Spenta Productions | Øقايقی در آن سوی Ùيلم 300
Spenta Productions | Øقايقی در آن سوی Ùيلم 300
Ùيلم 300 ممکن است برای بسياری از ايرانيان تکان دهنده باشد اما برای کسانی Ú©Ù‡ در سيستم آموزش Ùˆ پرورش آمريکايي بزرگ شده اند «جنگ ترموپيل»، Ú©Ù‡ Ùيلم 300 براساس آن ساخته شده، به اندازه ÛŒ داستان «درخت گيلاس Ùˆ جرج واشنگتن» آشنا است.
داستان «جنگ ترموپيل» را هرودوت، نويسنده باستانی، Ú©Ù‡ در شهر ايرانی «هالی کارناسوس» زندگی Ù…ÛŒ کرد نوشته است Ùˆ کتاب او، Ú©Ù‡ «تاريخ ها» نام دارد، ديرزمانی نيست Ú©Ù‡ جزيي از ادبيات عاميانه غربی شده است. يعنی تنها از 1850 ببعد بود Ú©Ù‡ آمريکا هرودوت را به عنوان منبع مراجعه ÛŒ اصلی درباره ÛŒ تاريخ ايران پذيرÙت.
قبل از 1850ØŒ مغرب زمين نظر نيکويي نسبت به امپراتوری ايران داشت چرا Ú©Ù‡ تا آن زمان منبع مراجعه اصلی برای تاريخ ايران کتاب «تورات» Ùˆ کتاب «پرورش کوروش»، اثر مول٠يونانی ديگر يعنی گزنÙون بود.
کتاب «پرورش کوروش» به برجسته کردن پادشاهی کوروش بزرگ Ù…ÛŒ پرداخت اما، در اواسط قرن نوزدهم مغرب زمين درگير دو انقلاب خونين آمريکا Ùˆ Ùرانسه برای رهايي از دست رژيم های پادشاهی خود شد و، طبعاً، از همان زمان کارزار تبليغاتی خاصی در سراسر اروپا آغاز شد Ú©Ù‡ مبلغ دموکراسی بود Ùˆ از هرودوت به عنوان ابزار کامل تبليغی خود استÙاده Ù…ÛŒ کرد.
هرودوت جزو دموکراسی خواهان Ù…Øسوب Ù…ÛŒ شد Ùˆ به زودی عنوان «پدر تاريخ» را گرÙت Ùˆ از Øدود سال 1850 ببعد گزارش او از «جنگ ترموپيل» تبديل به نماد کوشش مغرب زمين برای ØÙظ دموکراسی خود در برابر نيروهای قدرتمند پادشاهی ايران شد.
اين داستان Ø´Ú©Ù„ÛŒ جذاب دارد: سيصد اسپارتايي شجاع دموکراسی غربی را از دست دو ميليون Ùˆ Ù‡Ùتصد هزار ايرانی بدنهاد نجات Ù…ÛŒ دهند. اما جدا از اين اعداد خيالی، Ú©Ù‡ بايد با تغيير Ù…ØÙ„ مميز تصØÙŠØ Ø´ÙˆÙ†Ø¯ØŒ اين داستان ساختگی بسيار بيش از ÙŠÚ© Ø´Ø±Ø Ø¬Ø§Ù†Ø¨Ø¯Ø§Ø±Ø§Ù†Ù‡ تاريخی دارای نتايج گوناگون است.
در دو هزار ساله ÛŒ اخير «جنگ ترموپيل» قدرتمندترين وسيله ÛŒ جداسازی شرق Ùˆ غرب بوده است. Ùˆ اکنون، درست در Ù„Øظه ای Ú©Ù‡ شرق Ùˆ غرب بايد اختلاÙات خود را کنار بگذارند، Ùيلم 300 از راه رسيده است تا شکا٠بين آن ها را عميق تر سازد.
آنچه اين Ùيلم را نگران کننده Ù…ÛŒ سازد ÙˆÙور اشتباهات تاريخی در آن نيست؛ اين هم نگرانی آور نيست Ú©Ù‡ خشايار، نوه ÛŒ کوروش بزرگ Ùˆ عاشق همسر خويش، استر، به صورت مردی با Øرکات زنانه نشان داده شده است؛ Øتی اين هم مهم نيست Ú©Ù‡ Ùيلم از کليشه ÛŒ نژادپرستانه ای استÙاده Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ در آن نقش ايرانی ها را اÙريقايي ها بازی Ù…ÛŒ کنند Ùˆ اسپارتی ها سپيد Ùˆ چشم آبی Ùˆ شبيه مردان رقصنده در سالن های استريپ تيز هستند. Øال آنکه اين نقش ها را Ù…ÛŒ توان به راØتی برعکس کرد.
نکته ÛŒ نگران کننده در اين Ùيلم واق٠شدن به قدرت هولناک هاليوود در تغيير دادن هويت مردمان است، درست همان کابوسی Ú©Ù‡ سرخپوستان آمريکايي در دوران ساختن Ùيلم های کابويي دچار آن بودند.
در واقع آنانی Ú©Ù‡ در مقابل Ùيلم 300 بی اعتنايي پيشه کرده Ùˆ آن را خيال بازی گذرائی Ù…ÛŒ دانند Ú©Ù‡ مردان 17 تا 24 ساله ÛŒ معتاد بازی های کامپيوتری را مورد خطاب قرار Ù…ÛŒ دهد بايد در تÙکر خود تجديد نظر کنند. اول Ùيلم اسکندر از راه رسيد، Øالا Ùيلم 300 را داريم Ùˆ لابد به زودی شاهد Ùيلم «نبرد ماراتن» خواهيم شد Ú©Ù‡ ÙŠÚ©ÛŒ ديگر از ساخته های هرودوت درباره ÛŒ ايران باستان است.
مردم غرب سخن هرودوت را کورکورانه Ù…ÛŒ پذيرند Ùˆ Øتی نيويورک تايمز نيز از اين نابينايي مصون نيست. Ùˆ ويليام. جی. راد در تاريخ 20 آوريل 2004 درباره ÛŒ «نبرد ماراتن» در اين روزنامه چنين نوشته است:
«نبرد ماراتن شکست دولت بيرØÙ… ايران بود Ú©Ù‡ بيشتر سرزمين های جهان، از بالکان تا هيماليا، را برده ÛŒ خود ساخته بود.... يونانيان باستان هجوم آورندگان آسيايي را شکست دادند Ùˆ اروپا را نجات دادند؛ امری Ú©Ù‡ Ù…Øققان آن را نخستين پيروزی آزادی بر ظلم خوانده اند».
آنچه Øدود اين Ùريبکاری را از Øد Ù…ÛŒ گذراند آن است Ú©Ù‡ Øتی ÙŠÚ© تکه سند باستانشناختی وجود ندارد Ú©Ù‡ نشان دهد ايرانيان برده دار بوده اند؛ Øال آن Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ دانيم بنای جامعه ÛŒ يونان بر پايه برده داری کار گذاشته شده بود Ùˆ Øتی ارسطو هم اين کار را مجاز Ù…ÛŒ دانست. ايران در آنزمان پناهنگاه بردگان گريخته از مصر، يونان، Ùˆ بعدها روم بود. Ùˆ اکنون Ùرهنگ هايي Ú©Ù‡ بر بنياد برده داری ساخته شده اند ايران را امپراتوری برده دار Ù…ÛŒ خوانند.
آنچه خنثی کردن تبليغات هرودوت را مشکل Ù…ÛŒ سازد آن است Ú©Ù‡ کتاب او مملو از واقعيت های تاريخی هم هست Ú©Ù‡ عامدا با زخم زبان بيان شده اند. شايد مهم ترين مغلطه ÛŒ او عبارت باشد از کوشش برای مساوی گرÙتن دموکراسی Ùˆ آزادی، به طوری Ú©Ù‡ در سراسر کتاب او اين دو واژه همواره معادل هم هستند؛ Ùˆ مغرب زمين هم اين مطلب را به راØتی پذيرÙته است.
اما دانش بنيان گزاران آمريکا بيش از اين ها بود Ùˆ Ùريب هرودوت را نخوردند Ùˆ کوشيدند با ايجاد تضمين هائی گوناگون آزادی را در مقابل دامچاله های دموکراسی آتنی Ù…ØاÙظت کنند. Øتی وينستون چرچيل Ú¯Ùته است Ú©Ù‡ «دموکراسی بدترين Ø´Ú©Ù„ Øکومت است اما از آن بهتر هنوز چيزی ساخته نشده».
به راستی هم Ú©Ù‡ دموکراسی Ù…ÛŒ تواند بهترين Ø´Ú©Ù„ Øکومت باشد؛ اما آنچه امريکا را بزرگ کرده است بيش از آن Ú©Ù‡ وجود دموکراسی باشد به «سند Øقوق شهروندان» آن مربوط Ù…ÛŒ شود. Ùˆ اين درست همان چيزی است Ú©Ù‡ به ايران باستان نيز عظمت Ù…ÛŒ بخشد. دموکراسی اغلب Ù…ÛŒ تواند به ديکتاتوری اکثريت ختم شود همانگونه Ú©Ù‡ در آتن صاØب دموکراسی پيش آمد. يعنی جايي Ú©Ù‡ در آن زنان، بردگان، Ùˆ بيگانگان ØÙ‚ رای نداشتند.
Øال آن Ú©Ù‡ در ايران باستان، زنان از تساوی Øقوقی بيشتر از Øتی امروز برخوردار بودند، Ùˆ از برده داری هم خبری نبود. Ùˆ Øقيقت آن Ú©Ù‡ پادشاهی ايران باستان از دموکراسی آتن باستان بسا آزادتر بود چرا Ú©Ù‡ ايران هم دارای «سند Øقوق شهروندان» بود.
هيچ کس بهتر از خود هرودوت آزادی موجود در ايران را ØªÙˆØ¶ÙŠØ Ù†Ù…ÛŒ دهد. چرا Ú©Ù‡ او اگرچه آتن را مرکز آزادی Ù…ÛŒ داند اما خود ايران را برای زندگی کردن انتخاب Ù…ÛŒ کند؛ Øال آن Ú©Ù‡ گزنÙون Ú©Ù‡ در آتن Ù…ÛŒ زيست در Øسرت پادشاهی کوروش بزرگ بود.
هرودوت ادعا Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ ايران بخش عمده ÛŒ جهان را به بردگی کشيده است Øال آن Ú©Ù‡ خود هرودوت نه تنها برده نبود، بلکه آزادانه در سراسر امپراتوری ايران Øرکت Ù…ÛŒ کرد Ùˆ آشکارا آن را به نقد Ù…ÛŒ کشيد.
به راستی چرا هرودوت در يونان زندگی نمی کرد؟ زيرا ايران، همان امپراتوری Ú©Ù‡ او اهريمنی اش Ù…ÛŒ خواند، به او آزادی Ù…ÛŒ داد تا گزارش های مخدوش خود را منتشر کند. مردم خواستار آنند Ú©Ù‡ در جايي زندگی کنند Ú©Ù‡ Øقوق خدادادشان Ù…ØÙوظ باشد Ùˆ اين ربطی به دموکراسی Ùˆ پادشاهی ندارد.
Ùˆ اين کوروش بزرگ بود Ú©Ù‡ برای نخستين بار اين Øقوق خداداد را به صورت قانون مکتوب درآورد Ùˆ امپراتوری ايران را بر پايه ÛŒ آن بنا نهاد. به همين دليل است Ú©Ù‡ ايران باستان راهنمای پيدايش اعلاميه Øقوق شهروندی آمريکا هم هست. هم توماس جÙرسون Ùˆ هم جيمزمدیسون، معماران قانون اساسی آمريکا، از تØسين کنندگان کتاب «پروروش کوروش» بودند Ùˆ نسخه های متعددی از آن را با خود داشتند.
امروزه هم هيچ کشوری به اندازه ÛŒ ايالات متØده آمريکا شبيه ايران باستان نيست؛ Ùˆ اگر کشوری بايد درگيری ايران در يونان را درک کند Ùˆ قدر بداند همين آمريکا است، چرا Ú©Ù‡ کمتر Øادثه ای در تاريخ جهان اين قدر با جنگ آمريکا عليه تروريسم مشابهت دارد.
يونانيان سال ها مشغول انجام عمليات تروريستی عليه سرزمين های متعلق به ايران بودند، به شهرهای ايران Ù‡Øوم Ù…ÛŒ آوردند، معابد ايرانی را آتش Ù…ÛŒ زدند، راه های اصلی تجارتی را Ù…ÛŒ بستند، Ùˆ به کشتی های عبورکننده از تنگه بسÙور Ù…ÛŒ تاختند؛ Ùˆ Øتی در داخل ايالات ايرانی مردمان را به شورش تشويق Ù…ÛŒ کردند. اما آنچه بيش از همه ايرانيان را Ù…ÛŒ آزرد آن بود Ú©Ù‡ يونانيان به راØتی زير قراردادهای خود با ايران Ù…ÛŒ زدند Ùˆ به صورتی خائنانه از اعتماد ايران سوء استÙاده Ù…ÛŒ کردند.
با اين همه، به جای دست زدن به خشونت، ايران Ù…ÛŒ کوشيد تا با Ú©Ù…Ú© کردن مالی به آن دسته از سياستمداران يونانی Ú©Ù‡ طرÙدار ايران بودند يونانی ها را کنترل کند؛ درست همان کاری Ú©Ù‡ امريکا امروزه انجام Ù…ÛŒ دهد. اما آنچه Ú©Ù‡ عاقبت خشم ايرانيان را برانگيخت Øادثه ای بود Ú©Ù‡ اگرچه هرودوت خود آن را به دقت مستند ساخته است اما مغرب زمين کمتر به آن اشاره Ù…ÛŒ کند؛ Øادثه ای Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ توان آن را يازده سپتامبر ايرانی ناميد.
هردودت Ù…ÛŒ نويسد Ú©Ù‡ در 498 سال قبل از ميلاد، آتنی ها دست به Øمله ای تروريستی عليه ÙŠÚ©ÛŒ از شهرهای بزرگ ايران به نام «سارديس» زدند؛ Øمله ای Ú©Ù‡ Øادثه ÛŒ 11 سپتامبر در مقابل آن عملی کودکانه Ù…ÛŒ نمايد. ÙŠÚ© آتنی به نام «آريستو گوراس» دور تا دور شهر سارديس را آتش زد و، در نتيجه، اکثريت جمعيت اين شهر را در Øلقه ÛŒ Ù…Øاصره ای از آتش گرÙت.
تعداد شهروندان معصوم سارديس Ú©Ù‡ به دست آريستو گوراس کشته شدند بيش از Øدی بود Ú©Ù‡ اسامه بن لادن بتواند آرزو کند. Ùˆ همانگونه Ú©Ù‡ همه ÛŒ جهان اقدام آمريکا عليه القاعده را پشتيبانی کردند مردمان جهان آن روز نيز پشتيبان Øمله ايران به آتن بودند.
اما در اين ميان اسپارت ها آماج Øمله ايران نبودند، تا آن زمان Ú©Ù‡ با زيرپا نهادن ÙŠÚ© تواÙÙ‚ عمومی دست به کشتن قاصد ايران زدند. هرودوت مدعی است Ú©Ù‡ قاصد مزبور آمده بود تا از اسپارت ها بخواهد تا تسليم ايران شوند؛ اما اØتمالاً Øقيقت آن بوده است Ú©Ù‡ خشايارشاه همان پيامی را به اسپارت ها Ùرستاده بود Ú©Ù‡ آمريکا پس از واقعه 11 سپتامبر به جهان Ùرستاد: شما يا با ما هستيد يا بر ما.
در واقع اسپارتايي ها همان «جهاديست» های يونانی بودند Ú©Ù‡ برای مردن زندگی Ù…ÛŒ کردند. از هر نظر Ú©Ù‡ نگاه کنيم در Ù…ÛŒ يابيم Ú©Ù‡ آنها ÙˆØشيان بيرØÙ…ÛŒ بودند Ú©Ù‡ برای سرگرمی خود بردگان يونان را Ù€ Ú©Ù‡ «هلوت» خوانده Ù…ÛŒ شدند Ù€ Ù…ÛŒ کشتند، مبلغ Ùرهنگی مبتنی بر دزدی Ùˆ تجاوز بودند، دست به کشتار کودکان Ù…ÛŒ زدند، Ùˆ اتÙاقاً همين نکات، به درستی، در صØنه های آغازين Ùيلم 300 نشان داده شده است. اسپارت ها Øتی دارای جامعه ای دموکراتيک هم نبودند Ùˆ Øداکثر Ù…ÛŒ شد نظام آن را نوعی نخبه سالاری دانست. اما غربی ها عليرغم دانستن اين مطالب همچنان اسپارت ها را نجات دهنده ÛŒ دموکراسی غربی Ù…ÛŒ خوانند.
بله، درست است Ú©Ù‡ اسپارتايي ها بخاطر مبارزه با بيگانگان مهاجم جان خود را از دست دادند اما تروريست های بي شماری نيز جان خود را از دست Ù…ÛŒ دهند، بی آن Ú©Ù‡ کسی از آنها به نيکی ياد کند. کسانی هم Ú©Ù‡ چنين کنند تÙاوتی با غربی هايي Ú©Ù‡ برای اسپارتايي ها هورا Ù…ÛŒ کشند ندارند.
ايرانيان به جنگی طولانی عليه تروريسم کشيده شدند؛ درست به همان صورت که آمريکا به اين کار وادار شد. اين که برای اسپارتايي ها به آن خاطر دل بسوزانيم که طر٠ضعي٠تر دعوا بودند درست شبيه آن است که امروزه برای اسامه بن لادن دلسوزی کنيم.
نيروی Ùيلم:
تاريخ را ديگر ÙاتØان نمی نويسند بلکه اکنون Ùيلمسازان نويسنده ÛŒ آنند؛ Ùˆ Ùرزندان ايران Ú©ÛŒ به پا خواهند خواست تا با استÙاده از همين سلاØÛŒ Ú©Ù‡ هاليوود سال هاست برای تØقير ميراث پدران آن ها استÙاده Ù…ÛŒ کند به مبارزه بپردازد؟ ما Ú©ÛŒ دست از Øالت دÙاعی Ø® کشيده Ùˆ به نوشتن تاريخ خويش آغاز خواهيم کرد؟
شايد Ùيلم 300 ضربه ÛŒ لازم بيدار کننده ای بوده باشد. اما تØقير ايران هرگز به خودی خود از بين نخواهد رÙت چرا Ú©Ù‡ اکنون در اÙسانه های غربی دشمن اصلی ايران Ù…Øسوب Ù…ÛŒ شود؛ Ùˆ تنها راه تغيير اين تصوير هم استÙاده از قدرت Ùيلم است.
Ùيلم Øماسی کوروش کبير ساخته الکس جووی Ù…ÛŒ توانست در ايجاد تصوير مطلوبی از ايرانيان معجزه کند. اغلب گروه های قومی در آمريکا متوجه اين قدرت Ùيلم شده Ùˆ بسرعت به Ú©Ù…Ú© کردن مالی به Ùيلم هائی Ú©Ù‡ داستان واقعی آنان را برای بقيه ÛŒ دنيا باز Ù…ÛŒ گويند پرداخته اند. اما Ùيلم الکس جووی بعلت Ùقدان منابع مالی به گوشه ای اÙتاده Ùˆ Ùيلم مستند من درباره ÛŒ کورش بزرگ هم به همين گونه دلايل ناتمام رها شده است
shamim نوشت
5 ,6 hafte mishod ke donbale in maghale bodam ,khosh halam ke peydash kardam.be nazare man naghde besiyar jalebi hast aya mishe fahmid nevisandash kiye?