نگاهی به نمایشنامه والدین ÙˆØØ´ØªÙ†Ø§Ú© - ترانه جوانبخت

نگاهی به نمایش نامه â€ÙˆØ§Ù„دین ÙˆØØ´ØªÙ†Ø§Ú©â€œ نوشته ژان کوکتو
ترانه جوانبخت
کوکتو در این نمایش نامه به Ø´Ø±Ø Ø²Ù†Ø¯Ú¯ÛŒ یک خانواده چهار Ù†ÙØ±Ù‡ Ù…ÛŒ پردازد. Ù†ÙØ± پنجم Ú©Ù‡ قرار است بنابر نظر پسر خانواده به آنها اضاÙÙ‡ شود یک زن جوان بیست Ùˆ پنج ساله است. شخصیت ها عبارتند از: میشل پسر جوان خانواده، ایوون مادر میشل، جورج پدرمیشل، لئونید (Ú©Ù‡ او را لئو صدا Ù…ÛŒ کنند) خاله میشل Ùˆ مادلن زن جوانی Ú©Ù‡ میشل به او دلبستگی دارد.
کوکتو بنا بر Ú¯ÙØªÙ‡ خودش از ذکر اسم ÙØ§Ù…یلی این خانواده در این نمایش اجتناب کرده Ùˆ ØØªÛŒ مکالمات تلÙÙ†ÛŒ Ùˆ ارسال نامه را هم نیاورده است تا هیچ Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ÛŒØªÛŒ برای شخصیت های نمایش باقی نماند.
موضوع نمایش نامه درباره Ù…Ø®Ø§Ù„ÙØª پدر Ùˆ مادر میشل با ازدواج او Ùˆ مادلن است. رابطه پدر میشل با مادلن مانع اصلی این ازدواج است. با وساطت لئو خاله میشل آنها راضی Ù…ÛŒ شوند Ú©Ù‡ به خواستگاری مادلن بروند . در پایان نمایش نامه ایوون Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بیند آنها بدون او همه کارها را به انجام رسانده اند دست به خودکشی Ù…ÛŒ زند.
کوکتو در این نمایش نامه نگاه سنتی خانواده های ÙØ±Ø§Ù†Ø³ÙˆÛŒ را درباره ازدواج ÙØ±Ø²Ù†Ø¯Ø§Ù†Ø´Ø§Ù† به تصویر کشیده. اگر Ú†Ù‡ جامعه امروز ÙØ±Ø§Ù†Ø³Ù‡ از این نگاه دور شده اما در اواسط قرن بیستم هنوز خانواده هایی بود Ú©Ù‡ ÙØ±Ø²Ù†Ø¯Ø§Ù†Ø´Ø§Ù† را Ù…ØØ¯ÙˆØ¯ Ù…ÛŒ کردند Ùˆ اجازه ازدواج با هر کسی را به آنها نمی دادند.
به نظر من این Ú©Ù‡ کوکتو در اتاق ایوون نور Ú©Ù…ÛŒ در نظر Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ تعمدی است. در واقع بیماری مادلن Ùˆ این Ú©Ù‡ از خانه خارج نمی شود او را از دنیا مایوس کرده Ùˆ Ùقط امیدش به پسرش است. به همین دلیل در اتاقی تاریک زندگی Ù…ÛŒ کند Ùˆ به تصور این Ú©Ù‡ با ازدواج میشل Ùˆ مادلن پسرش را از دست خواهد داد به خودکشی کردن تمایل دارد.
Ù…Ùهوم خیانت را در این نمایش نامه Ù…ÛŒ توان از سه جنبه بررسی کرد. اولین خیانت Ú©Ù‡ به نظر من میل طبیعی پسر خانواده برای ادامه زندگی با زن مورد علاقه اش است توهمی ست Ú©Ù‡ در ذهن مادر او وجود دارد Ùˆ در واقع یک خیانت خیالی ست Ú©Ù‡ او برای مجبور کردن پسرش برای ادامه زندگی با او آن را Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ø±Ø¯Ù‡ اما خیانت دوم در این نمایش نامه از میل درونی خواهرش به همسرش جورج سرچشمه Ù…ÛŒ گیرد. خیانت سوم Ú©Ù‡ Ø§ØªÙØ§Ù‚ Ø§ÙØªØ§Ø¯Ù‡ خیانت جورج همسر ایوون به اوست Ú©Ù‡ قبلا با مادلن رابطه داشته Ùˆ آن را از ایوون پنهان کرده است. اگر خیانت اول را در یک Ú©ÙÙ‡ ترازو Ùˆ خیانت های دوم Ùˆ سوم را در Ú©ÙÙ‡ دیگر ترازو بگذاریم Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ اثر خیانت اول بر Ø±ÙˆØ Ø§ÛŒÙˆÙˆÙ† از خیانت دوم Ùˆ سوم هم بیشتر است Ùˆ او ØØªÛŒ از خبر شنیدن خیانت سوم یعنی خیانت جورج Ø§ØØ³Ø§Ø³ Ù†Ø§Ø±Ø§ØØªÛŒ چندان نمی کند در ØØ§Ù„ÛŒ Ú©Ù‡ جدایی پسرش از او برایش غیر قابل تØÙ…Ù„ است چون پسرش را در ذهنش به جای جورج قرار داده Ùˆ چندان تمایلی به Ùکر کردن به جورج ندارد.
میل ایوون به ØªØµØ§ØØ¨ ÙØ±Ø²Ù†Ø¯Ø´ برای همیشه Ùˆ خیانت تصور کردن میشل به او به دلیل تمایلش به زنی جوان نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ نقش مادر برای ایوون تا Ú†Ù‡ ØØ¯ بیمار گونه است. این Ú©Ù‡ در پایان این نمایش مادلن نصیب میشل شود نقش خیانت دوم را علاوه بر خیانت اول در ذهن ایوون تقویت Ù…ÛŒ کند.
کوکتو تمایل به نظم Ùˆ بی نظمی را در شخصیت های این نمایش در نظر Ú¯Ø±ÙØªÙ‡ است. Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ میشل بسیار بی نظم است Ùˆ وسایلش روی زمین دیده Ù…ÛŒ شود Ùˆ مادر Ùˆ خاله اش از او به همین دلیل ناراضی اند اما مادلن بسیار منظم است Ùˆ خانه اش ظاهری مرتب دارد. نظم Ùˆ بی نظمی به عنوان دو قطب مخال٠هم Ú©Ø´ Ùˆ قوس سرنوشت میشل Ùˆ مادلن را سبب Ù…ÛŒ شود. به نظر من کشش Ùˆ Ø§ØØªØ±Ø§Ù… ظاهری لئو به مادلن در ابتدا Ùˆ سپس تغییر تصمیم او برای برهم زدن ازدواج مادلن با میشل را Ù…ÛŒ توان در همین تاثیر جستجو کرد. مادلن به لئو وعده Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ زندگی او با میشل سبب خواهد شد Ú©Ù‡ میشل ÙØ±Ø¯ÛŒ منظم شود Ùˆ این تاثیر در روØÛŒÙ‡ میشل مثبت است اما لئو زیر بار وعده مادلن نمی رود. به نظر من این زیر بار Ù†Ø±ÙØªÙ† به تمایل ثانوی لئو به بی نظمی مربوط است Ú©Ù‡ سال ها خودش را از آن دور کرده بود Ùˆ با صر٠دقت به اداره زندگی خانواده ایوون پرداخته بود. یعنی این بازگشت درونی لئو به بی نظمی یک بازگشت خود به خودی ست Ú©Ù‡ در همه وجود دارد Ùˆ باید با صر٠انرژی در جهت روند رو به نظم قرار گیرد. به نظر من کوکتو از به نمایش گذاشتن شخصیت لئو سعی در انتقال این جریان خود به خود بی نظمی در انسانها دارد. کوکتو Ù…ÛŒ خواهد به ما بگوید ما همه بی نظم هستیم Ùˆ اگر نظم در زندگی مان دیده Ù…ÛŒ شود به این دلیل است Ú©Ù‡ با کشش درونی Ùˆ تمایل به بی نظمی مان مبارزه Ù…ÛŒ کنیم Ùˆ انرژی صر٠می کنیم تا نظم را به جای بی نظمی برقرار کنیم. این همان ÙØ±Ø§ÛŒÙ†Ø¯ Ø±ÙØª Ùˆ برگشت خود به خودی به سمت بی نظمی Ùˆ صر٠انرژی به سمت نظم است Ú©Ù‡ در جهان دیده Ù…ÛŒ شود Ùˆ جهان را در هر Ù„ØØ¸Ù‡ وسعت Ù…ÛŒ دهد. به نظر من کوکتو خواسته در این نمایش بخشی از این ÙØ±Ø§ÛŒÙ†Ø¯ همگانی را در خانواده ای Ú©Ù… جمعیت نشان دهد.
بازیگری نقش میشل در این نمایش نامه بر عهده ژان ماره است Ú©Ù‡ با ژان کوکتو زندگی مشترکی داشت. واگذار کردن نقش میشل به ژان ماره نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ کوکتو همان طور Ú©Ù‡ در زندگی خودش پیش آمد در نمایش نیز به تمایل مرد به زن Ùکر Ù…ÛŒ کرد Ùˆ ØØªÛŒ برای دوست خود Ú©Ù‡ با او زندگی Ù…ÛŒ کرد نقش یک مرد Ú©Ù‡ به زن گرایش دارد را در نظر Ú¯Ø±ÙØª.
زمان در نمایش نامه به صورت خطی پیش Ù…ÛŒ رود Ùˆ برگشت به گذشته جز در روایت های خاطرات خانواده دیده نمی شود. ضمنا شخصیت ها در این نمایش چند گانه نیستند Ùˆ هر کدام Ùقط در یک نقش ظاهر Ù…ÛŒ شوند. به این دلیل متن نمایش نامه ساده است.
منبع:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Les parents terribles- Jean Cocteau- Gallimard- 1987- Paris
ehsan نوشت
bye