نگاهی به نمایشنامه والدین ÙˆØشتناک - ترانه جوانبخت
نگاهی به نمایش نامه â€ÙˆØ§Ù„دین ÙˆØشتناک“ نوشته ژان کوکتو
ترانه جوانبخت
کوکتو در این نمایش نامه به Ø´Ø±Ø Ø²Ù†Ø¯Ú¯ÛŒ یک خانواده چهار Ù†Ùره Ù…ÛŒ پردازد. Ù†Ùر پنجم Ú©Ù‡ قرار است بنابر نظر پسر خانواده به آنها اضاÙÙ‡ شود یک زن جوان بیست Ùˆ پنج ساله است. شخصیت ها عبارتند از: میشل پسر جوان خانواده، ایوون مادر میشل، جورج پدرمیشل، لئونید (Ú©Ù‡ او را لئو صدا Ù…ÛŒ کنند) خاله میشل Ùˆ مادلن زن جوانی Ú©Ù‡ میشل به او دلبستگی دارد.
کوکتو بنا بر Ú¯Ùته خودش از ذکر اسم Ùامیلی این خانواده در این نمایش اجتناب کرده Ùˆ Øتی مکالمات تلÙÙ†ÛŒ Ùˆ ارسال نامه را هم نیاورده است تا هیچ Ù…Øدودیتی برای شخصیت های نمایش باقی نماند.
موضوع نمایش نامه درباره مخالÙت پدر Ùˆ مادر میشل با ازدواج او Ùˆ مادلن است. رابطه پدر میشل با مادلن مانع اصلی این ازدواج است. با وساطت لئو خاله میشل آنها راضی Ù…ÛŒ شوند Ú©Ù‡ به خواستگاری مادلن بروند . در پایان نمایش نامه ایوون Ú©Ù‡ Ù…ÛŒ بیند آنها بدون او همه کارها را به انجام رسانده اند دست به خودکشی Ù…ÛŒ زند.
کوکتو در این نمایش نامه نگاه سنتی خانواده های Ùرانسوی را درباره ازدواج Ùرزندانشان به تصویر کشیده. اگر Ú†Ù‡ جامعه امروز Ùرانسه از این نگاه دور شده اما در اواسط قرن بیستم هنوز خانواده هایی بود Ú©Ù‡ Ùرزندانشان را Ù…Øدود Ù…ÛŒ کردند Ùˆ اجازه ازدواج با هر کسی را به آنها نمی دادند.
به نظر من این Ú©Ù‡ کوکتو در اتاق ایوون نور Ú©Ù…ÛŒ در نظر گرÙته تعمدی است. در واقع بیماری مادلن Ùˆ این Ú©Ù‡ از خانه خارج نمی شود او را از دنیا مایوس کرده Ùˆ Ùقط امیدش به پسرش است. به همین دلیل در اتاقی تاریک زندگی Ù…ÛŒ کند Ùˆ به تصور این Ú©Ù‡ با ازدواج میشل Ùˆ مادلن پسرش را از دست خواهد داد به خودکشی کردن تمایل دارد.
Ù…Ùهوم خیانت را در این نمایش نامه Ù…ÛŒ توان از سه جنبه بررسی کرد. اولین خیانت Ú©Ù‡ به نظر من میل طبیعی پسر خانواده برای ادامه زندگی با زن مورد علاقه اش است توهمی ست Ú©Ù‡ در ذهن مادر او وجود دارد Ùˆ در واقع یک خیانت خیالی ست Ú©Ù‡ او برای مجبور کردن پسرش برای ادامه زندگی با او آن را Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ø±Ø¯Ù‡ اما خیانت دوم در این نمایش نامه از میل درونی خواهرش به همسرش جورج سرچشمه Ù…ÛŒ گیرد. خیانت سوم Ú©Ù‡ اتÙاق اÙتاده خیانت جورج همسر ایوون به اوست Ú©Ù‡ قبلا با مادلن رابطه داشته Ùˆ آن را از ایوون پنهان کرده است. اگر خیانت اول را در یک Ú©ÙÙ‡ ترازو Ùˆ خیانت های دوم Ùˆ سوم را در Ú©ÙÙ‡ دیگر ترازو بگذاریم Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ اثر خیانت اول بر Ø±ÙˆØ Ø§ÛŒÙˆÙˆÙ† از خیانت دوم Ùˆ سوم هم بیشتر است Ùˆ او Øتی از خبر شنیدن خیانت سوم یعنی خیانت جورج اØساس ناراØتی چندان نمی کند در Øالی Ú©Ù‡ جدایی پسرش از او برایش غیر قابل تØمل است چون پسرش را در ذهنش به جای جورج قرار داده Ùˆ چندان تمایلی به Ùکر کردن به جورج ندارد.
میل ایوون به تصاØب Ùرزندش برای همیشه Ùˆ خیانت تصور کردن میشل به او به دلیل تمایلش به زنی جوان نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ نقش مادر برای ایوون تا Ú†Ù‡ Øد بیمار گونه است. این Ú©Ù‡ در پایان این نمایش مادلن نصیب میشل شود نقش خیانت دوم را علاوه بر خیانت اول در ذهن ایوون تقویت Ù…ÛŒ کند.
کوکتو تمایل به نظم Ùˆ بی نظمی را در شخصیت های این نمایش در نظر گرÙته است. Ù…ÛŒ بینیم Ú©Ù‡ میشل بسیار بی نظم است Ùˆ وسایلش روی زمین دیده Ù…ÛŒ شود Ùˆ مادر Ùˆ خاله اش از او به همین دلیل ناراضی اند اما مادلن بسیار منظم است Ùˆ خانه اش ظاهری مرتب دارد. نظم Ùˆ بی نظمی به عنوان دو قطب مخال٠هم Ú©Ø´ Ùˆ قوس سرنوشت میشل Ùˆ مادلن را سبب Ù…ÛŒ شود. به نظر من کشش Ùˆ اØترام ظاهری لئو به مادلن در ابتدا Ùˆ سپس تغییر تصمیم او برای برهم زدن ازدواج مادلن با میشل را Ù…ÛŒ توان در همین تاثیر جستجو کرد. مادلن به لئو وعده Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ زندگی او با میشل سبب خواهد شد Ú©Ù‡ میشل Ùردی منظم شود Ùˆ این تاثیر در روØیه میشل مثبت است اما لئو زیر بار وعده مادلن نمی رود. به نظر من این زیر بار نرÙتن به تمایل ثانوی لئو به بی نظمی مربوط است Ú©Ù‡ سال ها خودش را از آن دور کرده بود Ùˆ با صر٠دقت به اداره زندگی خانواده ایوون پرداخته بود. یعنی این بازگشت درونی لئو به بی نظمی یک بازگشت خود به خودی ست Ú©Ù‡ در همه وجود دارد Ùˆ باید با صر٠انرژی در جهت روند رو به نظم قرار گیرد. به نظر من کوکتو از به نمایش گذاشتن شخصیت لئو سعی در انتقال این جریان خود به خود بی نظمی در انسانها دارد. کوکتو Ù…ÛŒ خواهد به ما بگوید ما همه بی نظم هستیم Ùˆ اگر نظم در زندگی مان دیده Ù…ÛŒ شود به این دلیل است Ú©Ù‡ با کشش درونی Ùˆ تمایل به بی نظمی مان مبارزه Ù…ÛŒ کنیم Ùˆ انرژی صر٠می کنیم تا نظم را به جای بی نظمی برقرار کنیم. این همان Ùرایند رÙت Ùˆ برگشت خود به خودی به سمت بی نظمی Ùˆ صر٠انرژی به سمت نظم است Ú©Ù‡ در جهان دیده Ù…ÛŒ شود Ùˆ جهان را در هر Ù„Øظه وسعت Ù…ÛŒ دهد. به نظر من کوکتو خواسته در این نمایش بخشی از این Ùرایند همگانی را در خانواده ای Ú©Ù… جمعیت نشان دهد.
بازیگری نقش میشل در این نمایش نامه بر عهده ژان ماره است Ú©Ù‡ با ژان کوکتو زندگی مشترکی داشت. واگذار کردن نقش میشل به ژان ماره نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ کوکتو همان طور Ú©Ù‡ در زندگی خودش پیش آمد در نمایش نیز به تمایل مرد به زن Ùکر Ù…ÛŒ کرد Ùˆ Øتی برای دوست خود Ú©Ù‡ با او زندگی Ù…ÛŒ کرد نقش یک مرد Ú©Ù‡ به زن گرایش دارد را در نظر گرÙت.
زمان در نمایش نامه به صورت خطی پیش Ù…ÛŒ رود Ùˆ برگشت به گذشته جز در روایت های خاطرات خانواده دیده نمی شود. ضمنا شخصیت ها در این نمایش چند گانه نیستند Ùˆ هر کدام Ùقط در یک نقش ظاهر Ù…ÛŒ شوند. به این دلیل متن نمایش نامه ساده است.
منبع:
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Les parents terribles- Jean Cocteau- Gallimard- 1987- Paris
ehsan نوشت
bye