اجرای 'Øصار' Øسین علیزاده پس از سی سال ----ابوالØسن نجوا
اجرای 'Øصار' Øسین علیزاده پس از سی سال
پس از سی سال قطعه Øصار Ùˆ سواران دشت امید، از ساخته های Øسین علیزاده از سوی گروه Û²Û´ Ù†Ùره خورشید به سرپرستی مجید درخشانی، در تالار ÙˆØدت بازنوازی شد.
دراین کنسرت Ú©Ù‡ در سه شب اجرا شد، Øسین علیزاده در شب آخر به دیدن این کنسرت آمد Ùˆ Ú¯Ùت Ú©Ù‡ اجرای این قطعات خاطرات Ùراوانی را برای ÙˆÛŒ زنده کرد.
مجید درخشانی Ú©Ù‡ سی سال قبل به عنوان نوازنده ای جوان، وظیÙÙ‡ نواختن سنج را در اجرای این قطعه برعهده داشت، Ù„Øظاتی پیش از اجرای قطعه، دوباره سنج را بر دست گرÙت Ùˆ Ú¯Ùت Ú©Ù‡ به یاد ‌آن دوران Ùˆ با کسب اجازه از Øسین علیزاده Ù…ÛŒ خواهد یکبار دیگر سنج نوازی این قطعه را عهده دار شود.
ÙˆÛŒ همچنین Ú¯Ùت Ú©Ù‡ دو قطعه Øصار Ùˆ سواران دشت امید مبتنی بر ردی٠دستگاهی موسیقی ایرانی اند Ú©Ù‡ با ریتم های ادواری آمیخته شده Ùˆ از نبوغ آهنگسازی سرشار از Øس Ùˆ طراوت Ùˆ تکنیک Øکایت Ù…ÛŒ کند Ùˆ یاد آور دوران پر شکوه موسیقی ایران در دهه پنجاه است.
دوقطعه "سواران دشت امید" Ùˆ "Øصار" از جهاتی نقطه عطÙÛŒ در کار Øسین علیزاده Ùˆ موسیقی ایرانی به شمار Ù…ÛŒ روند. این قطعات در سال های ÛµÛ¶ Ùˆ ÛµÛ· در پادگان ÙرØ‌آباد ساخته شد، زمانی Ú©Ù‡ علیزاده سرباز بود Ùˆ به Ú¯Ùته خودش نت به نت این قطعات Ùˆ Øتی Ù†Øوه نگارش آن را به یاد دارد.
علیزاده می گوید که سواران دشت امید، شروع جدید ترین کار جمعی وی بوده است.
بعد از این دوره است Ú©Ù‡ به نظر Ù…ÛŒ رسد علیزاده مسئله ابزار Ùˆ نوع استÙاده از سازها Ùˆ این Ú©Ù‡ این سازها در خدمت انتقال Ú†Ù‡ Ù…Ùهومی باشد، را برای خود ØÙ„ Ù…ÛŒ کند.
استÙاده از Ùرم های مختل٠در آثاری چون دلشدگان، Ù†ÛŒ نوا، موسیقی Ùیلم گبه Ùˆ نیز آوای مهر نمونه ای از تجربه های علیزاده در استÙاده از امکانات موسیقی در Ø³Ø·ÙˆØ Ø¬Ù‡Ø§Ù†ÛŒ تا ایرانی برای انتقال دیدگاه خود به عنوان آهنگساز است.
علیزاده در سواران دشت امید به دنبال بیان انقلابی Ùˆ رزمی با موسیقی بوده است Ùˆ چنانکه خودمی گوید: "چون درایران غالبا به موسیقی ای Ú©Ù‡ شعر در آن Øضور دارد موسیقی انقلابی Ù…ÛŒ گویند،‌ من Ù…ÛŒ خواستم چنین تصوری را از بین ببرم Ùˆ ثابت کنم Ú©Ù‡ قطعه بدون کلام هم Ù…ÛŒ تواند چنین Ù…Ùهومی را انتقال دهد Ùˆ قطعه سواران دشت امید با چنین رویکرد Ùˆ هدÙÛŒ ساخته شد."
ماجرای ساخت قطعه Øصار اما شنیدنی تر از قطعه قبلی است.علیزاده این قطعه را به زندانیان سیاسی دربند رژیم شاه هدیه کرد.علیزاده چنان Ú©Ù‡ خود Ù…ÛŒ گوید در ساخت این قطعه از خاطرات دوران کودکی اش از آیین های مذهبی الهام گرÙته بود.
ÙˆÛŒ Ú©Ù‡ دوران کودکی اش را در Ù…Øله سید نصرالدین تهران گذرانده است Ùˆ مدرسه اش در نزدیکی بازار تهران بود، تصویرهای ذهنی Ùراوانی از دوران کودکی دارد Ú©Ù‡ برخی از آنها بعدها ØŒ همانند قطعه Øصار ØŒ الهام بخش ÙˆÛŒ در ساخت موسیقی شد.
ÙˆÛŒ برای قطعه Øصار از مراسم زنجیر زنی روز عاشورا الهام Ù…ÛŒ گیرد Ùˆ Ù…ÛŒ گوید Ú©Ù‡ قطعه Øصار از دریچه گوش شنونده ای روایت Ù…ÛŒ شود Ú©Ù‡ در گوشه ای از میدان ناظر ورود Ùˆ خروج دسته های سینه زنی Ùˆ زنجیر زنی است Ùˆ جالب این Ú©Ù‡ خروج این دسته ها در انبوهی از گرد Ùˆ خاک Ùˆ غبار Ù…ØÙˆ Ù…ÛŒ شوند Ùˆ من برای این قطعه پایانی خاص ننوشته ام، بلکه پایان بندی این قطعه به گونه ای است Ú©Ù‡ نشان دهنده همین Ù…ØÙˆ شدگی دسته هاست Ú©Ù‡ گویی ناظر این مراسم صدای سنج Ùˆ ضرب زورخانه را همراه با دورشدن این دسته هامی شنود تازمانی Ú©Ù‡ Ù…ØÙˆ ودرغبار Ú¯Ù… شوند.
Øصار Ú©Ù‡ قطعه ای ۲۰دقیقه ای است، در دو بخش ساخته شده است. بخش اول Ùضایی Øماسی دارد Ùˆ ریتم کار تند Ùˆ رزمی است Ùˆ Ùˆ سازهایی چون تار Ùˆ ضرب زورخانه ( Ú©Ù‡ سی سال قبل بهمن رجبی نواختن آن را برعهده داشت) نقش هایی Ù…Øوری در این بخش دارند.
بخش دوم کار اما ریتمی سنگین Ùˆ اندوهناک دارد Ú©Ù‡ برگرÙته از ریتم های مذهبی چون تعزیه Ùˆ نوØÙ‡ خوانی است Ùˆ در همین بخش است Ú©Ù‡ بیژن کامکار قطعه ای با ضرباهنگ کند را در گوشه Øصار از دستگاه چهارگاه روی شعر معرو٠هوشنگ ابتهاج (سایه) Ù…ÛŒ خواند.
ای عاشقان ای عاشقان پیمانه ها پرخون کنید
وز خون دل چون لاله ها رخساره ها گلگون کنید
آمدیکی آتش سوار، بیرون جهید از این Øصار
تا بردمد خورشید نو، شب را زخود بیرون کنید
قطعه Øصار اما در اجرای سی سال بعد خود تکخوان نداشت، Ùˆ تنها Ùریبا داودی به عنوان همخوان زن اشعار بالا را با گروه خواند. ضمن آنکه بخشی از شعر( آن یوس٠چون ماه را از چاه غم بیرون کشید) Ú©Ù‡ در قطعه اصلی در آواز Øصار Ùˆ با صدای بیژن کامکار اجرا Ù…ÛŒ شود، در این اجرا تنها با Ù†ÛŒ نواخته شد.
تÙاوت اصلی این اجرا با اجرا های قبلی در اضاÙÙ‡ شدن سازها بود وگرنه مجید درخشانی Ú†Ù‡ در سازبندی Ùˆ Ú†Ù‡ در Ù…Øتوای اثر سعی کرد به همان نسخه اصلی ÙˆÙادار بماند Ùˆ تنها اجرایی کلاسیک از آن ارائه کند.
...
برگرÙته از بی بی سی Ùارسی