Ùریده Øسن زاده
راتی ساکسینا RATI SAXENA کیست ؟
(بزودی یک شماره ی نشریه ی "کریتیا" در هند که توسط راتی اداره می شود مخصوص شعر معاصر ایران خواهد بود که توسط شاعر و مترجم مهناز بدیهیان کرد آوری خواهد شد. ماه مگ)
دکتر راتی ساکسینا RATI SAXENA شاعر، مترجم
و متخصص زبان سانسکریت است .
سه مجموعه شعر به زبان هندی منتشر کرده است Ùˆ یکی به زبان انگلیسی Ùˆ مالایالا Ù…ÛŒ ( شا خه ای از زبان DRAVIDIAN Ú©Ù‡ درکرانه ÛŒ مالایار در جنوب خاوری هندوستان رواج دارد).ÙˆÛŒ علاوه بر این دارای تالیÙات متعددی در زمینه ÛŒ ایندولوژی Ùˆ ادبیات ٠ودیکت VEDICT (وابسته به ودا VEDA هر یک از چهار کتاب مقدس هندوها )است. مقالات انتقادی ÙˆÛŒ به طور مرتب در روزنامه ها Ùˆ نشریات Ùهند به چاپ Ù…ÛŒ رسد. اشعار او به زبان های مالایالامی ،پنجابی ØŒ کنکامی ØŒ تامی Ùˆ غیره ترجمه شده اند Ùˆ به زبا Ù† های انگلیسی، Ùرانسوی Ùˆ ایتالیایی در نشریات ادبی معتبر دنیا مثل VERAS ( آمستردام ØŒ نترلند Ùˆ پراگ ) ØŒ EDGAR LITERARY MAGAZIN
( تگزاس ) ØŒ GUMBALL POETR ( Ùرایبورگ ) وغیره .
تز٠دکترای ٠راتی در باره ÛŒ وداها بوده است . او تØقیقات ٠دامنه داری در این مورد کرده است اما با نگاهی متÙاوت از معاصرین . وداها بنا بر Ú¯Ùته ÛŒ Ù…Øققان از قدیمی ترین
متونی هستند Ú©Ù‡ از انسان باقی مانده اند. آن ها آیات مقدسی به شمار Ù…ÛŒ آیند Ùˆ زمانی بوده Ú©Ù‡ زن ها اجازه ÛŒ خواندن ٠آن را نداشته اند . راتی آن ها را به عنوان ٠کتاب ٠مقدس نمی خواند . از نظر ٠او آن ها نمونه ÛŒ درخشانی از ادبیات ٠عالی اند . در Øالی Ú©Ù‡ هیچکس در هند به خود جرأت نمی دهد Ú©Ù‡ متون Ù ÙلسÙÛŒ Ùˆ مذهبی ٠وداها را اشعار عاشقانه خطاب کند ØŒ راتی نه تنها جرأت ٠این کار را به خود Ù…ÛŒ دهد بلکه آن ها را به گونه ÛŒ شعر های عاشقانه ترجمه Ùˆ منتشر Ù…ÛŒ کند .
این شاعره تا به Øال 9 کتاب شامل شعر Ùˆ رمان Ùˆ قصه ÛŒ کوتاه از زبان مالایالاما به هندی ترجمه کرده است Ùˆ از میان جوایز گوناگونی Ú©Ù‡ از داخل Ùˆ خارج کشور نصیب او شده Ù…ÛŒ توان از جایزه ÛŒ معتبر اکادمی KENDRA SAHITYA نام برد Ú©Ù‡ به عنوان بهترین شاعر Ùˆ مترجم سال 2000 به او تعلق گرÙته است . نیز ÙˆÛŒ برنده ÛŒ بورس بنیاد ملی گاندی است Ú©Ù‡ با استÙاده از آن توانست تØقیقات ارزشمند ٠خود را در باره ÛŒ آتارواودیک ATHARVAVEDIC تØت عنوان “ بذر ذهن “ به اتمام برساند.
راتی ساکسینا با دانشمندی متخصص علوم Ùضایی اهل کامپور ازدواج کرده است Ùˆ سÙر های متعددی به شهر ها Ùˆ روستاهای مختل٠هند داشته Ùˆ تجارب گوناگونی از Ùرهنگ Ùولکلور کشورش کسب کرده Ùˆ اطلاعات او در این زمینه از بسیاری از شاعران دیگر سرزمینش بیشتر Ùˆ عمیق تر است . مطالعات او در باره ÛŒ Ùرهنگ Ùولکلور هند سبب شد تا از زاویه ÛŒ تازه ای به "وداها " نگاه کند Ùˆ هویت تازه ای برای آن ها بیاید Ú©Ù‡ قابل عرضه در ادبیات جهان باشد .
راتی به اقتضای تعلق داشتن به کشوری Ú©Ù‡ درآن زنان از بدو تولد مورد سوء استÙاده های گوناگونی قرار
Ù…ÛŒ گیرند Ùˆ Ù…Øکوم به رنج بردن Ù…ÛŒ شوند، در شعر خود از این Ù…Øرومیت ها Øر٠می زند Ùˆ ضمن Ø¢Ùریدن اشعاری ناب سعی Ù…ÛŒ کند بصیرتی را Ú©Ù‡ جامعه اش Ø·ÛŒ قرون متمادی به خاطر سال های طولانی استثمار Ùˆ عقب اÙتادگی از دست داده به آن ها بر گرداند؛ گاه به زبان طنز ØŒ گاه به زبان استعاره وگاه ØµØ±ÛŒØ Ùˆ عریان Ùˆ کوبنده مثل ضربه های تازیانه:
نزدیک این رودخانه دختر چهارم زاده شد ،
در خانواده ای متوسط .
هیچکس ترانه ی شادی نخواند
و ضربه ی طبلی به صدا در نیامد.
سکوتی ژر٠سایه اÙکند
تنها تندر روشن کرد
آب های تاریک این رودخانه را سر ٠راهش به دریا .
*
شایسته ی نیایش نیاکانم نیستم
نیز سزاوار ٠پرکردن ٠کاسه ی دستانم از آب مقدس
چنان Ú©Ù‡ گویی نه Ùرزند ٠دختر
که میوه ای کرم خورده ام
Ùرو اÙتاده از درخت
در میان خارستان
یا شاید در زادگاهم
مردابی را Ù…ÛŒ مانم دور اÙتاده
از" منطومه ی زادگاه “ I am in Udaipur
او تن ٠زن را به ماری تشبیه Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ در جان زن لانه کرده Ùˆ زهرش را به کام ٠او Ù…ÛŒ ریزد. به بهانه ÛŒ همین تن است Ú©Ù‡ جامعه ØŒ دیواری از باید ها Ùˆ نباید ها در برابر ٠او Ù…ÛŒ کشد Ùˆ او را از ساده ترین Øقوق ٠طبیعی یک انسان Ù…Øروم Ù…ÛŒ کند . Ù…Øرومیتی Ú©Ù‡ مردان همیشه به عمد Ùˆ زنان همیشه به سهو از یاد برده Ùˆ به آن خو گرÙته اند . اØساس همدردی Ùˆ خشمی Ú©Ù‡ راتی نسبت به زن ٠مظلوم سرزمین ٠خود Ùˆ نیز زنان٠جهان در رهگذر ٠تاریخ دارد ØŒ گاه در شعرش جلوه ای کنایه آمیز Ù…ÛŒ یابد Ùˆ گاه زبانی طنز آلود Ú©Ù‡ خوشبخـتانـه ریشه در شعـار های Ùمینیستی ندارد بلکه از واقعیت Ù…Øض سر چشمه Ù…ÛŒ گیرد مثل شعر٠"٠این ها بٌز هستند نه دختر "Ú©Ù‡ از ماجرای تعویض سه دختر یک خانواده ÛŒ Ùقیر هندی با یک بزالهام گرÙته شده است .
در اشعاری Ú©Ù‡ راتی با ظاهری آرام Ùˆ رؤیایی به طبیعت رو Ù…ÛŒ کند ØŒ دریا Ùˆ صخره Ùˆ ستاره Ùˆ همه ÛŒ آن Ú†Ù‡ را Ú©Ù‡ در چشم انداز او Ø´Ú©Ù„ گرÙته اند ØŒ Ø±ÙˆØ Ù…ÛŒ بخشد تا از زبان ٠آن ها به سخن در آید Ùˆ موقعیتی انسانی را به تماشا بگذارد Ø› مثل شعر " صخره ÛŒ نادان " یا " دریایی Ú©Ù‡ خواب Ù…ÛŒ بیند ".
در اشعاری Ú©Ù‡ Ùارغ البال تر به نظر Ù…ÛŒ رسند مثل " بازگشت " ØŒ " رختشویی Ùˆ " نام Ú¯Ù„ÛŒ را به من بگو " ØŒ تعلق خاطر جدی تری به سرنوشت انسان Ùˆ اÙکار Ùˆ عقایدی Ú©Ù‡ او را از سرشت منّزه ØŒ آزاده Ùˆ خلّاقش دور کرده اند Ù…ÛŒ بینیم . Ùˆ این نیازمند اندکی تأمل از سوی خواننده است . شعر های " زیبا شناسی ٠عنکبوت" Ùˆ
"زبان آن ها " خواننده را پشت دریچه ی تازه ای می برد تا بیرون از کلیشه ها و قرار داد های مرسوم به دنیا بنگرد .
راتی ساکسینا در Øال Øاضر مؤسس Ùˆ سردبیر مهمترین سایت ادبی هندوستان KRITYA است .
(بزودی یک شماره ی نشریه ی "کریتیا" در هند که توسط راتی اداره می شود مخصوص شعر معاصر ایران خواهد بود که توسط شاعر و مترجم مهناز بدیهیان کرد آوری خواهد شد. ماه مگ)
دکتر راتی ساکسینا RATI SAXENA شاعر، مترجم
و متخصص زبان سانسکریت است .
سه مجموعه شعر به زبان هندی منتشر کرده است Ùˆ یکی به زبان انگلیسی Ùˆ مالایالا Ù…ÛŒ ( شا خه ای از زبان DRAVIDIAN Ú©Ù‡ درکرانه ÛŒ مالایار در جنوب خاوری هندوستان رواج دارد).ÙˆÛŒ علاوه بر این دارای تالیÙات متعددی در زمینه ÛŒ ایندولوژی Ùˆ ادبیات ٠ودیکت VEDICT (وابسته به ودا VEDA هر یک از چهار کتاب مقدس هندوها )است. مقالات انتقادی ÙˆÛŒ به طور مرتب در روزنامه ها Ùˆ نشریات Ùهند به چاپ Ù…ÛŒ رسد. اشعار او به زبان های مالایالامی ،پنجابی ØŒ کنکامی ØŒ تامی Ùˆ غیره ترجمه شده اند Ùˆ به زبا Ù† های انگلیسی، Ùرانسوی Ùˆ ایتالیایی در نشریات ادبی معتبر دنیا مثل VERAS ( آمستردام ØŒ نترلند Ùˆ پراگ ) ØŒ EDGAR LITERARY MAGAZIN
( تگزاس ) ØŒ GUMBALL POETR ( Ùرایبورگ ) وغیره .
تز٠دکترای ٠راتی در باره ÛŒ وداها بوده است . او تØقیقات ٠دامنه داری در این مورد کرده است اما با نگاهی متÙاوت از معاصرین . وداها بنا بر Ú¯Ùته ÛŒ Ù…Øققان از قدیمی ترین
متونی هستند Ú©Ù‡ از انسان باقی مانده اند. آن ها آیات مقدسی به شمار Ù…ÛŒ آیند Ùˆ زمانی بوده Ú©Ù‡ زن ها اجازه ÛŒ خواندن ٠آن را نداشته اند . راتی آن ها را به عنوان ٠کتاب ٠مقدس نمی خواند . از نظر ٠او آن ها نمونه ÛŒ درخشانی از ادبیات ٠عالی اند . در Øالی Ú©Ù‡ هیچکس در هند به خود جرأت نمی دهد Ú©Ù‡ متون Ù ÙلسÙÛŒ Ùˆ مذهبی ٠وداها را اشعار عاشقانه خطاب کند ØŒ راتی نه تنها جرأت ٠این کار را به خود Ù…ÛŒ دهد بلکه آن ها را به گونه ÛŒ شعر های عاشقانه ترجمه Ùˆ منتشر Ù…ÛŒ کند .
این شاعره تا به Øال 9 کتاب شامل شعر Ùˆ رمان Ùˆ قصه ÛŒ کوتاه از زبان مالایالاما به هندی ترجمه کرده است Ùˆ از میان جوایز گوناگونی Ú©Ù‡ از داخل Ùˆ خارج کشور نصیب او شده Ù…ÛŒ توان از جایزه ÛŒ معتبر اکادمی KENDRA SAHITYA نام برد Ú©Ù‡ به عنوان بهترین شاعر Ùˆ مترجم سال 2000 به او تعلق گرÙته است . نیز ÙˆÛŒ برنده ÛŒ بورس بنیاد ملی گاندی است Ú©Ù‡ با استÙاده از آن توانست تØقیقات ارزشمند ٠خود را در باره ÛŒ آتارواودیک ATHARVAVEDIC تØت عنوان “ بذر ذهن “ به اتمام برساند.
راتی ساکسینا با دانشمندی متخصص علوم Ùضایی اهل کامپور ازدواج کرده است Ùˆ سÙر های متعددی به شهر ها Ùˆ روستاهای مختل٠هند داشته Ùˆ تجارب گوناگونی از Ùرهنگ Ùولکلور کشورش کسب کرده Ùˆ اطلاعات او در این زمینه از بسیاری از شاعران دیگر سرزمینش بیشتر Ùˆ عمیق تر است . مطالعات او در باره ÛŒ Ùرهنگ Ùولکلور هند سبب شد تا از زاویه ÛŒ تازه ای به "وداها " نگاه کند Ùˆ هویت تازه ای برای آن ها بیاید Ú©Ù‡ قابل عرضه در ادبیات جهان باشد .
راتی به اقتضای تعلق داشتن به کشوری Ú©Ù‡ درآن زنان از بدو تولد مورد سوء استÙاده های گوناگونی قرار
Ù…ÛŒ گیرند Ùˆ Ù…Øکوم به رنج بردن Ù…ÛŒ شوند، در شعر خود از این Ù…Øرومیت ها Øر٠می زند Ùˆ ضمن Ø¢Ùریدن اشعاری ناب سعی Ù…ÛŒ کند بصیرتی را Ú©Ù‡ جامعه اش Ø·ÛŒ قرون متمادی به خاطر سال های طولانی استثمار Ùˆ عقب اÙتادگی از دست داده به آن ها بر گرداند؛ گاه به زبان طنز ØŒ گاه به زبان استعاره وگاه ØµØ±ÛŒØ Ùˆ عریان Ùˆ کوبنده مثل ضربه های تازیانه:
نزدیک این رودخانه دختر چهارم زاده شد ،
در خانواده ای متوسط .
هیچکس ترانه ی شادی نخواند
و ضربه ی طبلی به صدا در نیامد.
سکوتی ژر٠سایه اÙکند
تنها تندر روشن کرد
آب های تاریک این رودخانه را سر ٠راهش به دریا .
*
شایسته ی نیایش نیاکانم نیستم
نیز سزاوار ٠پرکردن ٠کاسه ی دستانم از آب مقدس
چنان Ú©Ù‡ گویی نه Ùرزند ٠دختر
که میوه ای کرم خورده ام
Ùرو اÙتاده از درخت
در میان خارستان
یا شاید در زادگاهم
مردابی را Ù…ÛŒ مانم دور اÙتاده
از" منطومه ی زادگاه “ I am in Udaipur
او تن ٠زن را به ماری تشبیه Ù…ÛŒ کند Ú©Ù‡ در جان زن لانه کرده Ùˆ زهرش را به کام ٠او Ù…ÛŒ ریزد. به بهانه ÛŒ همین تن است Ú©Ù‡ جامعه ØŒ دیواری از باید ها Ùˆ نباید ها در برابر ٠او Ù…ÛŒ کشد Ùˆ او را از ساده ترین Øقوق ٠طبیعی یک انسان Ù…Øروم Ù…ÛŒ کند . Ù…Øرومیتی Ú©Ù‡ مردان همیشه به عمد Ùˆ زنان همیشه به سهو از یاد برده Ùˆ به آن خو گرÙته اند . اØساس همدردی Ùˆ خشمی Ú©Ù‡ راتی نسبت به زن ٠مظلوم سرزمین ٠خود Ùˆ نیز زنان٠جهان در رهگذر ٠تاریخ دارد ØŒ گاه در شعرش جلوه ای کنایه آمیز Ù…ÛŒ یابد Ùˆ گاه زبانی طنز آلود Ú©Ù‡ خوشبخـتانـه ریشه در شعـار های Ùمینیستی ندارد بلکه از واقعیت Ù…Øض سر چشمه Ù…ÛŒ گیرد مثل شعر٠"٠این ها بٌز هستند نه دختر "Ú©Ù‡ از ماجرای تعویض سه دختر یک خانواده ÛŒ Ùقیر هندی با یک بزالهام گرÙته شده است .
در اشعاری Ú©Ù‡ راتی با ظاهری آرام Ùˆ رؤیایی به طبیعت رو Ù…ÛŒ کند ØŒ دریا Ùˆ صخره Ùˆ ستاره Ùˆ همه ÛŒ آن Ú†Ù‡ را Ú©Ù‡ در چشم انداز او Ø´Ú©Ù„ گرÙته اند ØŒ Ø±ÙˆØ Ù…ÛŒ بخشد تا از زبان ٠آن ها به سخن در آید Ùˆ موقعیتی انسانی را به تماشا بگذارد Ø› مثل شعر " صخره ÛŒ نادان " یا " دریایی Ú©Ù‡ خواب Ù…ÛŒ بیند ".
در اشعاری Ú©Ù‡ Ùارغ البال تر به نظر Ù…ÛŒ رسند مثل " بازگشت " ØŒ " رختشویی Ùˆ " نام Ú¯Ù„ÛŒ را به من بگو " ØŒ تعلق خاطر جدی تری به سرنوشت انسان Ùˆ اÙکار Ùˆ عقایدی Ú©Ù‡ او را از سرشت منّزه ØŒ آزاده Ùˆ خلّاقش دور کرده اند Ù…ÛŒ بینیم . Ùˆ این نیازمند اندکی تأمل از سوی خواننده است . شعر های " زیبا شناسی ٠عنکبوت" Ùˆ
"زبان آن ها " خواننده را پشت دریچه ی تازه ای می برد تا بیرون از کلیشه ها و قرار داد های مرسوم به دنیا بنگرد .
راتی ساکسینا در Øال Øاضر مؤسس Ùˆ سردبیر مهمترین سایت ادبی هندوستان KRITYA است .
بهنام نوشت