فینگئ...

منظومه گیلکئ
از: گیل آوایئ
پیشاشو


ایتا دوره مئن زندگئ گودان دریم که زبان و فرهنگ جهانئ بوستان دره و اگه بخواییم کئ آ جریانه مئن عقب نمانیم باید واز تر و نرم سر بئ بیم. سخت سرئ آمه را ویشتر کنار زنه و آ رونده جهانئ جان شاید دورا کونه.

خوایم بگم کئ گیلیکئ زبان نیویشتن یا شعر گفتن مره هانه واستئ نئ یه کئ من مرا قوبان ببم و یا گیلیکئ یا گیلانه ره ایجور سیوایئ بخوایم یا فکر و حرفئ در آ خط و جریانان ببم.

مئ هدف فقط مئ مادرئ زبانا پاستن و گولاز گودنه و ان کئ جه خاطر بوشو گیلیکئ حرفانا دو واره مردومه مئن باورم. آمئ پیله شاعران و نویسندگان پیشتر بوگفتید و بینویشتید و خیلی رایانا امئ ره واگودید.

بایید آمانام آمئ گیلیکئ یا بشناسیم و بشناسانیم.

اگه تا هسا ایرانئ بمانستیم آمئ فارسئ زبانه واستئ یه و اگه خواییم گیلکام بمانیم و ایتا رنگ جه آمئ ایرانه رنگین کمان، واستئ کئ آمئ گیلیکئ زبانا گولازه مرا بیگیم و بینویسیم.


اگه ایران ایتا انگوشترینه

آمئ گیلان اونه سبزه نیگینه

آمئ جنگل، آمئ دریایو مورداب

آمئ ایرانه تاجه سر نیشینه


مهره مرا



گیل آوایئ





گوش بوکونید جه سرنوشته فینگئ هاچین نیگید فارسئ مراچئ مئ گئ

نام آنه شین فینگئ خو ماره ره مرد پئر آنه شین خیلئ زماته بمرد

گردالویه تو خوره فینگئ بئ شات گا گلفان تورا به لاب پیله گاب

زنانه مچه لاله تورب خالئ آب خیال کونه واستئ ببه پیله لات

فینگئ ره روزیگار گدا بهاره هرچئ کونه نانئ چئ بد بیاره

جوفت زنه تاک کرا آیه فینگئ ره ده سره سام بیگیفته زندگئ ره

ایروز بیدم فینگئ هاتو آخما گود پاک تورا بو جه مردومان قار بوگود

بوشو بینیشته داره جیر کولا بو هاچین خیالاتئ خوره تورا بو

غیضه مرا خو دستانا موشتا گود بوگوفته قورصه مرا لاب گورشا گود

نه یار مره یارئ بوگود تا هسا نه دار مره سایه بوگود تا هسا

کوفتا بو زندگئ مره سر بسر هرچئ بلایه چره آیه مئ سر

خوره خوره تنهایئ گپ زن دوبو نانم چره قاپاس خو سرزن دوبو

تاکئ ویریشته بشه اون بخانه حو ماره ره ایپچه لوقاز بخانه

داده مرا خانه درا وازا گود بانه بیگیفت خو داهانا وازا گود

بیخودئ هائ واکفته جانه مارا هاچین خوره فوش دایئ خولئ دارا

آیوانه جور فینگئ بیگیفته بانه مارا واکفته بزه هانده چانه



خو کونه مانه پینیکا پارا گود شلواره درزا بیگیفته وازا گود

پاک ده آلوغ قوپه بنا فینگئ سر شانه بزه مویا چاگود ووشمه سر

خو دوماغه وینیزکا پاکا گود دس آسینا خو دسه دسمالا گود

مارا محل ننا بوگفت کخ بوگود سوزنا خو ماره ره ده نخ نوگود

مار کرا گفتئ آنا رئ نخ جوکون مئ چوم کرا ده نیدینه تو جوکون

فینگئ کرا محل ننه خو مارا هائ کرا بازئ کونه با خکاره

لابیل فوگود آیوانه سر کخ بوگود بازین خو ماره سوزنا نخ جوکود

خو ماره ورفینگئ هاچین بلایه مردومه ور بئ دستو پا پلایه

خانه میان فنگئ به لاب ازازیل خو لیباسا همش کونه چل و گیل

فینگئ کرا داد زنه هائ خو ما ره هائ کرا گه مئ مار چره نداره

فینگه واورسه اونه مار چئ بوبو چره تئ اخمان آتویئ جیر بامو

چره تئ امرا کرا گب زن درئ هاتو هوایئ کرا شیب زن درئ

فینگئ کرا جیواب نده ناز کونه لیسکا کونه هاچین خوره واز کونه

بیچاره مار شورو کونه ناز داهان خو پسرا نازه مرا آب داهان

ناز کئ دیهه فینگئ کرا زاکا به قند کرا ده فینگئ دهان آبا به

هائ خورا شه آینه مئ یان فان دره شانه زنه خو لابیلا فه وه ره

همساده خانه اینفر لوده یه فینگئ مرا شیشه یو گیل گوده یه

فینگئ یا ماسکا چاکونه خانه من تا کئ آیه فینگئ صدا خانه من

فینگه کرا گه کئ خو دس براره هاچین کرا خیاره سر درا ره

فینگئ دوماغ آفتابه ره لوله یه گابه گو ماله که ره ایتا خوله یه

فینگئ هاتو همساده یا ایشتاوه ناز ده هاچین فینگئ ره لاب کوفتا به

خو ماره ور هاچین شیرا به همساده حرفانه مرا پیرا به

فینگئ ایتا زاکه بئ دسته پایه خانه مئ یان فینگئ هاچین بلایه

گاگلفان خو مویا شانه کونه آینه مئ یان فینگئ نانئ چئ کونه

خو ماره ره لیسکا بو هائ ناز کونه مثله ایتا گوسکا کرا واز کونه

بازین کرا مارا کونه گوز بجیب ماره پولا هائ فاگیره نه خو جیب

شه خیابان تا بیدینه خو یاره یار نانه فینگئ اونه واستئ زاره

همش ایتا شلمان کش پا ایسه هیشکئ نانه فینگئ کئ رافا ایسه

سیبیچکایا موشته نیهه جیبه من پاک خوره نام در بوگوده رشته من

فینگه ایتا نام بنا توخمه ایشکن اویتا کرا هائ دوخوانه رابیشکن

هاتو هیزارتا نام نیهید فینگئ سر فینگئ یو توخمه ایشکن و فیللئ سر

ایتا کرا گه خومه سر پیته یئ اویتا کرا گه شالیکئ تیکه یئ

ایتا آیه فینگئ یا نام نه پوتار اویتا کرا نام اونا نه زهرا مار

ایتا کرا فینگه دوخوانه شاپور اویتا کرا فینگه دوخوانه باوفور

فینگئ ها ایسمانه مرا لیسکا به بازین ایتا فیللئ مرا هیستا به

مردومانه فینگئ دیوار کوتایه چاره ناره فینگئ هاچین پلایه

هرکئ جه راه آیه زنه فینگئ سر خاک بسرام فینگئ یا نه سر بسر

عاقیله آدم کرا دیوانا به بپخته آنجیلام ببه کالا به

فینگئ ره پاک آدمه دیل گورشا به آخه چره فینگئ ایتا فوش نده

فینگئ آگه هرچئ ببه خاک بسر خو ماره ره فینگئ ایسه گول پسر

آخه نانم چره آتو رابا به فینگئ چره هیچئ مرا گابا به

ایروز کرا پارکه مئ یان نیشته بوم فینگئ مرا تنهایئ گب زن دوبوم

هاتو بوگفتمه جه دار و دیوار تاکئ ببه فینگئ مئ امرا ندار

بیدم کرا فینگئ هاچین آتشه کونامجان کونه کرا را بشه

ایوار بیدم فینگئ کرا ویریشته دارو درخته من خوره جیویشته

نانم چره فینگئ دوما بیگیفتم هرجا بوشو اونه دوما بیگیفتم

بیدم کئ خو شلان قوزا وازا گود ایتا گوماره پوشت کرا شاش بوگود

تو نوگو بیچارا کرا توندا گیفت هیچئ نوگفته خو گبا درزا گیفت

خنده مرا تاکئ بایم واگردم فینگئ یا وا بدم مره بگردم

بیدم کرا فینگئ ایسا تماشا ایتا قشنگه کوره رافا ایسا

فبنگه بیدم آ پا اوپا هائ کونه قشنگه کوره مرا بائ بائ کونه

هائ کرا خو دور و برا فان دره بازین نانئ کورا چوتو فاندره

پاک ده هاچین تورو خیالئ بوبو کورا بیده فینگئ چئ حالئ بوبو

تو نوگو رئ هاچین خورا پرکانه کور انا دس تاودا خودور گردانه

فینگه بنا او لیسکه کور سره کار هاچین نیگا کونه اونا راه دوار

تاکئ کوره شولوغئ من گوما به فینگئ آیه خانه کرا خولا به

واز و ولنگه مرا شه بخانه چاچه دیمه لقد زنه تئ یانه

داده مرا گه آخه مار بمردم تا آکه وا تنها آیا بگردم

هاچین مرا خانه میان ناز دیهئ بجائ نازدان مرا تو زن ندئ

آخه چره نیشئ مره خاسکارئ تا آکه واستئ مرا تو بدارئ

من مگه واستئ تره دختر ببم تئ دخترام ببم نوا مردا نبم

زائ کرا پیلله ببه واستئ بشه تاکئ خودش زائ بیگیره خو کشه

نه کئ همش خانه ببه تئ بپا مثله ایتا آقوز ببه داره پا

من ده بمردمه کرا تنهایئ ایوار نیبه واورسئ زن نخوایئ

فینگئ هاتو ماره مرا گب بزه موشته مرا مورغه لانه سر بزه

ایوار بیده مورغه لانه وازا بو کولوشکن و کیشکانه ره را واوو

کولوشکنام غمزه مرا راه دکفت کیشکانا خو دوم تاوه دا را دکفت

خوروس کلائ پر بزه آیوانه سر کیشکا بودوسته حصیرانه سر

فینگئ خو حرفانا خوره بوجو وست خوماره اخمانا بیده بودو وست

کولوشکنو کیشکانا جا جا بوگود لانه میان همه تانا جا بوگود

مرغه لانا ایجور کرا دوسته خودش کرا پاک دو پهلو بجسته

کپچا گوده ایوانه سر بینیشته یادا دره شب خو جایا دیمیشته

دس آسینه امرا دوماغا پاگود خو لابیلا اودوشته بعد ها بوگود

مارا هاتو دوز دوزیکئ فان درست مارا بیده لوچان بزه واگردست

گریه مرا فینگئ بوگفت خو مارا چره آخه فان درئ تو مئ کارا

تو نانئ من عاشقا بوستان درم ایتا قشنگه کوره مردان درم

تو نیدینئ من کرا شم خیابان تا بیدینم او کوره زیره دامان

تو نانئ من شبان اونه خواب نارم مئ خوابه من هائ اونه دونبال درم

هیزارتا خواب دینم او کوره امرا روزان کرا دعوا گیرم تئ امرا

اشان همه عاشقئ درده ده مار تو نیدینئ چئ زارا بوسته مئ کار

خودا دانه او کوره ره واهیلم مئ دیله حرفا تئ مرا چئ بگم

هاچین مرا ناز نوا دان توره مه ایوار تورا بم ترا نمه شمه

بازین پشیمانا بئ از تئ کاران سر فوکو هائ زنید ترا همسادان

مار هاتو صحرا میانئ خوشکا بو خنده اونه لبانه سر کوفتا بو

بوگفته آخه تو چئ گئ جانه زائ مگه ترا من فیشادم جانه زائ

تئ عروسئ مئ پیله آرزو یه زاکه عروسئ ماره چشمه سویه

نوا گودن فکرو خیال بیخودئ خیاله زن بداشتئ بئ چئ گودئ

عروسئ زوده تو ایتا کار نارئ مردومه دختر خواخوره چئ دارئ

هاچین کئ زن برئ نئ یه گول پسر زن برئ کاسیبئ نئ یه خاک بسر

فینگئ کرا دیلخورا به ماره جا کپچا کونه پوشتا کونه درده جا

خو دیله من گه چره فینگئ بوبوم ان همه آدمانه من چئ بوبوم

هاتو خوره تام بزه لاب قاقا بو دخترا یاد باورده پاک داغا بو

کونامجان کونامجان ویریشته بوشو بازام دیفاره کش دیمیشته

فینگئ مارام کرده خالا راستا گود فینگئ سرا بزه هاچین گورشا گود

بوگفته آخه چره آدم نیبئ تا آکه واستئ مره تو غم بیبئ

تو لاب کرا ایتا پیله مرداکئ مئ سر نواستئ تو بلا باردیبئ

آفتابه من تو ایتا آب دون کونئ خاکا تئ سر دیفاره کش شاش کونئ

بازین خوایه زن ببره مئ پسر مردومه زاکا بوکونه خاک بسر

فینگئ خو ماره حرفانا نیشتاوه سر بیجیرو تام بزه لاب گورشابه

یاواش آیه چاچه کنار پا ایسه بوک بوگوده خو ماره ویرجا ایسا

کرده خاله امرا کرا آب واقوشت خو دیم پرا چاچه میان خوب بوشوست

بازین خو مارا قاقا بو فان درست یانئ کئ ده چاره ناره بمانست

مار کئ هاتو تئ یانا شوستان دوبو خو زاکه ره فکر و خیالا بوبو

خوره بوگفت مئ زاکه جا چئ کمه آگه نمردمه اونا زن دمه

جهندمه سیاه با ها بیکارئ مئ پسره واستئ بشم خاسکارئ

فینگئ آ حرفانه مرا خوس بوگود خنده مرا خو ماره دوررقص بوگود

آب واقوزه فینگئ هاتو سربسر نوشوسته ظرفانا نیهه چاچه سر

صحرایا کیشخال بزه پس فینگئ شه خو دس و دیما ایپیچه آب کشه

بازین کرا آیوانه سر بینیشته خکاره من تخمه سیاه واویشته

خو ماره ره همه چئ آمادا گود نازا بنا دیمه اونه کار بوگود

بازاره سر ماره عوض شه خرید سه وخته آنجیل هینه یو تورشه سیب

گاگفان آلبالو اخته خمس رادوارن چو زنه حاجئ چنس

دبکه زنه خوج داره همساده یه خو مارا گه همساده چئ توربئ یه

فینگئ خو ماره ره هه یئ نوبرئ نانئ چوتو فینگئ کودئ دیلبرئ

فینگئ مارام فینگئ جا لاب قاقا بو او کرده کارانه مرا راما بو

فینگئ ره بیچاره با خو ندارئ کور و کلاچم کرا شه خاسکارئ

فینگئ ره زن بیگیفته پاک واپخته چادور بسر رویا نیده جیگیفته

فینگئ هاتو خو زنه بالا بیگیفت مارا بنا دیمه ده تحویل نیگیفت




راه میانئ فینگئ نانئ چئ بوگود خنده بوگود ذوق بوگود شوخئ بوگود

گایئ بزه یاواش خو ماره تکا گه کئ بیدین مئ خوشکیله زناکا

بیدین چوتو غمزه کونه جانه مار چوتو مرا تورا کونه با خو کار

هاتو کرا لحظه شومارئ بوگود تا کئ بایه خانه نانئ چئ بوگود

خولاصه فینگئ فارسه بخانه چاچه کنار کنه پیران تومانه

فینگئ زنائ چادورا نه هیره سر راه دکفه تا کئ بشه چاچه سر

آب واقوزه ودره مرا اخما گود فینگه لوچان زنه کرا قار بوگود

هیچئ نوبو همه تانا قاقا گود بیچاره فینگه هاچینه زارا گود

فینگئ مارام فاندره لاب ماتا بو تا کئ واورسه عروسا چئ بوبو

فینگئ بگب بامو تو هیچئ نوگو چئ کار دارئ آخه اونا چئ بوبو

تو بوشو تئ کارا بوکون وا بدن مئ زناکا بیخودئ درده ندن

خولاصه فینگئ هاتو بئ بهانه خو ماره امرا زنه چانه مانه

یانئ کئ مار واستئ بشه جه خانه خانه فقط خو زناکه بمانه

مار کرا گه فینگئ آخه چئ بوبو هیچئ نوبو خانه شیمئ شین بوبو

آسره پیرئ مار ببه دربدر خجالتام خوبه آخه خاک بسر

تام زنه مار هیچئ نیگه فینگئ یا صحرا میان تکیه دیهه سردئ یا

تا کئ بوبو شب همه تان بوخوفتید تازه داماد تازه عروس فوقوفتید

فینگئ دینه همش زنائ پوشتا گود چوم واگوده کفته کرا تورشا گود

هرچئ اونه نازا کشه راه نده محل ننه فینگئ کرا وا نده

فینگئ هاتو دراز کونه خو دستا تابیگیره ایپچه عروسه کشتا

فینگئ هاچین چنگرا به داد کونه هائ دوخوانه خو مارا فریاد کونه

گه کئ چره عروس میشین آتو یه مشته خالا خانم آغا او تویه

هرچئ دارم اونام داره جانه مار من کئ نانستیم زناکو دسته دار

فینگئ خو ماره مرا لاب چنگره عروس هاتو پرکه کرا شون دره

کپچا گوده فینگئ نانه با کئ یه موشتا زنه پوشته کرا شاکئ یه

گه کئ چره من نیده مه زناکه زنائ میشین زنائ نئ یه مرداکه

چوم فوچه زن برئ هانه خاک بسر شب ایدفا دینئ بکفته تئ سر

بازین آگه شانسئ بیبئ شکم دار مالوم نیبه تو زاکه په رئ یا مار

کویتا واسئ شب فوقوسه اویتایا کویتا واسئ پلا بده اویتا یا

آن کئ نوبو خاکا تئ سر زن برئ زن برئ چیسه بوشویئ مرد برئ

فردا آگه چو دکفه شهره من تئ خواخورا عروس کونید رشته من

بیگیفته ماتم هاچینه زاره ده پاک سره سام بیگیفته خو کاره ره

خوره گه وا طلاق بدم عروسا ناویره پاک سیاه کونه مئ روزا

مئ ویرجا ده ولانمه بوخوسه مورغه لانه واستئ بشه جوخوسه

کاره ده شب ایوار گیره مئ یاخا ایچئ آره هائ فوقایه مئ تکا




تا ویریزم جوم بوخورم فوتورکه ایوار دینئ خودش مئ سر فوگورده

فینگئ کرا آتشا گیفتان دره خو درده جا لاب کرا بیشتان دره

مار کرا بیدارا بو لاب قاقا بو گاز بیگیفته خو لبا پاک ماتا بو

فینگئ بامو خو ماره ور بینیشته بوک بوگوده تومانه من دیمیشته

هیچئ نیگه خو ماره ده لالا بو واگردسه کوکو شیشیندازا بو

فینگئ بجائ زن کرا مرد داره شبان ایتا دونیا کرا غم داره ( شبان نانئ فینگئ چئ خو دس داره)

تمام
گیل آوایئ

ژانویه 2003

هلند



*