هایکو برای مردم ترجمه : گیل آوایی
هایکو یکی از مهمترین شیوه های شعر سنتی ژاپن است. امروز هایکو از Ù‡Ùده بیت هجایی است Ú©Ù‡ ترکیبی از واØدهای بترتیب 5 Ùˆ 7 Ùˆ نیز 5 هجایی است.
برای عشق Ùˆ Ù†Ùرت
مگسی را کشتم
و آن را به مورچه ای هدیه کردم
......
هایکو برای مردم
ترجمه : گیل آوایی
21 آگوست 2009
هایکو چیست؟
هایکو یکی از مهمترین شیوه های شعر سنتی ژاپن است. امروز هایکو از Ù‡Ùده بیت هجایی است Ú©Ù‡ ترکیبی از واØدهای بترتیب 5 Ùˆ 7 Ùˆ نیز 5 هجایی است.
از همان روزهای نخست، Ù…Ùهومی گیج کننده در سه واØد هایکو، هوککو Ùˆ هایکای وجود داشته است. بخش هوکو از نظر ادبی به معنی بیت آغازین است Ùˆ نخستین پیوند آغاز یک زنجیره ÛŒ ابیات بمراتب بلندتر Ú©Ù‡ به نام هایکا شناخته Ù…ÛŒ شود. زیرا هوککو تÙÙ† ( هجا = از مترجم ) مربوط به بقیه زنجیره شعری را تشکیل Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ جایگاه ویژه ای در سرودن اشعار هوککو دارد Ùˆ این نیز برای شاعر غیرعادی نبود Ú©Ù‡ خود ٠هوککو را بسراید بدون اینکه ترتیب زنجیره شعری را دنبال کند.
بیشترینه این شعر مدیون تلاشهای ماسااوکا شیکی است Ú©Ù‡ بطور مستقل در سال 1890 بنا نهاده شد Ùˆ Ø¢Ùرینش هایکو نام گرÙت. هایکو شیوه ای از سرودن شعر است Ú©Ù‡ باید بعنوان شعری مستقل نوشته شده، خوانده شده Ùˆ Ùهمیده شود Ùˆ کامل گردد بدون اینکه نیازی به تکمیل زنجیره بلندی بوده باشد.
در اصل باید Ú¯Ùت Ú©Ù‡ هایکو در سالهای قرن نوزده آغاز شده است. ابیات شعری مشهوری Ú©Ù‡ متعلق به دوره ÛŒ شعر مدرن ژاپن (1600-1868) با اساتیدی همچون باشو، یوسون Ùˆ کوبای یاشی ایسا است Ú©Ù‡ تماما شاعران هوککو شناخته Ù…ÛŒ شوند Ùˆ باید جایگاهشان را در چشم انداز تاریخی هایکای دانست اگر Ú†Ù‡ عموما در زمان کنونی هایکو دانسته Ù…ÛŒ شوند. در هایکو برای مردم، هر دو شیوه بطور مساوی رعایت Ù…ÛŒ شوند. تÙاوت میان هوککو Ùˆ هایکو Ù…ÛŒ تواند با بکارگیری شیوه های کلاسیک Ùˆ مدرن هایکو مشخص شود.
هایکوی مدرن
تاریخ هایکوی مدرن، به زمان بازنگری ٠شعری ماسااوکا شیکی مربوط است Ú©Ù‡ در سال 1892 آغاز شد Ùˆ هایکو به عنوان شیوه تازه شعری مستقل عرضه شد. بازنگری شعری شیکی دو عامل سنتی در هابکو را تغییر نداد. یکی Ù‡Ùده هجا در سه گروه 5 Ùˆ 7 ØŒ Ùˆ 5 هجایی در برگیرنده Ùضای هر Ùصل سال در هایکو است.
کاواهیگاشی هیکیگوتو بازنگری شعری شیکی را با دو Ø·Ø±Ø Ø§Ø¯Ø§Ù…Ù‡ داد :
1- هایکو Øقیقی تر از واقعیت باشد اگر خواست عمدی Ù…Øور در سرودن هایکو نباشد
2- اهمیت نخستین Øس القایی شاعر بصورتی Ú©Ù‡ هست باشد Ú©Ù‡ از زندگی روزانه Ùˆ رنگهای Ù…ØÙ„ÛŒ برای Ø¢Ùرینش تازگی هایکو
در زبان ژاپنی، قواعد برای چگونگی نوشتن هایکو ÙˆØ§Ø¶Ø Ø§Ø³Øª Ùˆ در اینجا مورد بØØ« قرار نمی گیرد. در زبانهای خارجی، ÙˆÙاق عمومی برای " نه " وجود دارد Ú©Ù‡ چگونه شعرهای هایکو سروده شود. به هر روی نگاهی به چند شناسه های پایه ای Ù…ÛŒ اندازیم:
در باره چه بنویسیم؟
شعرهای هایکو Ù…ÛŒ تواند تقریبا همه چیز تعبیر شود. اما بندرت Ù…ÛŒ توان در هایکو نکاتی یاÙت Ú©Ù‡ برای مردم عادی قابل شناخت نباشد Ùˆ Ùهمیده نشود. برخی از هیجان انگیزترین شعرهای هایکو وضعیت روزانه را به طریقی بیان Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ به خواننده Ø´Ú©Ù„ تجربه ای تازه از وضعیت کاملا شناخته شده Ù…ÛŒ دهد
نمونه های سنجش هایکو
شعرهای هایکو در برگیرنده بترتیب 5ØŒ 7 Ùˆ 5 هجا در سه واØد است. در زبان ژاپنی این قرار یک اجبار است. اما در انگلیسی Ú©Ù‡ تنوع در هجاهای بلند دارد، این امر ممکن است گاه مشکل شود.
ÙÙ† برش شعری
برش در شعر هایکو ØŒ آن را به دو بخش تقسیم Ù…ÛŒ کند با یک Ùاصله ÛŒ تجسمی قطعی بین دو بخش اما دو بخش باید باقی بماند بصورتی Ú©Ù‡ مستقل از یکدیگر باشند. هر دو بخش باید تÙیهم بخش دیگر را در بر بگیرد.
برای انجام چنین برش شعری در انگلیسی، یا بخش نخست یا خط پایانی، معمولا با یک خط تیره بلند یا Ùاصله یا جا انداختن کلمه صورت Ù…ÛŒ گیرد
Ùضای شناسه ÛŒ Ùصلی
هر هایکو باید کیگو، یک کلمه Ùصلی (نشان دهنده Ùصل)ØŒ Ú©Ù‡ اشاره به Ùصلی دارد Ú©Ù‡ هایکو در آن Ùصل Ú¯Ùته Ù…ÛŒ شود. مثلا Ø´Ú©ÙˆÙÙ‡ های گیلاس اشاره به بهار دارد Ùˆ بر٠زمستان Ùˆ پشه تابستان اما کلمه Ùصلی همیشه یک اجبار نیست
توجه داشته باشدی که شعرهای هایکو با قواعد مختل٠در زبانهای مختل٠سروده می شود. برای ترجمه شعرهای هایکو، مترجم باید تصمیم بگیرد که از کدام قاعده پیروی نماید. یا شاید قاعده در خود ٠هایکوی مورد ترجمه را عینا بیاورد.
برای نوشتن شعرهای هایکوی اصل در انگلیسی، شاعر باید بیشتر دقت کند. اینها دشواریها و لذتهای هایکو هستند.
....
گیل آوایی: برای آشنایی بیشتر برخی از خوانندگان، برگردان چند هایکو از انگلیسی به Ùارسی در اینجا قرار داده Ù…ÛŒ شود:
از شیکی ماسااوکا
پس از کشتن عنکبوت
در سرمای شب
Ú†Ù‡ اØساس تنهایی Ù…ÛŒ کنم.
.....
2
برای عشق Ùˆ Ù†Ùرت
مگسی را کشتم
و آن را به مورچه ای هدیه کردم.
از تاکاهاما کیوشی
......
3
یک گل داوردی پژمرده
و هنوز آیا چیزی در آن نمانده است؟
4
کلامی می گوید
کلامی می گویم
پاییز عمیق تر می شود.
.....
5
از بادی که می وزد بپرسید
کدام برگ در نوبت بعدی از درخت جدا می شود.
.....
6
جیرجیرک طلایی را در تاریکی پرت می کنم
Ùˆ عمق شب را Øس Ù…ÛŒ کنم
.....
از: ری زان
7
دختران شالیزار
تنها باقیمانده گل آلود
آوازهای شماست
.......
از ریوسویی
(1691 – 1758)
8
در تمام این سرما
آیا ماه نیز می خوابد؟
ماهی Ú©Ù‡ در آن Øوض است!
برگرÙته از
https://www.toyomasu.com/haiku/#ryusui
برای عشق Ùˆ Ù†Ùرت
مگسی را کشتم
و آن را به مورچه ای هدیه کردم
......
هایکو برای مردم
ترجمه : گیل آوایی
21 آگوست 2009
هایکو چیست؟
هایکو یکی از مهمترین شیوه های شعر سنتی ژاپن است. امروز هایکو از Ù‡Ùده بیت هجایی است Ú©Ù‡ ترکیبی از واØدهای بترتیب 5 Ùˆ 7 Ùˆ نیز 5 هجایی است.
از همان روزهای نخست، Ù…Ùهومی گیج کننده در سه واØد هایکو، هوککو Ùˆ هایکای وجود داشته است. بخش هوکو از نظر ادبی به معنی بیت آغازین است Ùˆ نخستین پیوند آغاز یک زنجیره ÛŒ ابیات بمراتب بلندتر Ú©Ù‡ به نام هایکا شناخته Ù…ÛŒ شود. زیرا هوککو تÙÙ† ( هجا = از مترجم ) مربوط به بقیه زنجیره شعری را تشکیل Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ جایگاه ویژه ای در سرودن اشعار هوککو دارد Ùˆ این نیز برای شاعر غیرعادی نبود Ú©Ù‡ خود ٠هوککو را بسراید بدون اینکه ترتیب زنجیره شعری را دنبال کند.
بیشترینه این شعر مدیون تلاشهای ماسااوکا شیکی است Ú©Ù‡ بطور مستقل در سال 1890 بنا نهاده شد Ùˆ Ø¢Ùرینش هایکو نام گرÙت. هایکو شیوه ای از سرودن شعر است Ú©Ù‡ باید بعنوان شعری مستقل نوشته شده، خوانده شده Ùˆ Ùهمیده شود Ùˆ کامل گردد بدون اینکه نیازی به تکمیل زنجیره بلندی بوده باشد.
در اصل باید Ú¯Ùت Ú©Ù‡ هایکو در سالهای قرن نوزده آغاز شده است. ابیات شعری مشهوری Ú©Ù‡ متعلق به دوره ÛŒ شعر مدرن ژاپن (1600-1868) با اساتیدی همچون باشو، یوسون Ùˆ کوبای یاشی ایسا است Ú©Ù‡ تماما شاعران هوککو شناخته Ù…ÛŒ شوند Ùˆ باید جایگاهشان را در چشم انداز تاریخی هایکای دانست اگر Ú†Ù‡ عموما در زمان کنونی هایکو دانسته Ù…ÛŒ شوند. در هایکو برای مردم، هر دو شیوه بطور مساوی رعایت Ù…ÛŒ شوند. تÙاوت میان هوککو Ùˆ هایکو Ù…ÛŒ تواند با بکارگیری شیوه های کلاسیک Ùˆ مدرن هایکو مشخص شود.
هایکوی مدرن
تاریخ هایکوی مدرن، به زمان بازنگری ٠شعری ماسااوکا شیکی مربوط است Ú©Ù‡ در سال 1892 آغاز شد Ùˆ هایکو به عنوان شیوه تازه شعری مستقل عرضه شد. بازنگری شعری شیکی دو عامل سنتی در هابکو را تغییر نداد. یکی Ù‡Ùده هجا در سه گروه 5 Ùˆ 7 ØŒ Ùˆ 5 هجایی در برگیرنده Ùضای هر Ùصل سال در هایکو است.
کاواهیگاشی هیکیگوتو بازنگری شعری شیکی را با دو Ø·Ø±Ø Ø§Ø¯Ø§Ù…Ù‡ داد :
1- هایکو Øقیقی تر از واقعیت باشد اگر خواست عمدی Ù…Øور در سرودن هایکو نباشد
2- اهمیت نخستین Øس القایی شاعر بصورتی Ú©Ù‡ هست باشد Ú©Ù‡ از زندگی روزانه Ùˆ رنگهای Ù…ØÙ„ÛŒ برای Ø¢Ùرینش تازگی هایکو
در زبان ژاپنی، قواعد برای چگونگی نوشتن هایکو ÙˆØ§Ø¶Ø Ø§Ø³Øª Ùˆ در اینجا مورد بØØ« قرار نمی گیرد. در زبانهای خارجی، ÙˆÙاق عمومی برای " نه " وجود دارد Ú©Ù‡ چگونه شعرهای هایکو سروده شود. به هر روی نگاهی به چند شناسه های پایه ای Ù…ÛŒ اندازیم:
در باره چه بنویسیم؟
شعرهای هایکو Ù…ÛŒ تواند تقریبا همه چیز تعبیر شود. اما بندرت Ù…ÛŒ توان در هایکو نکاتی یاÙت Ú©Ù‡ برای مردم عادی قابل شناخت نباشد Ùˆ Ùهمیده نشود. برخی از هیجان انگیزترین شعرهای هایکو وضعیت روزانه را به طریقی بیان Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ به خواننده Ø´Ú©Ù„ تجربه ای تازه از وضعیت کاملا شناخته شده Ù…ÛŒ دهد
نمونه های سنجش هایکو
شعرهای هایکو در برگیرنده بترتیب 5ØŒ 7 Ùˆ 5 هجا در سه واØد است. در زبان ژاپنی این قرار یک اجبار است. اما در انگلیسی Ú©Ù‡ تنوع در هجاهای بلند دارد، این امر ممکن است گاه مشکل شود.
ÙÙ† برش شعری
برش در شعر هایکو ØŒ آن را به دو بخش تقسیم Ù…ÛŒ کند با یک Ùاصله ÛŒ تجسمی قطعی بین دو بخش اما دو بخش باید باقی بماند بصورتی Ú©Ù‡ مستقل از یکدیگر باشند. هر دو بخش باید تÙیهم بخش دیگر را در بر بگیرد.
برای انجام چنین برش شعری در انگلیسی، یا بخش نخست یا خط پایانی، معمولا با یک خط تیره بلند یا Ùاصله یا جا انداختن کلمه صورت Ù…ÛŒ گیرد
Ùضای شناسه ÛŒ Ùصلی
هر هایکو باید کیگو، یک کلمه Ùصلی (نشان دهنده Ùصل)ØŒ Ú©Ù‡ اشاره به Ùصلی دارد Ú©Ù‡ هایکو در آن Ùصل Ú¯Ùته Ù…ÛŒ شود. مثلا Ø´Ú©ÙˆÙÙ‡ های گیلاس اشاره به بهار دارد Ùˆ بر٠زمستان Ùˆ پشه تابستان اما کلمه Ùصلی همیشه یک اجبار نیست
توجه داشته باشدی که شعرهای هایکو با قواعد مختل٠در زبانهای مختل٠سروده می شود. برای ترجمه شعرهای هایکو، مترجم باید تصمیم بگیرد که از کدام قاعده پیروی نماید. یا شاید قاعده در خود ٠هایکوی مورد ترجمه را عینا بیاورد.
برای نوشتن شعرهای هایکوی اصل در انگلیسی، شاعر باید بیشتر دقت کند. اینها دشواریها و لذتهای هایکو هستند.
....
گیل آوایی: برای آشنایی بیشتر برخی از خوانندگان، برگردان چند هایکو از انگلیسی به Ùارسی در اینجا قرار داده Ù…ÛŒ شود:
از شیکی ماسااوکا
پس از کشتن عنکبوت
در سرمای شب
Ú†Ù‡ اØساس تنهایی Ù…ÛŒ کنم.
.....
2
برای عشق Ùˆ Ù†Ùرت
مگسی را کشتم
و آن را به مورچه ای هدیه کردم.
از تاکاهاما کیوشی
......
3
یک گل داوردی پژمرده
و هنوز آیا چیزی در آن نمانده است؟
4
کلامی می گوید
کلامی می گویم
پاییز عمیق تر می شود.
.....
5
از بادی که می وزد بپرسید
کدام برگ در نوبت بعدی از درخت جدا می شود.
.....
6
جیرجیرک طلایی را در تاریکی پرت می کنم
Ùˆ عمق شب را Øس Ù…ÛŒ کنم
.....
از: ری زان
7
دختران شالیزار
تنها باقیمانده گل آلود
آوازهای شماست
.......
از ریوسویی
(1691 – 1758)
8
در تمام این سرما
آیا ماه نیز می خوابد؟
ماهی Ú©Ù‡ در آن Øوض است!
برگرÙته از
https://www.toyomasu.com/haiku/#ryusui