ما و ادبیات / علی کریمی
درک Ùˆ Ùهم ادبیات مدرن Ùˆ بویژه آنهایی Ú©Ù‡ از مدار Ùرهنگ کهنسال ما دور بوده اند نیازمند بازآموزی Ùˆ زیرساخت ÙلسÙÛŒ دیگری است Ú©Ù‡ به تنهایی از عهده Ùرهنگ ما ساخته نیست.
ما و ادبیات
علی کریمی
چهارشنبه, 13 شهریور 1387
----
درک Ùˆ Ùهم ادبیات مدرن Ùˆ بویژه آنهایی Ú©Ù‡ از مدار Ùرهنگ کهنسال ما دور بوده اند نیازمند بازآموزی Ùˆ زیرساخت ÙلسÙÛŒ دیگری است Ú©Ù‡ به تنهایی از عهده Ùرهنگ ما ساخته نیست. Ùرهنگ ما با طبیعت پیرامون رابطه ای Ú©ÛŒÙÛŒ نداشته Ùˆ با وجود پس زمینه زراعی Ù€ Øیوانی رویکردی سودجویانه داشته است.
ستایش از Ù†Ùس زیبایی جسم آدمی جای Ú©Ù…ÛŒ در ادبیات ما داشته است Ùˆ همین Ùرهنگ با خویشتن انسان اینهمانی ندارد. نگرشی Ú©Ù‡ بازتاب اندیشه های ارباب رعیتی Ùˆ مردسالاری ست. ما بر بستر این اندیشه ÙلسÙÛŒ Ù€ Ùرهنگی از پرداختن به کاستیها Ùˆ کژیها سر باز زده ایم Ùˆ بر همین روال از درک Ùˆ کارایی توانمندی های خود درمانده ایم.
ادبیات اذن عبور(Password) ورود به جهان آزادیست. ادبیاتی Ú©Ù‡ از مرزهای ملی، قومی، دینی Ùˆ نژادی Ù…ÛŒ گذرد Ùˆ سر بر آستان ارباب قدرت خم نمی کند. در همه ÛŒ جوامع در بند، سرآغاز سرکشی ها Ùˆ دیگر اندیشی ها در قالب قصه Ùˆ روایت بیان شده است Ùˆ این درست در Øالی ست Ú©Ù‡ Øکومت با صدا Ùˆ سیما، Ùˆ نشر Ùˆ گسترش Ùرهنگ مصرÙØŒ بر آن است تا بر اندیشه Ùˆ جسم آدمی Øکومت کند.
ادبیات بیان سرگشتگی Ùˆ دلشوره Ùˆ سئوال انسان است. نوشتن شاید آخرین Ùˆ امن ترین پناهگاه انسان در سیطره ÛŒ سکوت Ùˆ ستم بوده است. شاهنامه Ùردوسی، بو٠کور هدایت، شازده اØتجاب گلشیری، قصر کاÙکا، در انتظار گودوی بکت، مادام بواری Ùلوبر، اشعار ناظم Øکمت، Ù…Øمود درویش، عبدالوهاب البیاتی، پابلو نرودا ... از نمونه هایی هستند Ú©Ù‡ البته باید صدها نویسنده Ùˆ شاعر جهان را به آن اضاÙÙ‡ کرد Ú©Ù‡ هر کدام صدای وجدان بیدار انسان در اقلیم های گونه گون بوده اند.
Ùˆ اما درک Ùˆ Ùهم ادبیات. بدون اشتیاق به دانستن Ùˆ لذت رهایی امکان Ù¾ÛŒ بردن Ùˆ Ù¾ÛŒ گیری راه Ùˆ روال نویسنده امکان پذیر نیست. خواندن نمی تواند بدون دخالت تخیل خواننده ارزشمند باشد. باید Ùضا Ùˆ مکان را در ذهن بازسازی کرد Ùˆ قهرمانان Ùˆ راوی را به چالش کشید. دوران ادبیات مرید Ùˆ مرشدی بسر آمده است. ادبیاتی Ú©Ù‡ نتواند ما را از واقعیات کج Ùˆ معوج موجود جدا کند تا امان دستیابی به Øقیقت را داشته باشیم، یک پول سیاه هم نمی ارزد. ما با خواندن کتاب، نگرش Ùˆ تجربیات نویسنده را درونی Ù…ÛŒ کنیم Ùˆ پس از مدتی آنها در ما آمیخته Ùˆ بخشی از باور ما Ù…ÛŒ شوند. Ùرهیختگی یعنی دارا بودن گنجینه Ùرهنگی غنی Ùˆ راه Ùˆ روش بهینه Ú©Ù‡ بازتاب خود را در رویدادهای اجتماعی Ùˆ در برخورد با دیگران نمایان Ù…ÛŒ کند.
Ùرهنگ گند گشایی تازه دارد در میهن ما جای پای خود را باز Ù…ÛŒ کند. ادبیاتی Ú©Ù‡ درپوش گندابی را برداشته Ú©Ù‡ ما سالیان درازی در Ù†Ùس کشیده ایم Ùˆ تغذیه کرده ایم Ùˆ به آن خو گرÙته ایم دارد به بعضی ها شوک وارد میکند. خیلی ها دوست ندارند بدانند زیر پرده چیست. نمی خواهند برزخی را به یاد بیاورند Ú©Ù‡ در آن بسیاری از شری٠ترین آدمهای این دیار به جرم آگاهی Ùˆ آزادگی هتک Øرمت شدند Ùˆ Ù…ÛŒ شوند Ùˆ یا در خاک Ø®Ùته اند Ùˆ اسرار مگوها هم برای همین دهان چاک Ù…ÛŒ کنند Ùˆ این نوزاد دیر آمده را زنده بگور Ù…ÛŒ کنند. اهل علم Ùˆ عشق را روی نیمکت ذخیره ها نشانده اند Ùˆ در روزگار سرگیجه Ùˆ سئوال ما را به روز قیامت Øواله Ù…ÛŒ دهند.
Ø®Ùت از مقوله های روانی است Ú©Ù‡ در گذر زمان با دستکاری در Øقیقت Ù…ÛŒ تواند Ù…Øملی برای Ùرمانبرداری Ùˆ گسترش زورمداری باشد. انسان ترس خورده، در خود میخکوب Ù…ÛŒ شود Ùˆ از هراس رودررو شدن با Øقیقت به بازآÙرینی Ùˆ Ùرآیند Ùریب در روزمرگی در ابعاد Ùردی Ùˆ اجتماعی Ú©Ù…Ú© Ù…ÛŒ کند.
با درگیر شدن با ریشه مسائل Ù€ یعنی خودمان Ù€ است Ú©Ù‡ شاید بتوانیم آنچه را در این دوزخ بومی با Ø³Ù„Ø§Ø Ø³ÛŒØ§Ø³Øª از ما ربوده اند در ادبیات Ùˆ Ùرهنگ زنده Ùˆ انسانی بازیابی کنیم.
ایمیل نویسنده:
karimi49@hotmail.com
---
شهروند
ما و ادبیات
علی کریمی
چهارشنبه, 13 شهریور 1387
----
درک Ùˆ Ùهم ادبیات مدرن Ùˆ بویژه آنهایی Ú©Ù‡ از مدار Ùرهنگ کهنسال ما دور بوده اند نیازمند بازآموزی Ùˆ زیرساخت ÙلسÙÛŒ دیگری است Ú©Ù‡ به تنهایی از عهده Ùرهنگ ما ساخته نیست. Ùرهنگ ما با طبیعت پیرامون رابطه ای Ú©ÛŒÙÛŒ نداشته Ùˆ با وجود پس زمینه زراعی Ù€ Øیوانی رویکردی سودجویانه داشته است.
ستایش از Ù†Ùس زیبایی جسم آدمی جای Ú©Ù…ÛŒ در ادبیات ما داشته است Ùˆ همین Ùرهنگ با خویشتن انسان اینهمانی ندارد. نگرشی Ú©Ù‡ بازتاب اندیشه های ارباب رعیتی Ùˆ مردسالاری ست. ما بر بستر این اندیشه ÙلسÙÛŒ Ù€ Ùرهنگی از پرداختن به کاستیها Ùˆ کژیها سر باز زده ایم Ùˆ بر همین روال از درک Ùˆ کارایی توانمندی های خود درمانده ایم.
ادبیات اذن عبور(Password) ورود به جهان آزادیست. ادبیاتی Ú©Ù‡ از مرزهای ملی، قومی، دینی Ùˆ نژادی Ù…ÛŒ گذرد Ùˆ سر بر آستان ارباب قدرت خم نمی کند. در همه ÛŒ جوامع در بند، سرآغاز سرکشی ها Ùˆ دیگر اندیشی ها در قالب قصه Ùˆ روایت بیان شده است Ùˆ این درست در Øالی ست Ú©Ù‡ Øکومت با صدا Ùˆ سیما، Ùˆ نشر Ùˆ گسترش Ùرهنگ مصرÙØŒ بر آن است تا بر اندیشه Ùˆ جسم آدمی Øکومت کند.
ادبیات بیان سرگشتگی Ùˆ دلشوره Ùˆ سئوال انسان است. نوشتن شاید آخرین Ùˆ امن ترین پناهگاه انسان در سیطره ÛŒ سکوت Ùˆ ستم بوده است. شاهنامه Ùردوسی، بو٠کور هدایت، شازده اØتجاب گلشیری، قصر کاÙکا، در انتظار گودوی بکت، مادام بواری Ùلوبر، اشعار ناظم Øکمت، Ù…Øمود درویش، عبدالوهاب البیاتی، پابلو نرودا ... از نمونه هایی هستند Ú©Ù‡ البته باید صدها نویسنده Ùˆ شاعر جهان را به آن اضاÙÙ‡ کرد Ú©Ù‡ هر کدام صدای وجدان بیدار انسان در اقلیم های گونه گون بوده اند.
Ùˆ اما درک Ùˆ Ùهم ادبیات. بدون اشتیاق به دانستن Ùˆ لذت رهایی امکان Ù¾ÛŒ بردن Ùˆ Ù¾ÛŒ گیری راه Ùˆ روال نویسنده امکان پذیر نیست. خواندن نمی تواند بدون دخالت تخیل خواننده ارزشمند باشد. باید Ùضا Ùˆ مکان را در ذهن بازسازی کرد Ùˆ قهرمانان Ùˆ راوی را به چالش کشید. دوران ادبیات مرید Ùˆ مرشدی بسر آمده است. ادبیاتی Ú©Ù‡ نتواند ما را از واقعیات کج Ùˆ معوج موجود جدا کند تا امان دستیابی به Øقیقت را داشته باشیم، یک پول سیاه هم نمی ارزد. ما با خواندن کتاب، نگرش Ùˆ تجربیات نویسنده را درونی Ù…ÛŒ کنیم Ùˆ پس از مدتی آنها در ما آمیخته Ùˆ بخشی از باور ما Ù…ÛŒ شوند. Ùرهیختگی یعنی دارا بودن گنجینه Ùرهنگی غنی Ùˆ راه Ùˆ روش بهینه Ú©Ù‡ بازتاب خود را در رویدادهای اجتماعی Ùˆ در برخورد با دیگران نمایان Ù…ÛŒ کند.
Ùرهنگ گند گشایی تازه دارد در میهن ما جای پای خود را باز Ù…ÛŒ کند. ادبیاتی Ú©Ù‡ درپوش گندابی را برداشته Ú©Ù‡ ما سالیان درازی در Ù†Ùس کشیده ایم Ùˆ تغذیه کرده ایم Ùˆ به آن خو گرÙته ایم دارد به بعضی ها شوک وارد میکند. خیلی ها دوست ندارند بدانند زیر پرده چیست. نمی خواهند برزخی را به یاد بیاورند Ú©Ù‡ در آن بسیاری از شری٠ترین آدمهای این دیار به جرم آگاهی Ùˆ آزادگی هتک Øرمت شدند Ùˆ Ù…ÛŒ شوند Ùˆ یا در خاک Ø®Ùته اند Ùˆ اسرار مگوها هم برای همین دهان چاک Ù…ÛŒ کنند Ùˆ این نوزاد دیر آمده را زنده بگور Ù…ÛŒ کنند. اهل علم Ùˆ عشق را روی نیمکت ذخیره ها نشانده اند Ùˆ در روزگار سرگیجه Ùˆ سئوال ما را به روز قیامت Øواله Ù…ÛŒ دهند.
Ø®Ùت از مقوله های روانی است Ú©Ù‡ در گذر زمان با دستکاری در Øقیقت Ù…ÛŒ تواند Ù…Øملی برای Ùرمانبرداری Ùˆ گسترش زورمداری باشد. انسان ترس خورده، در خود میخکوب Ù…ÛŒ شود Ùˆ از هراس رودررو شدن با Øقیقت به بازآÙرینی Ùˆ Ùرآیند Ùریب در روزمرگی در ابعاد Ùردی Ùˆ اجتماعی Ú©Ù…Ú© Ù…ÛŒ کند.
با درگیر شدن با ریشه مسائل Ù€ یعنی خودمان Ù€ است Ú©Ù‡ شاید بتوانیم آنچه را در این دوزخ بومی با Ø³Ù„Ø§Ø Ø³ÛŒØ§Ø³Øª از ما ربوده اند در ادبیات Ùˆ Ùرهنگ زنده Ùˆ انسانی بازیابی کنیم.
ایمیل نویسنده:
karimi49@hotmail.com
---
شهروند