مان نیز نظیر همین دلایل را ارایه Ù…ÛŒ داد وایدۀ جمهوری را به ایده ÛŒ انسان گرایانه Humanitat در کلاسیسم آلمان Ù¾ÛŒ گیری Ù…ÛŒ کرد.4
اما با اید ئولوژی غیرعقلانی Ú©Ù‡ تعداد کثیری از Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ را به خشونت های خیابانی Ù…ÛŒ کشاند نمی شد با سیاستی برخورد کرد Ú©Ù‡ Ø´Ú©Ù„ عقلانی داشت Ùˆ متعهد بود Ú©Ù‡ به قول توماس مان «خواست های مدنی برای خوشبختی مانند : آزادی ØŒ عقلانیت Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯Â» را تامین کند.5
ØÛŒØ±Øª کاسیرر در مورد توÙیق ناسیونال سوسیالیستها به این علت نبود Ú©Ù‡ در قرن بیستم روشن اندیش رژیمی سرکوب گر امکان استقرار Ùˆ مقبولیت عمومی Ù…ÛŒ ÛŒØ§ÙØª ØŒ بلکه Ø´Ú¯ÙØªÛŒ او از به کارگیری موÙقیت آمیز تکنیک اسطوره بود. کاسیرر استدلال Ù…ÛŒ کرد Ú©Ù‡ این کاری کاملاً جدید در تاریخ سیاست بود. زیرا تکنیک اسطوره سازی به تکنولوژی مدرن نیاز داشت Ùˆ متکی بدان بود Ùˆ به ویژه به تکنولوژی در قلمرو Ùˆ وسایل ارتباط جمعی. اما این تکنیک بیش از هر چیز به این علت جدید بود چون وسایل مدرن ارتباط جمعی مانند رادیو، Ùیلم Ùˆ مجلات تصویری را به کار Ù…ÛŒ Ú¯Ø±ÙØª تا تکنیک جدید یعنی تکنیک اسطوره سازی را به منزله ÛŒ ابزاری برای کنترل اندیشه ایجاد کند. «تØÙˆÙ„ ÙÙ† اسطوره سازی برای قرن ما ØŒ یعنی عصر تکنولوژی، ذخیره شده بود. از این پس Ù…ÛŒ توان اسطوره ها را به همان معنا Ùˆ بنابر همان روش هایی ساخت Ú©Ù‡ Ø³Ù„Ø§Ø Ù‡Ø§ÛŒ مدرن مانند مسلسل Ùˆ هواپیما را Ù…ÛŒ سازند. ÙÙ† اسطوره سازی چیز تازه ای است ØŒ چیزی Ú©Ù‡ اهمیت ØÛŒØ§ØªÛŒ دارد Ùˆ تمامی Ø´Ú©Ù„ ØÛŒØ§Øª اجتماعی ما را دگرگون کرده است» (اسطوره ÛŒ دولت ØŒ ØµÙØÙ‡ 411).
تکنیک اسطوره
ØÚ©ÙˆÙ…ت توتالیتر را با قدرتی Ú©Ù‡ بر زندگی Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ دارد مشخص Ù…ÛŒ کنند. بدین معنی Ú©Ù‡ قدرت طلبی ØÚ©ÙˆÙ…ت Ùˆ مداخله ÛŒ آن در امور خصوصی Ø§ÙØ±Ø§Ø¯ ØØ¯ Ùˆ ØØµØ±ÛŒ نمی شناسد. با تصویب قانون اختیارات تام Ermachtigungsgesetz مصوب 24 مارس 1933 اختیار قانون گذاری از قوه ÛŒ مقننه به شخص رهبر ] = هیتلر[ انتقال ÛŒØ§ÙØª Ùˆ اعلام شد Ú©Ù‡ او مرجع Ùˆ ØÙŽÚ©ÙŽÙ… نهایی در ØÚ©ÙˆÙ…ت آلمان است. نه پارلمان منØÙ„ شد Ùˆ نه قانون اساسی به ØØ§Ù„ تعلیق درآمد بلکه این دو دیگر عواملی مؤثر در ØÚ©ÙˆÙ…ت نبودند.
رهبر، دولت بود. دولت دیگر مشروعیت خود را از این Ú©Ù‡ دولتی مبتنی بر قانون است به دست نمی آورد ØŒ بلکه در واقعیت ØŒ قانون آن چیزی بود Ú©Ù‡ در خدمت اراده ÛŒ رهبر قرار داشت ØŒ رهبری Ú©Ù‡ Ùوق قانون بود.
چنین دولت توتالیتری دیگر مشروعیت خود را از قانون کسب نمی کرد بلکه مشروعیتش را از اسطوره Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØª Ù…ÛŒ داشت.
بر جوامع ابتدایی٠اسطوره ای( mythic society) قانون ØÚ©ÙˆÙ…ت نمی کند بلکه رسوم ØŒ تابوها Ùˆ اعتقادات قبیله ای Ùˆ ایمان به ØÚ©Ù…ت Ùˆ دانایی کسانی Ú©Ù‡ قدرت غیبت گویی دارند ØØ§Ú©Ù… است.
در جامعه ÛŒ ابتدایی٠اسطوره ای هر کس «جا Ùˆ منزلت خود را Ù…ÛŒ شناسد» Ùˆ هر کس Ú©Ù‡ از شناختن جای خویش سرباز زند تهدیدی به جماعت به شمار Ù…ÛŒ آید. چنانچه بگوییم Ú©Ù‡ در جوامع ابتدایی Ø¨ØØ« آزاد به عنوان Ù…ØÙ…Ù„ÛŒ برای برخورد آرا Ùˆ اندیشه های سیاسی مختل٠سرکوب Ù…ÛŒ شود سخنی بی جا Ú¯ÙØªÙ‡ ایم. چون در این جوامع Ø¨ØØ« آزاد امری شناخته شده ای نیست Ùˆ جای برجسته ای در ØÛŒØ§Øª اجتماعی ندارد. بنابراین سرکوبی Ø¨ØØ« آزاد چیز تازه ای در سیاست نیست؛ اما این سرکوبی در ØÚ©ÙˆÙ…ت توتالیتر Ø´Ú©Ù„ جدیدی پیدا Ù…ÛŒ کند. در زمان رایش سوم انتقاد چنان بی اثر شده بود Ú©Ù‡ اگر کسی ØØ§Ø¶Ø± به همکاری با ØÚ©ÙˆÙ…ت نبود یا Ù…ÛŒ بایست آلمان را ترک کند یا به نوعی کناره گیری کند Ùˆ «به درون مهاجرت» نماید ØŒ این وضع ØµØ±ÙØ§Ù‹ به خاطر به کارگیری غیرعادی سرکوب به وجود نیامده بود بلکه هم چنین بر اثر ØÙ…ایت توده ÛŒ مردم از ØÚ©ÙˆÙ…ت توتالیتر بود.
آمادگی مردم برای اطاعت از ÙØ±Ù…انها Ùˆ دستورات دولت بود Ú©Ù‡ به رایش سوم نیرو Ù…ÛŒ بخشید. سرچشمه ÛŒ پای بندی به ÙØ±Ù…انبرداری از دولت در Ù…ØØªÙˆØ§ÛŒ ایده ئولوژی ناسیونال سوسیالیست قرار نداشت؛ زیرا عقایدی Ú©Ù‡ نازیها تبلیغ Ù…ÛŒ کردند، در مقام اندیشه ها ØŒ نه جدید بودند Ùˆ نه عقلانی. کامیابی اید ئولوژی نازی ها بدین علت بود Ú©Ù‡ به این اید ئولوژی Ø´Ú©Ù„ اسطوره ای داده بودند تا در برابر انتقاد عقلانی مصونیت داشته باشد، Ùˆ این Ø´Ú©Ù„ اسطوره ای را عمداً یعنی با به کارگیری تکنیک های خاص بدان داده بودند. نظر کاسیرر در کتاب اسطوره ÛŒ دولت همین است.
هنگامی Ú©Ù‡ کاسیرر کتاب ÙلسÙÙ‡ ÛŒ ÙØ±Ù…های سمبلیک را نوشت اسطوره را از Ù„ØØ§Ø¸ سرشت Ùˆ خصلت چیزی کاملاً سنتی Ù…ÛŒ دانست، چیزی Ú©Ù‡ دیگر نمی توان آن را ابداع کرد Ùˆ در میان مردم اشاعه داد، درست مانند زبانی Ú©Ù‡ مردم بدان سخن Ù…ÛŒ گویند (PSF , 2 : 6 ; PSF , 2 : 9)
اما در سال 1945 کاسیرر نظر خود را در این مورد تغییر داد: «اسطوره را همیشه نتیجه ÛŒ ÙØ¹Ø§Ù„یت ناآگاه Ùˆ Ù…ØØµÙˆÙ„ تخیل٠آزاد توصی٠کرده اند. اما در اینجا اسطوره هایی را Ù…ÛŒ یابیم Ú©Ù‡ طبق نقشه ساخته Ùˆ پرداخته شده اند. اسطوره های سیاسی جدید آزادانه رشد نمی کنند ] ...[ بلکه مصنوعاتی هستند Ú©Ù‡ به دست صنعتگرانی ماهر Ùˆ زیرک ساخته شده اند (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ ÛŒ 411)
تکنیک اسطوره شامل چهار بخش است Ú©Ù‡ همۀ٠آنها در خدمت Ù‡Ø¯Ù ÙˆØ§ØØ¯ÛŒ قرار Ù…ÛŒ گیرند Ú©Ù‡ عبارتند از: منع داشتن اندیشه ای مستقل Ùˆ منع Ø¨ØØ« انتقادی. این تکنیک ها از این قرارند:
1 – دستکاری زبان به گونه ای Ú©Ù‡ مانع ØªÙØ§Ù‡Ù… Ùˆ ارتباط شود یا لااقل ارتباط را Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ کند.
2 – مناسکی کردن اعمال تا مرز میان زندگی خصوصی و عمومی از میان برود.
3 – از میان بردن همه ی ارزشهای ایده آل و نشاندن تصاویر ملموس نیک و بد به جایشان تا در مورد همه ی تصمیم گیری ها ، پیشداوری و جود داشته باشد.
4 – ØªÙØ³ÛŒØ± مجدد زمان Ùˆ تاریخ به منزله ÛŒ «سرنوشت» Ú©Ù‡ توجیه غایی تسلیم شدن شخص در برابر دولت توتالیتر باشد . دو تکنیک نخست خلاقیت اندیشه Ùˆ عمل را Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ Ù…ÛŒ کند Ùˆ دو تکنیک دیگر جانشین اندیشه Ùˆ عمل خلاق Ù…ÛŒ شوند.
کاسیرر معتقد است Ú©Ù‡ «اسطوره ÛŒ دولت» بدان گونه Ú©Ù‡ رهبران یک ØÚ©ÙˆÙ…ت تبلیغ Ù…ÛŒ کنند از Ù„ØØ§Ø¸ جوهری مانند ظهور اعتقادات اسطوره ای در ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ نیست ØŒ اما نقش Ùˆ توان «اسطوره ÛŒ دولت » به نظر کاسیرر، از اسطوره به عنوان یک پدیده ÛŒ بنیادی اجتماعی ناشی Ù…ÛŒ شود. در اندیشه ÛŒ اسطوره ای ذهن، منقاد Ùˆ زندانی نیروی اعتقادات خود Ù…ÛŒ شود اما این اعتقادات شخصی نیستند بلکه جمعی اند Ùˆ موجب پیوند شخص با گروه Ù…ÛŒ شوند.
تکنیک 1 :
زبان معمولاً هم خصلت ØªØØ±ÛŒÚ© عواط٠را دارد Ùˆ هم خصلت رساندن معنا را . کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ هر دو نقش در خدمت «ایجاد ارتباط جمعی Ùˆ Ùهم متقابل» قرار دارند (SMC , 254)Ù¾
اما با انتقال تأکید از زبان توصیÙÛŒ به زبان عاطÙÛŒ ØŒ واژه هایی Ú©Ù‡ برای نامیدن اشیاء Ùˆ بیان اندیشه ها به کار Ù…ÛŒ Ø±ÙØªÙ†Ø¯ اکنون Ù…ÛŒ توانند موجب برانگیختن Ø§ØØ³Ø§Ø³ ØªÙ†ÙØ± Ùˆ انزجار Ùˆ تØÙ‚یر Ùˆ بدگمانی شوند (اسطوره ÛŒ دولت ØŒ صص 411 – 413) Ùˆ (SMC , 253 – 55)
برای دستکاری زبان در Ø³Ø·Ø Ù…Ù„ÛŒ باید وسایل تکنولوژیکی ارتباط جمعی در دسترس باشند. به کارگیری مداوم Ùˆ دقیق زبان دستکاری شده ØŒ Ø±ÙØªÙ‡ Ø±ÙØªÙ‡ ØŒ مانع Ø¨ØØ« بی Ø·Ø±ÙØ§Ù†Ù‡ Ùˆ ÙØ§Ø±Øº از ØØ¨ Ùˆ بغض خواهد شد. زیرا لازمه ÛŒ Ø¨ØØ« بی Ø·Ø±ÙØ§Ù†Ù‡ پیراستن بودن واژه ها از Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª Ùˆ پیشداوریها است. در زبانی Ú©Ù‡ واژه ها لبریز از Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª ØªÙ†ÙØ± Ùˆ انزجار Ùˆ بدگمانی باشند Ø¨ØØ« بی Ø·Ø±ÙØ§Ù†Ù‡ Ùˆ بی غرضانه ناممکن است.
تکنیک 2 :
کاسیرر معتقد است Ú©Ù‡ هیچ چیز مانند مناسکی شدن زندگی Ú©Ù‡ از طریق تظاهرات عمومی Ùˆ مداوم٠«تعلق داشتن» ] به مسلک یا نژاد خاصی[ صورت Ù…ÛŒ گیرد نمی تواند Â«Ø§ØØ³Ø§Ø³ شخصیت Ùˆ مسئولیت ÙØ±Ø¯ÛŒ ما را از بین ببرد» (اسطوره ÛŒ دولت صص 413 – 414) (SMC , 255 – 58)
هد٠از مناسکی کردن زندگی این است که «دیگر میان زندگی خصوصی و زندگی عمومی مرزی موجود نباشد» (SMC , 256)
این نیز بخشی از دستکاری کردن زبان است. درود ÙØ±Ø³ØªØ§Ø¯Ù† به هیتلر همه جا ØØ§Ø¶Ø± Ùˆ بلندکردن دست به نشانه ÛŒ سلام دادن به او ØŒ اعمال مناسکی مداوم Ùˆ روزمره ای بود Ú©Ù‡ در رایش سوم اجرا Ù…ÛŒ شد. این اعمال شعایری به تشکیل گروههای مختل٠نیز تعمیم Ù…ÛŒ ÛŒØ§ÙØª مانند گروه های جوان، گروه های کارگر، گروه های مادر . همه ÛŒ این گروهها آرم Ùˆ نشانه ها Ùˆ اونیÙورم ها Ùˆ مناسک ویژه ÛŒ خود را داشتند. کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ تأثیر مناسکی کردن زندگی این بود Ú©Ù‡ Ø§ØØ³Ø§Ø³ خلاقیت Ùˆ خودجوشی انسان را کاهش Ù…ÛŒ داد.
«هیچ چیز بیش از اجرای یکنواخت این شعایر Ùˆ مناسک نمیتواند نیروهای ÙØ¹Ø§Ù„ ØŒ قدرت قضاوت Ùˆ قوه ÛŒ تمیز انتقادی ما را از کار بیندازد Ùˆ Ø§ØØ³Ø§Ø³ شخصیت Ùˆ مسئولیت ÙØ±Ø¯ÛŒ ما را از بین ببرد» (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ ÛŒ 414)
تکنیک 3 :
برای Ù…ØªØØ¯Ú©Ø±Ø¯Ù† همه ÛŒ اعضای جامعه ØŒ ارزشی ساده Ùˆ ÙˆØ§ØØ¯ به عنوان ارزشی عالی اعلام Ù…ÛŒ شود Ùˆ این، هیچ ارزش دیگری را در کنار خود تØÙ…Ù„ نمی کند. این ارزش، «اسطوره ÛŒ نژاد» بود (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ 417 Ùˆ نیز صص 343 – 370)
نژاد آریایی یا نژاد سالار ابداً ارزش نیست زیرا ارزشها، معیارها یا هنجارهای ایده آل اند. نژاد مانند هر گروهی از مردم چیزی ملموس ] = کانکریت[ است نه چیزی انتزاعی مانند «خوب» ØŒ «درست» ØŒ «ØÙ‚یقی» یا «زیبا» .
ارزش اصیل، معیاری بهنجار برای داوری کردن آنچه هست ارایه می دهد. اما برداشت نژادسالاری وارونه ی این ، عمل می کند. آنچه باید باشد با آنچه هست سنجیده می شود.
با تکنیک اسطوره معنای ارزش وارونه Ù…ÛŒ شود، بدین معنی Ú©Ù‡ مدلول معمول «باید باشد» Ùˆ «آنچه هست » را تکنیک اسطوره چنان وارونه Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ «وجود،مقدم بر اخلاق است Ùˆ عامل تعیین کننده ÛŒ اخلاق باقی Ù…ÛŒ ماند (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ ÛŒ 360) .
طبق اید ئولوژی نژاد سالاری، شخص نه بر پایه ÛŒ اعمالی Ú©Ù‡ انجام Ù…ÛŒ دهد شری٠و با ÙØ¶ÛŒÙ„ت شناخته Ù…ÛŒ شود بلکه برعکس طبق تعری٠نژاد سالاری، آنچه را Ú©Ù‡ یک شخص متعلق به نژاد شری٠و والا انجام Ù…ÛŒ دهد باید خوب شمرد. بنابراین ØŒ ÙØ¶ÛŒÙ„ت «موهبتی زمینی است » (اسطوره ÛŒ دولت ØµÙØÙ‡ ÛŒ 358).
کاسیرر نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ چگونه این نوع استدلال مدور را گوبینو در کتاب خود به نام رساله ای درباره ÛŒ نابرابری نژادهای انسانی به کار Ù…ÛŒ برد تا برتری یک نژاد را به اثبات رساند. معیار برای اثبات این Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ نژادی عالی ترین نژاد است داوری خود عالی ترین نژاد است . «آنچه را آنان والا، نیک Ùˆ پاک بدانند، بر پایه ÛŒ برتری نژادیشان ØŒ معیار٠سنجش والایی، نیکی Ùˆ پاکی Ùˆ ... Ù…ÛŒ شود» (اسطوره ÛŒ دولت ØŒ ØµÙØÙ‡ ÛŒ 359).
گوبینو می گوید که عالی ترین نژاد، نژاد آریایی است . و چون گوبینو خود از نژاد آریایی است پس این ادعا نمی تواند دروغ باشد. این نوع برهان از دیدگاه اندیشۀ عقلانی، آشکارا مصادره به مطلوب است.
از دیدگاه عقل ØŒ استدلال گوبینو به طور چاره ناپذیری خام است. «اما Ø´Ú¯ÙØªÛŒ آور این است Ú©Ù‡ دقیقاً به خاطر همین خامی اش بود Ú©Ù‡ نظریه ÛŒ گوبینو نیروی عظیم عملی Ùˆ تأثیر شگرÙÛŒ به دست آورد. نظریه ÛŒ او به دلیل دوری بودنش از Ù„ØØ§Ø¸ÛŒ ØŒ آسیب ناپذیر است. زیرا نمی توان بر ضد یک ØÚ©Ù… تØÙ„یلی استدلال کرد ØŒ Ùˆ نمی توان آن را با دلایل عقلی یا تجربی رد کرد » (اسطوره ÛŒ دولت صص 360)
تصویر نژاد آریایی سالار به عنوان عالی ترین خوبی ØŒ تصویر بسیار ساده ای است Ú©Ù‡ هر کس Ù…ÛŒ تواند آن را درک کند. سادگی آن به سبب Ø´Ú©Ù„ Ùˆ ÙØ±Ù…Ø´ است نه Ù…ØØªÙˆØ§ÛŒØ´. هر Ù…ØØªÙˆØ§ÛŒÛŒ را Ù…ÛŒ توان در این قالب ریخت ØŒ Ù…ÛŒ توان هر نژادی را نژاد سالار قلمداد کرد ØŒ Ù…ÛŒ توان هر دین یا هر عقیده ÛŒ سیاسی را معیار Ùˆ میزان سنجش دیگر امور دانست. این نوع تÙکر جهان را به شیوه ÛŒ خاصی تصویر Ù…ÛŒ کند : این تصویر ØŒ مطلق گرایانه است Ùˆ جز خود چیزی دیگری را قبول ندارد Ùˆ تØÙ…Ù„ نمی کند. بر پایه ÛŒ چنین نظری، هیچ امیدی نمی توان داشت Ú©Ù‡ مثلاً ÙØ±Ø¯ÛŒ از نژاد غیرآریایی، ÙØ±Ø¯ÛŒ شری٠و والا شود. از دیدگاه چنین تÙکری، تغییر Ùˆ تØÙˆÙ„ امری Ù…ØØ§Ù„ ] Ùˆ ØØªÛŒ مذموم است[ . منطق اسطوره همین است : «برای ابداع، Ú†Ù‡ به توسط ÙØ±Ø¯ صورت گیرد Ú†Ù‡ قوم،امکانی وجود ندارد وبرای تلبیس Ùˆ سوء Ùهم نیز وقتی نیست»(PsF , 2 : 9 ; PSF , 2 : 6 ;) .
امور همین طور Ú©Ù‡ اکنون هستند همواره بوده اند Ùˆ همیشه نیز خواهند بود . ذهن هر کس Ú©Ù‡ منقاد چنین تصویری از امور شده باشد از انتقاد کردن از عقاید خویش ناتوان خواهد بود، زیرا ذهن چنین شخصی آماده ÛŒ این است Ú©Ù‡ هر نوع انتقادی را نوعی توطئه بداند. چنین کسی ناتوان از درک دیدگاهی است Ú©Ù‡ اجازه Ù…ÛŒ دهد معیار دیگری برای انتقاد از اعتقاداتش به کار Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ شود زیرا چنین کسی طبق تعری٠] از نوع تعریÙ٠مدور٠گوبینو[ اعتقادات خود را برترین دیدگاه Ù…ÛŒ داند.
تکنیک 4 :
سرانجام آن Ú©Ù‡ تکنیک اسطوره ØŒ برداشت اسطوره ای از زمان Ùˆ تاریخ را به منزله «تقدیر» Ù…ÛŒ پروراند. این کار با وسایل گوناگون صورت Ù…ÛŒ گیرد ولی در میان این وسایل از همه مهمتر امر پیش گویی در امور سیاسی است (البته به معنای غیب گویی جادوگر) . کاسیرر Ù…ÛŒ نویسد : «دیگر نوع ابتدایی ÙØ§Ù„ بینی یا پیش گویی با قرعه را نداریم ØŒ دیگر پرواز پرندگان را رصد نمی کنیم Ùˆ امعاء Ùˆ Ø§ØØ´Ø§Ø¡ جانوران قربانی را معاینه نمی نماییم، بلکه روش پیش گویی بسیار ظری٠تر Ùˆ پرداخته تری Ø¢ÙØ±ÛŒØ¯Ù‡ ایم ØŒ روشی Ú©Ù‡ ادعا Ù…ÛŒ شود علمی Ùˆ ÙلسÙÛŒ است ] ...[ سیاستمداران جدید به درستی Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØªÙ‡ اند Ú©Ù‡ توده های عظیم مردم را با نیروی تخیل آسان تر Ù…ÛŒ توان به جنبش درآورد تا با نیروی مادی Ù…ØØ¶. سیاستمداران از این موضوع Ø§Ø³ØªÙØ§Ø¯Ù‡ ÛŒ بسیار کرده اند . سیاستمداران نوعی پیش گویی یا غیب Ú¯ÙˆÛŒ عمومی شده است. پیش گویی یا غیب گویی عنصر اساسی در ÙÙ† جدید رهبری سیاسی است » (اسطوره ÛŒ دولت صص 419)
(SMC , 258 – 63).
یکی از بارزترین خصوصیات رژیم نازی این بود Ú©Ù‡ در آثار ناسیونال سوسیالیستی Ùˆ در سخنرانی های هیتلر همیشه به مشیت الهی ارجاع Ù…ÛŒ شد Ú©Ù‡ به عنوان تقدیر یا سرنوشت در تاریخ مداخله Ù…ÛŒ کند. نقش سیاسی Ù…Ùهوم تقدیر (Ù…Ùهوم «قانون٠تاریخ») این است Ú©Ù‡ از میان بردن روش های دموکراتیک را توجیه کند. رهبر نخبه Ù…ÛŒ داند Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ «باید» باشد Ùˆ بنابراین Ù…ÛŒ داند Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ باید کرد Ùˆ چون مصون از خطا Ùˆ لغزش است Ù…ÛŒ تواند خواست الهی را برای مردم ØªÙØ³ÛŒØ± کند Ùˆ بدین ترتیب هر عملی را Ú©Ù‡ انجام Ù…ÛŒ دهد این گونه توجیه کند Ú©Ù‡ انجام آن از واجبات بوده است Ùˆ برداشت غیب گویانه prophetic از تاریخ Ùقط بخشی از اید ئولوژی نازیسم نبود بلکه عقیده ای بود Ú©Ù‡ مقبولیت آکادمیک به دست آورده بود Ùˆ ØØªÛŒ پیش از آن Ú©Ù‡ عقیده ÛŒ رسمی در رایش سوم شود در میان ÙØ±Ù‡ÛŒØ®ØªÚ¯Ø§Ù† Ùˆ درس خواندگان اشاعه ÛŒØ§ÙØªÙ‡ بود. کاسیرر به توÙیق Ùوق العاده ÛŒ کتاب شینگلر به نام Ø§Ù†ØØ·Ø§Ø· غرب اشاره Ù…ÛŒ کند، کتابی Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ Ú¯ÙØª تاریخ هیچ هدÙÛŒ ندارد Ùˆ انسانی هیچ کاری نمی تواند بکند جز آن Ú©Ù‡ آن را به عنوان تقدیر بپذیرد (SMC , 226 – 29) Ùˆ (اسطوره ÛŒ دولت ØŒ صص 419 – 423) . علاوه بر شینگلر ØŒ برداشت هایدگر از پرتاب شدن ] یا هبوط[ انسان به جهان، از نظر کاسیرر، نمونه ÛŒ بارز آن نوع تÙکر ÙلسÙÛŒ است Ú©Ù‡ نشان Ù…ÛŒ دهد چگونه Ù…ÛŒ توان نیاز به تسلیم شدن در برابر «سرنوشت » را بیان کرد (SMC , 229 – 30) Ùˆ (اسطوره ÛŒ دولت صص 423 – 427 ) .
کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ شینگلر Ùˆ هایدگر رویه ای Ø§Ù†ÙØ¹Ø§Ù„ÛŒ را تشویق Ù…ÛŒ کردند عقاید آنان «نمی تواند به انسان بیاموزد Ú©Ù‡ چگونه نیروهای ÙØ¹Ø§Ù„ خود را بپرورد تا بتواند زندگی ÙØ±Ø¯ÛŒ Ùˆ اجتماعی خویش را Ø´Ú©Ù„ دهد (SMC , 230).
درکتاب اسطوره ÛŒ دولت تکنیک اسطوره به منزلۀ نوعی ابداع معرÙÛŒ شده است. تØÙ„یل کاسیرر از تکنیک اسطوره به کاربرد آن توسط ابداع کنندگانش ارجاع Ù…ÛŒ کند، اما تØÙ„یل کاسیرر ØµØ±ÙØ§Ù‹ توصی٠تاریخی نیست. در ØªÙØ³ÛŒØ± او، تکنیک اسطوره ØŒ تکنیک به معنای واقعی آن است ØŒ چیزی است Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ توان آن را در مکان ها Ùˆ زمان های مختل٠برای هد٠های Ù…ØªÙØ§ÙˆØªÛŒ به کار بست. بنابراین کتاب اسطوره ÛŒ دولت ØŒ Ùقط اثری درباره ÛŒ نازیسم آلمان نیست بلکه کتابی درباره ÛŒ Ø´Ú©Ù„ جدیدی از سیاست است Ú©Ù‡ نازیها مبدع آن بودند Ùˆ آن را به کار بستند.
کاسیرر این موضوع را روشن Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ این Ø´Ú©Ù„ از سیاست خود نوعی تکنیک است Ùˆ Ù…ØØµÙˆÙ„ «عصر تکنولوژیکی ما» است ØŒ به این معنی Ú©Ù‡ تکنیک اسطوره سازی به سایر تکنیکها نیاز دارد Ú©Ù‡ مقدم بر همه ÛŒ آنها ØŒ وسایل تکنولوژیکی مدرن Ùˆ ارتباط جمعی است. اما کاسیرر در کتاب اسطوره ÛŒ دولت درباره ÛŒ علت مؤثر بودن تکنیک اسطوره سازی در قرن بیستم چیزی نمی گوید Ùˆ Ùقط به ذکر این نکته Ø§Ú©ØªÙØ§ Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ در زمان های Ø¨ØØ±Ø§Ù†ÛŒ Ú©Ù‡ نیروهای عقلانی ØŒ اخلاقی Ùˆ هنری یک ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ توان خود را از دست بدهند، اسطوره Ù…ÛŒ تواند دوباره ظهور کند. کاسیرر شرØÛŒ از موثربودن تکنیک اسطوره سازی ارایه Ù…ÛŒ دهد اما علت آمادگی مردم را ØŒ در قرن بیستم روشن اندیش، برای این Ú©Ù‡ از صمیم دل به یک ایدئولوژی غیرعقلانی بگروند بیان نمی کند.
چه چیزی موجب شد که در تاریخ اروپای پس از عصر روشنگری عقیده به این که تاریخ ، تقدیر است مقبولیت پیدا کند؟
لئوستراوس در نقدی Ú©Ù‡ بر کتاب اسطوره ÛŒ دولت نوشته است همین سوال را Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ کند. از اظهارات کاسیرر در مورد شهرت نویسنده ای مانند شپنگلر این موضوع روشن Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ در آلمان ] ØØªÛŒ پیش از پیروزی نازی ها[ مردم آماده ÛŒ پذیرش این نظر بوده اند Ú©Ù‡ تاریخ ØŒ سرنوشت است Ùˆ ناسیونال سوسیالیستها از همین آمادگی ذهنی مردم سود جستند.
Â«Ø¨ØØ±Ø§Ù† عقلانی در شناخت انسان از من خویش» را Ú©Ù‡ کاسیرر در کتاب خود رساله ای درباره ÛŒ بشر توصی٠کرده است نمی توان مردود دانست. اما آیا این Ø¨ØØ±Ø§Ù† عاملی قاطع در مؤثربودن تکنیک اسطوره بود؟ آیا همین Ø¨ØØ±Ø§Ù† سرچشمه ÛŒ از دست دادن اعتماد به Ù†ÙØ³ÛŒ بود Ú©Ù‡ عمومیت ÛŒØ§ÙØªÙ‡ بود ØŸ نگرانی Ùˆ دل مشغولی یی Ú©Ù‡ کاسیرر در کتاب خود: رساله ای درباره ÛŒ بشر به Ø¨ØØ« Ù…ÛŒ گیرد به Ø§Ù†ØØ·Ø§Ø· برداشت عمومی از هد٠های نهایی ÙØ¹Ø§Ù„یت های انسای ارتباط Ù…ÛŒ یابد.
اما برداشت کاسیرر از مسئله ÛŒ مذکور، در کتاب: رساله ای درباره ÛŒ بشر، عقل گرایانه است. زیرا مسئله را در قالب «نظریه ای درباره ÛŒ انسان» Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒ کند. کاسیرر جنبه ÛŒ دیگری از همین مسئله را در Ø¨ØØ« خود از تعین اراده در کتاب خویش: تعین Ùˆ عدم تعین در Ùیزیک مدرن ارایه داده است. گرچه تØÙ„یل او از ÙØ±Ù‚ میان «عدم تعین» Ùیزیکی Ùˆ عدم تعین ارادی ØØ§Ú©ÛŒ از عمق دانش او است Ùˆ از Ù„ØØ§Ø¸ ÙلسÙÛŒ نیز به کنه موضوع راه ÛŒØ§ÙØªÙ‡ است اما مسایل Ùیزیک کوانتوم بسیار دور از ØÛŒØ§Øª سیاسی اند Ùˆ گرچه شاید، آنها بخشی از Ø¨ØØ±Ø§Ù† عقلانی عمومی باشند اما نمی توانند علت پیدایش Ø§ØØ³Ø§Ø³Ø§Øª عمومی در مورد این Ø¨ØØ±Ø§Ù† باشند.
بررسی کاسیرر از زمینه ÛŒ اید ئولوژی ناسیونال سوسیالیست در کتاب اسطوره ÛŒ دولت Ùˆ نقش اسطوره در اندیشه ÛŒ سیاسی از زمان یونانیان تا امروز در معرض انتقادهای مشابهی قرار داشته است. جرج ساباین در نقد خود بر کتاب: اسطوره ÛŒ دولت در مورد پژوهش خاص کاسیرر از اندیشه ÛŒ کارلایل، گوبینو Ùˆ Ù‡Ú¯Ù„ Ù…ÛŒ نویسد : «به دشواری Ù…ÛŒ توان باور کرد Ú©Ù‡ اندیشه های این سه شخص از چنان نیروی کاÙی٠تضعی٠کننده ای برخوردار بوده اند ØŒ Ú©Ù‡ هنگامی Ú©Ù‡ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ اروپا دچار ÙØ´Ø§Ø±Ù‡Ø§ÛŒ روانی Ùˆ تنش های دوره ÛŒ پس از جنگ جهانی اول شد، توانستند موجبات اختلال در ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ اروپا را ÙØ±Ø§Ù‡Ù… آورند».6
Ù…ÛŒ توان به تمامی Ø¨ØØ« کاسیرر از سیر اندیشه ÛŒ عقلانی همین ایراد را Ú¯Ø±ÙØª . البته کاسیرر مدعی نیست Ú©Ù‡ این متÙکران مسبب آنچه ] در آلمان[ Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ø§ÙØªØ§Ø¯ هستند، بلکه نظرش این است Ú©Ù‡ آنان عامل Ú©Ù…Ú© کننده ÛŒ مهمی در تضعی٠نیروهای ÙØ¹Ø§Ù„ انسان بودند. ولی به هر جهت سخن این متÙکران بی شنونده نبود. اما این پرسش هم چنان Ù…Ø·Ø±Ø Ø§Ø³Øª Ú©Ù‡ Ú†Ù‡ چیزی موجب شد Ú©Ù‡ در قرن بیستم توده ÛŒ مردم آماده ÛŒ پذیرش اعتقادات غیرعقلانی شوند؟
هم چنان Ú©Ù‡ در بالا Ú¯ÙØªÙ‡ شد Ø´Ø±Ø Ú©Ø§Ø³ÛŒØ±Ø± از نیروهای ویرانگر اجتماعی در جمهوری Ùˆ ایمار موجز Ùˆ گذراست . او به تورم Ùˆ بیکاری Ú©Ù‡ جمهوری را به زانو درآورده بود اشاره Ù…ÛŒ کند Ùˆ به نظر Ù…ÛŒ آید Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ گوید Ø¢Ø´ÙØªÚ¯ÛŒ اقتصادی Ùˆ نارضایتی اجتماعی ناشی از آن ØŒ مردم را آماده ÛŒ پذیرش اید ئولوژی اسطوره ای کرد Ùˆ موجب به قدرت رسیدن ناسیونال سوسیالیستها شد. ساباین Ø´Ú¯ÙØªÛŒ خود را در این باره بیان Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ چگونه عامل اقتصادی با ÙلسÙÙ‡ ÛŒ ÙØ±Ù…های سمبلیک جور در Ù…ÛŒ آید.
ساباین Ù…ÛŒ نویسد : «اما این علل ØµØ±ÙØ§Ù‹ جامعه شناختی Ùˆ اقتصادی اند. اینها علل هستند Ú©Ù‡ ØØªÛŒ یک مارکسیست هم Ù…ÛŒ تواند ] برای تبیین ظهور نازیسم[بدانها دست یازد. اما این علل به دشواری در همان سطØÛŒ قرار دارند Ú©Ù‡ «نیروهای عقلانی، اخلاقی Ùˆ هنری» هستند. ] کاسیرر معتقد است Ú©Ù‡ نیروهای اخیر[ اسطوره را رام Ùˆ مطیع Ù…ÛŒ کنند Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ را Ù…ÛŒ Ø¢ÙØ±ÛŒÙ†Ø¯. اما اگر شرایط بد اقتصادی Ù…ÛŒ تواند موجبات ÙØ±ÙˆØ±ÛŒØ²ÛŒ یک ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ را ÙØ±Ø§Ù‡Ù… آورد آیا هنوز هم Ù…ÛŒ توان ادعا کردکه شرایط مساعد اقتصادی برای Ø¢ÙØ±ÛŒÙ†Ø´ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ مؤثر نیستند؟
ÙØ±Ù…های سمبلیک Ù¾Ø±ÙˆÙØ³ÙˆØ± کاسیرر قاعدتاً در ÙØ¶Ø§ÛŒ کاملاً لطی٠هنر Ùˆ تئوری به سر Ù…ÛŒ برند. بنابراین Ú©Ù…ÛŒ مشوش کننده است Ú©Ù‡ ÙØ±Ù…های سمبلیک را در کنار امور عامیانه ای مانند تورم Ùˆ تبلیغات بیابیم» (ماخذ پیشین، صص 317 – 318)
این نکته گیریها درست اند بدین معنی Ú©Ù‡ کاسیرر نمی تواند بی آن Ú©Ù‡ ÙلسÙÙ‡ ÙØ±Ù…های سمبلیک خویش را نقض کند، عامل اقتصاد را به ØØ³Ø§Ø¨ آورد.
زیرا ÙˆÛŒ معتقد است Ú©Ù‡ نیروهای اساسی در ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ Ú©Ù‡ اسطوره را مهار Ù…ÛŒ کنند نیروهای عقلانی، اخلاقی Ùˆ هنری هستند. اگر کاسیرر اقتصاد Ùˆ غرایز طبیعی بشر مانند نیاز به خوراک Ùˆ نظیر آن را Ù…ØØ±Ú©Ù‡Ø§ÛŒ اولیه ÛŒ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ در نظر Ù…ÛŒ Ú¯Ø±ÙØª بدین معنی بود Ú©Ù‡ کاسیرر به سوی برداشت طبیعت گرایانه ] = ناتورالیستی[ تری از تاریخ Ùˆ ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ گام برداشته است . این مسئله در Ø¨ØØ«Ù‡Ø§ÛŒÛŒ Ú©Ù‡ در آلمان درباره ÛŒ بینشهای مارکسیستی صورت Ù…ÛŒÂ¬Ú¯Ø±ÙØª به Die Magenfragen (مسئله Ø´Ú©Ù…) مشهور بود. از نظر کاسیرر، Ùˆ نیز هرمان کوهن، این مسئله مقدم بر موضوع اخلاق است Ùˆ نه بخشی از اخلاق. Ø±ÙØ§Ù‡ اقتصادی شرط لازم برای پیدایش تمدن هست ولی شرط کاÙÛŒ نیست. Ø±ÙØ§Ù‡ اقتصادی موجد Ùˆ ضامن ÙØ¶ÛŒÙ„ت اخلاقی نیست Ùˆ Ùقدان Ø±ÙØ§Ù‡ اقتصادی نیز ضرورتاً نباید به بازگشت به بربریسم بینجامد. کاسیرر علل اقتصادی را مسئول موÙقیت ناسیونال سوسیالیسم نمی داند (SMC , 236) . اما ساباین در این مورد درست Ù…ÛŒ Ú¯ÙØª Ú©Ù‡ کاسیرر نمی تواند برای ظهور توتالیتاریسم تبیین علّی اقتصادی ارائه دهد، زیرا ÙلسÙÙ‡ ÛŒ ÙØ±Ù…های سمبلیک ØŒ ÙلسÙÙ‡ ÛŒ معنا meaning است.
گرسنگی نمی تواند به خودی خود آمادگی توده ÛŒ مردم برای پذیرش اید ئولوژی توتالیتاریستی یا اعتقاد به قانون تاریخ را ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¯Ù‡Ø¯. ناسیونال سوسیالیستها Ø¯Ø±ÛŒØ§ÙØªÙ†Ø¯ Ú©Ù‡ با متهم کردن گروه خاصی از مردم برای Ùقر اقتصادی آلمان نه Ùقط Ù…ÛŒ توانند از Ùقر اقتصادی مردم سود جویند بلکه از میل آنان به تبیین علل Ùقیربودنشان نیز بهره گیرند. بنابراین نازیها به جای آن Ú©Ù‡ وضع بد اقتصادی را از طریق اصول علم اقتصاد ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ø¯Ù‡Ù†Ø¯ انگشت اتهام را به سوی دشمن دراز Ù…ÛŒ کردند.
ولی این نظر ساباین نادرست است Ú©Ù‡ ÙØ±Ù…های سمبلیک ØµØ±ÙØ§Ù‹ با معنای تئوریک Ùˆ هنری ارتباط دارند، آنچه را کاسیرر به عنوان تبیین «مادی» ] = ماتریالیستی[ ظهور توتالیتاریسم ارائه Ù…ÛŒ دهد عامل اقتصاد نیست بلکه تکنولوژی یعنی تکنیک اسطوره سازی است. کاسیرر معتقد نبود Ú©Ù‡ وضع اقتصادی Ù…ÛŒ تواند ظهور تاریخی توتالیتاریسم را تبیین کند : وضع بد اقتصادی ماده ÛŒ خامی بود Ú©Ù‡ دست اندرکاران تکنیک اسطوره سازی سیاسی آن را به کار بستند. البته تکنیک ØµØ±ÙØ§Ù‹ جنبه ÛŒ مادی ØÛŒØ§Øª ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ÛŒ نیست بلکه شیوه ای است برای Ùهم جهان. تکنیک نیز خود یک نوع ÙØ±Ù… سمبلیک است.
کاسیرر با برداشتی Ú©Ù‡ از تکنیک Ù…ÛŒ کند شیوه ÛŒ دیگری برای Ùهم ظهور توتالیتارسیم ارائه Ù…ÛŒ دهد. هنگامی Ú©Ù‡ کاسیرر Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ ابداع تکنیک اسطوره سازی چیزی بود Ú©Ù‡ برای عصر تکنولوژیکی ما ذخیره شده بود، چیزی بیش از این معنی Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ وسایل ارتباط جمعی ابزاری برای این تکنیک ÙØ±Ø§Ù‡Ù… کرده اند.
کاسیرر در مقاله ÛŒ Â«ÙØ±Ù… Ùˆ تکنیک» همچنین نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ ظهور تکنولوژی مدرن مسئول Ø¨ØØ±Ø§Ù† ÙØ±Ù‡Ù†Ú¯ÛŒ است Ú©Ù‡ عمق زیادی دارد Ùˆ ادراک عمومی ما را از جامعه ØªØØª تأثیر قرار داده است.